Nieuws

Perceptie van een bedreigende ziekte leidt niet vanzelfsprekend tot verandering van leefstijl bij vrouwen met baarmoeder- of eierstokkanker. Dat blijkt uit onderzoek van Marlou van Broekhoven (IKNL) en collega’s van Tilburg University Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Maastricht University en NKI-AvL. Bij enkele subgroepen van patiënten werd een lichte daling waargenomen in tabak- en alcoholgebruik. Volgens de onderzoekers onderstrepen de uitkomsten van deze studie de noodzaak om leefstijlveranderingen te bevorderen en interventies te ontplooien die vrouwen met een gynaecologische ziekte kunnen ondersteunen.

Het succes van implementatie van persoonlijke zorgplannen (Survivorship Care Plans) in de klinische praktijk bij patiënten met baarmoeder- of eierstokkanker wordt vooral beïnvloed door individuele patiëntfactoren en niet door factoren gerelateerd aan zorgverleners. Het gaat hierbij onder andere om een hogere leeftijd, eierstokkanker en een type D (negatieve en terughoudende) persoonlijkheid. Dat blijkt uit een studie van Belle H. de Rooij (Tilburg University, IKNL) en collega’s. Of alle patiënten met baarmoeder- of eierstokkanker behoefte hebben aan een persoonlijk zorgplan vergt nog nader onderzoek. Bij patiënten met een type D persoonlijkheid kan extra informatie bijvoorbeeld leiden tot meer ongerustheid.

Adjuvante chemotherapie tijdens en na radiotherapie lijkt ‘haalbaar’ bij vrouwen met hoog-risico baarmoederkanker, ondanks toename van de toxiciteit zoals die door zowel artsen als patiënten wordt gerapporteerd. Dat blijkt uit voorlopige analyses van de PORTEC-3-trial. Na de behandeling treedt volgens Stephanie de Boer (LUMC) en collega’s relatief snel herstel op van de meeste klachten. Bij een kwart van de patiënten blijven echter sensorische, neurologische symptomen aanwezig. De onderzoekers wachten verdere analyse van de PORTEC-3-studie af, voordat er definitieve conclusies getrokken kunnen worden.

IKNL voert momenteel in samenwerking met ziekenhuizen wetenschappelijk onderzoek uit naar het aantal bezoeken aan de gynaecoloog tijdens de follow-up van patiënten die behandeld zijn vanwege een vroeg stadium van baarmoederkanker. Het doel is na te gaan of patiënten die minder follow-up-bezoeken krijgen even tevreden zijn met de zorg vergeleken met patiënten die de reguliere aantal follow-up bezoeken krijgen. Medisch gezien is een follow-up niet nodig bij een vroeg stadium van baarmoederkanker, omdat de kans op een recidief erg klein is. Daarnaast gaat een recidief bijna altijd gepaard met duidelijke klachten, zoals bloedverlies.  

Op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en IKNL zijn de richtlijnen Cryopreservatie van ovariumweefsel (2007) en Behoud ovariële functie na kankerbehandeling (2009) gereviseerd en samengevoegd in een nieuwe richtlijn: Fertiliteitsbehoud bij vrouwen met kanker.

Infectie met humaan papilloma virus (HPV) kan kanker veroorzaken, maar niet elk virustype dat in kanker wordt gevonden, brengt een gelijkwaardig kankerrisico met zich mee. Dat blijkt uit het proefschrift ‘The Road in HPV-Induced Keratinocyte Eternity: Molecular Characterization of HPV-Type Dependent In Vitro Immortalization’ waarop Denise Schütze (datamanager A bij IKNL) donderdag 19 mei promoveert aan de VU in Amsterdam. Om het verschil in kankerrisico te onderzoeken ontwikkelde de promovenda nieuwe modelsystemen door verschillende HPV-types in te brengen in huidcellen.

Persoonlijke zorgplannen lijken (vooralsnog) geen bijdrage te leveren aan het verbeteren van de tevredenheid onder patiënten met baarmoederkanker over de informatie en zorg die zij ontvangen. Een persoonlijk zorgplan kan daarentegen wel de ervaren symptomen, emotionele impact van de ziekte en het zorggebruik vergroten. Bij vrouwen die géén gebruik maken van internet, lijkt een persoonlijk zorgplan de hoeveelheid ontvangen informatie over ziekte en medische onderzoeken en het begrip van de ziekte daarentegen wel te verbeteren. Dat blijkt uit het proefschrift ‘Information provision and follow-up care in endometrial cancer’, waarop onderzoeker Kim Nicolaije (IKNL) woensdag 3 februari promoveert aan Tilburg University.

Vrouwen met endometriumcarcinoom die uitwendige radiotherapie kregen, hebben 7 jaar na die behandeling meer last van darmklachten met een impact op hun dagelijkse activiteiten. Ook hebben zij vaker te maken met andere klachten, zoals aandrang om naar het toilet te gaan. Hoewel deze symptomen en klachten niet direct leiden tot een slechtere algehele kwaliteit van leven, is het delen van deze informatie met de patiënt wel belangrijk. Verder adviseren Stephanie de Boer (Leiden UMC) en collega’s uitwendige radiotherapie alleen toe te passen wanneer de voordelen opwegen tegen de risico’s van bijwerkingen.