Nieuws

Kankerregistraties vervullen sinds de jaren ’50 een belangrijke rol in Europa bij het beschrijven van de geografische variatie van de incidentie van kanker, vergelijkingen in de oncologische praktijk en preventieve interventies. In een publicatie in de European Journal of Cancer beschrijven emeritus hoogleraar prof. dr. Jan Willem Coebergh (IKNL) en collega’s de ontwikkelingen en trends die zich de afgelopen decennia hebben voorgedaan binnen de circa 160 kankerregistraties.  

Marissa van Maaren, onderzoeker bij IKNL, heeft donderdag 10 december een presentatie gegeven tijdens het San Antonio Breast Cancer Symposium (SABCS) in San Antonio (VS). Daar presenteerde zij de resultaten van een studie, waarin de 10-jaarsoverleving na borstsparende therapie (chirurgie plus radiotherapie) versus mastectomie is onderzocht bij vrouwen met een vroeg stadium van borstkanker. Van Maaren werd daarbij begeleid door Sabine Siesling, senior onderzoeker bij IKNL en hoogleraar aan UTwente. “Uit deze studie, uitgevoerd in samenwerking met specialisten in Nederland, blijkt dat borstsparende therapie tot betere resultaten leidt bij patiënten met een vroeg stadium van borstkanker.”

Van alle hematologische maligniteiten hebben patiënten met Hodgkin-lymfoom in Europa gemiddeld genomen de hoogste 5-jaarsoverleving. Patiënten met acute myeloïde leukemie hebben de slechtste overlevingskansen. Deze en andere conclusies staan te lezen in een publicatie van EUROCARE-5, een studie gebaseerd op gegevens van 89 kankerregistraties in 29 Europese landen, waaronder de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Volgens de onderzoekers is het aannemelijk dat vertraagde of verminderde toegang tot innovatieve en passende therapieën heeft bijgedragen aan de verschillen in overleving van hematologische maligniteiten in Europa.

Borstkankerpatiënten met metastasen in het centraal zenuwstelsel die hiervoor kunnen worden behandeld, laten een betere overleving zien. Het maakt echter geen verschil of metastasen synchroon (tegelijk met de primaire tumor) of metachroon zijn gediagnosticeerd, hoewel bij de laatste groep de tijd tussen primaire behandeling en ontdekking van de metastasen wél van belang is. Voor patiënten bij wie dit meer dan een jaar bedraagt, is de prognose gunstiger. Dat blijkt uit een studie van Vincent Ho (IKNL) in samenwerking met het Radboudumc (Nijmegen), Antoni van Leeuwenhoek (Amsterdam) en St Elisabeth Ziekenhuis (Tilburg).

Er is meer onderzoek nodig naar patiëntgerapporteerde uitkomsten bij mensen met kanker én diabetes. Die aanbeveling doen Pauline Vissers (IKNL) en collega’s naar aanleiding van een literatuurstudie. Uit het geringe aantal beschikbare studies blijkt dat patiënten met kanker én diabetes vaker klachten rapporteren, met name met betrekking tot kwaliteit van leven, vergeleken met patiënten met één van beide ziekten. Vanwege het beperkt aantal studies kunnen hieraan nog geen sterke conclusies worden verbonden. In toekomstige studies is daarom meer aandacht nodig voor patiëntgerapporteerde uitkomsten, zoals depressie, zelfzorg en zelfmanagement. 

De overlevingskansen van patiënten met een primaire kwaadaardige hersentumor zijn nog steeds slecht. Dat blijkt uit onderzoek van Otto Visser (hoofd registratie bij IKNL) en collega’s van 86 kankerregistraties in Europa. De onderzoekers signaleren een stijging van de relatieve 1-jaarsoverleving met circa 10% tussen 1999 en 2007, vooral bij patiënten tussen de 45 en 74 jaar in Centraal- en Noord-Europa. In de loop van de tijd namen de verschillen in overleving tussen landen toe. Volgens de onderzoekers duidt dit op variatie per land in de toegang van patiënten tot de nieuwste behandelmogelijkheden. 

Een vroeg stadium van borstkanker op het moment van diagnose blijft, ondanks de beschikbaarheid van effectieve aanvullende hormonale-, chemo- en antiher2neu-therapieën, van vitaal belang voor de overleving. Dat blijkt uit een uitgebreide studie die is uitgevoerd door S. Saadatmand en M. Tilanus-Linthorst (Erasmus MC) en R. Bretveld en S. Siesling van IKNL en Universiteit Twente met behulp van gegevens van bijna 174.000 patiënten die tussen 1999 en 2012 werden gediagnosticeerd en behandeld. Het onderzoek toont verder aan dat de relatieve 5-jaarsoverleving van vrouwen met borstkanker tussen 2006-2012 steeg tot 96 procent en verbeterde voor alle tumor- en lymfeklierstadia ten opzichte van 1999-2005.

Patiënten met darmkanker die binnen 8 weken na de operatie starten met adjuvante chemotherapie laten een betere, totale 5-jaarsoverleving zien in vergelijking met patiënten die ná 8 weken of later met deze behandeling beginnen. Dat blijkt uit een eerste, grote landelijke studie van Amanda Bos (IKNL) en collega’s die recent is gepubliceerd in de European Journal of Cancer. Aangezien er geen negatief effect op de overleving werd waargenomen bij starten van de chemotherapie tussen 5 en 8 weken na de operatie, kan deze tijd nuttig worden besteed aan het herstellen van de operatie en voorbereiding op de volgende stap in het behandelproces.