Nieuws

Kans op overlijden aan kanker afgelopen decennia niet veranderd

De kans om in de loop van het leven kanker te krijgen is de afgelopen drie decennia fors toegenomen tot 47 procent voor vrouwen en 54 procent voor mannen. Ongeveer de helft van alle Nederlanders krijgt dus op enig moment in hun leven de diagnose kanker. Rondom 1990 ging het nog om een op de drie Nederlanders. Dat concluderen onderzoekers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De kans om aan kanker te overlijden is niet toegenomen.

De herziene richtlijn Slaapproblemen in de laatste levensfase is gepubliceerd. Deze is tot stand gekomen op basis van input van zorgprofessionals en patiënten en naasten. Hierdoor sluit de richtlijn aan op knelpunten in de praktijk. De richtlijn is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten uit onderzoek en ontwikkeld volgens de wetenschappelijk methodologie. De richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met slaapproblemen en met een levensverwachting die korter is dan drie maanden. IKNL is als procesbegeleider betrokken bij de richtlijnen palliatieve zorg, zo ook bij deze richtlijn. 

Richtlijnen zijn van cruciaal belang bij het aanreiken van evidence-based aanbevelingen voor artsen en multidisciplinaire teams om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen met betrekking tot diagnostiek en behandeling. Onderzoek heeft aangetoond, dat de implementatie van richtlijnen ongewenste variabiliteit vermindert en de uitkomst van de zorg verbetert. Het monitoren van de naleving van richtlijnen is echter een uitdaging. In een recent gepubliceerde studie wordt een methodiek beschreven voor het doorlopend evalueren van richtlijngebruik in de klinische praktijk. Er is een prototype dashboard ontwikkeld om deze methodiek te implementeren. Via dit dashboard kan een signaal (ALERT) worden gegenereerd wanneer nieuwe ontwikkelingen mogelijk om een update van de richtlijn vragen. 

Uit onderzoek blijkt dat er grote ziekenhuisvariatie bestaat in het gebruik van neoadjuvante chemotherapie bij patiënten met spierinvasieve blaaskanker. Dit lijkt impact te hebben op de overleving van de patiënt. De variatie kan voor een deel worden gereduceerd door betere naleving van de richtlijnen voor patiënten met stadium T3-4a blaaskanker en door kritische herevaluatie van de richtlijnen op basis van toekomstig wetenschappelijk onderzoek voor patiënten met stadium T2 blaastumoren. De onderzoekers hopen dat de studie leidt tot meer eenduidig beleid.

Hoofd-halskanker is zeldzaam, met ongeveer 3000 gevallen per jaar in Nederland. Vroege detectie is van belang: hoe eerder de ziekte gevonden wordt, hoe minder ingrijpend de behandeling en de gevolgen van de kanker zijn. Herkenning is soms lastig, vanwege de zeldzaamheid en omdat de klachten van hoofd-halskanker relatief alledaagse klachten zijn als zweertjes, heesheid, knobbels in de hals of keelpijn. Maar door alert te zijn op deze symptomen die langer dan 3 weken aanhouden, kunnen huisartsen en tandartsen bijdragen aan vroege opsporing van kanker in het hoofd-halsgebied.

Proactieve zorgplanning houdt in dat zorgprofessionals de persoonlijke wensen en grenzen van patiënten met hen en hun naasten bespreken, vastleggen en zo nodig herzien. De uitkomsten van die gesprekken zijn op verschillende momenten en in verschillende zorgomgevingen relevant. Echter, proactieve zorgplanning gebeurt niet bij één zorgverlener of –organisatie. Ook de gekozen technische oplossing voor het delen van gegevens over proactieve zorgplanning beperkt zich in de praktijk niet tot één softwaresysteem of zorgproces. Binnen het project ‘Proactief gegevens delen in de palliatieve fase’ gaat eind januari 2024 de tweede pilot van start ten behoeve van het delen van gegevens tussen zorgorganisaties. Zorgorganisaties die hulp kunnen gebruiken bij het digitaliseren van gegevens over palliatieve zorg of bij het digitaal delen van deze gegevens tussen zorgorganisaties, kunnen zich nu aanmelden voor deelname aan de pilot.

De incidentie van kleincellig longkanker, ook wel SCLC, in Nederland is de afgelopen 30 jaar aanzienlijk gedaald. Dat blijkt uit een studie van Daphne Dumoulin van het ErasmusMC en collega’s op basis van de Nederlandse Kankerregistratie, waarover onlangs gepubliceerd werd in het European Journal of Cancer. Een toenemend aandeel ouderen en vrouwen kreeg de diagnose kleincellig longkanker. De man-vrouwverhouding werd daardoor vergelijkbaar. Waarschijnlijk als gevolg van meer oudere en waarschijnlijk kwetsbaardere patiënten kregen meer patiënten alleen behandeling gericht op kwaliteit van leven (best supportive care – ofwel BSC).

Uit een recent gepubliceerde studie blijkt dat beeldvorming met FDG-PET/CT van toegevoegde waarde kan zijn bij de stadiëring (en daarmee de behandeling) van patiënten met spierinvasief blaaskanker. Bij 36 procent van de patiënten met spierinvasief blaaskanker die CT- én FDG-PET/CT-beeldvorming kregen werden positieve lymfeklieren gevonden, versus 11 procent bij patiënten met alleen CT-beeldvorming.