Transparantie psychosociale gevolgen en zorg bij kanker: beter inzicht in psychische, sociale en fysieke gevolgen

Voor het project ‘Transparantie psychosociale gevolgen en zorg bij kanker’ heeft IKNL namens het Landelijk Overleg Psychosociale Oncologie (LOPPSOZ) aanvullende items geregistreerd in de NKR bij borst- en dikkedarmkanker en rapporteerden aan de betrokken behandelaars. De items betroffen frequentie van afname en bespreken van een signaleringsinstrument naar problemen op fysiek, psychisch en/of sociaal vlak, het type signaleringsinstrument en eventuele verwijzing naar psychosociale, paramedische en medisch specialistische revalidatiezorgverleners. Ook kregen verpleegkundig(en) (specialisten) een e-learningmodule en masterclasses aangeboden over psychische, sociale en fysieke gevolgen van kanker, basale psychosociale zorg en verwijsmogelijkheden voor  gespecialiseerde zorg.

Het detecteren van problemen op fysiek, psychisch en/of sociaal vlak is op dit moment vaak geen integraal onderdeel van de oncologische zorg. Het gevolg is dat psychosociale, paramedische en medisch specialistische revalidatiezorg patiënten met kanker in de praktijk vaak onvoldoende bereikt.

Kanker heeft een grote impact op het leven van patiënten. Psychische en sociale ondersteuning en aanvullende zorg is voor veel patiënten essentieel. Aandacht voor de kwaliteit van leven bij kanker start idealiter preventief tijdens of zelfs voor de behandeling. De partijen die betrokken zijn bij het LOPPSOZ beschrijven in hun visiedocument dat psychosociale zorg altijd een integraal onderdeel van kwalitatief hoogstaande oncologische zorg zou moeten zijn. Dit vraagt enerzijds om systematisch detecteren om inzicht te krijgen in de aard en de ernst van eventuele klachten en mogelijke zorgbehoefte en anderzijds juiste indicatiestelling en verwijsmogelijkheden. Dit om de precieze aard van de benodigde zorg of ondersteuning te kunnen bepalen en onder- of overbehandeling te voorkomen.

Het project 'Transparantie psychosociale gevolgen en zorg bij kanker’ werd gefinancierd door het Zorginstituut Nederland en is afgerond in 2019. Het doel was het vergroten van de bewustwording van zorgprofessionals. Die bewustwording is namelijk een belangrijke voorwaarde om de zorg voor mensen met kanker te verbeteren, specifiek voor de gevolgen op fysiek, psychisch en/of sociaal vlak. Het project streefde om de bewustwording van zorgprofessionals over deze problematiek te vergroten door:

  1. inzicht te bieden in de stand van zaken van psychosociale, paramedische en medisch specialistische revalidatiezorg bij kanker door registratie van specifieke items in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en het terugkoppelen van deze spiegelinformatie aan zorgprofessionals.
  2. het inzetten van landelijke verbetertrajecten, zoals het aanbieden van een nog te ontwikkelen e-learningmodule en masterclasses ten behoeve van het vergroten van de kennis en vaardigheden over de gevolgen van kanker op fysiek, psychisch en/of sociaal vlak en de rol van zorgprofessionals binnen de oncologie.

Registratie en terugkoppeling spiegelinformatie NKR

Datamanagers van de NKR verzamelden bij aanvang van het project (Q1 2018) en bij afronding (Q2 2019) relevante informatie over inzet van een signaleringsinstrument (frequentie van afname en bespreking) en eventuele verwijzing naar psychosociale, paramedische en medisch specialistische revalidatiezorgverleners. Deze informatie werd na afloop gerapporteerd aan alle ziekenhuizen die zorg verlenen aan patiënten met borst- en dikkedarmkanker. Op deze wijze kregen ziekenhuizen beter inzicht in de implementatiegraad van de psychosociale zorg binnen hun instelling en konden ze waar nodig verbeteracties in gang zetten.

E-learning en masterclasses

Het tweede deel van het project bestond uit het aanbieden van een e-learningmodule aan verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten. Daarin werd onder meer aandacht geschonken aan het adequaat signaleren van problemen bij patiënten (fysiek, psychisch en/of sociaal) en het voeren van gesprekken hierover. Ook werd informatie gegeven over passende basiskennis op het gebied van psychosociale zorg en adviezen over zelfmanagement en eventuele verwijzing naar gespecialiseerde zorg. Ter verdieping verzorgde V&VN Oncologie aansluitend een aantal masterclasses voor verpleegkundigen met het accent op het trainen van vaardigheden.

Resultaten

De resultaten van dit project zijn terug te vinden in het nieuwsbericht Psychosociale gevolgen van kanker weinig teruggevonden in EPD 

Praktische informatie

Voor vragen kunt u contact opnemen met Miranda Velthuis, adviseur en projectleider. Zie ook:

Projectleider

Miranda Velthuis

Samenwerkingspartners

Landelijk Overleg Psychosociale Oncologie 

Subsidieverlener

Zorginstituut Nederland

Looptijd

2017-2019

Maak kennis

Miranda Velthuis

Miranda Velthuis

senior adviseur team Kanker & Leven 

meer informatie