Nieuws

Patiënten met een hoge sociaal-economische status hebben meer kans op het krijgen van een pancreasresectie dan patiënten met een lage sociaal-economische status, aldus een publicatie van Margijske van Roest (UMC Groningen) en collega’s in Plos One. Verder blijkt dat de overlevingskansen van patiënten die behandeld zijn in een academisch ziekenhuis hoger liggen dan van patiënten die een behandeling kregen in niet-universitair ziekenhuis. In deze studie is nog géén rekening gehouden met niet-universitaire ziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in pancreaschirurgie. Opmerkelijk is dat ná resectie de sociaal-economische status geen risicofactor meer is. Volgens de onderzoekers is betere voorlichting gewenst aan alle patiëntengroepen over de behandelopties bij alvleesklierkanker.

Een aanvullende darmoperatie na endoscopische resectie zou alleen overwogen moeten worden bij patiënten met stadium T1 darmkanker met een hoog histologisch risico of een positieve resectiemarge. Dat advies geven Tim Belderbos (UMC Utrecht) en collega’s van IKNL, Catharina Ziekenhuis, AMC en Radboudumc op basis van een studie met data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Een risicovolle histologie verhoogt de kans op lymfekliermetastasen, maar hangt niet samen met een grotere kans op recidieven op lange termijn. De onderzoekers verwachten dat goed geselecteerde patiënten baat kunnen hebben bij een additionele operatie na initiële endoscopische resectie.

In 2010 is gestart met de centralisatie van zorg aangaande het spierinvasieve blaascarcinoom en sindsdien wordt er vrijwel standaard een pelviene lymfeklierdissectie uitgevoerd ten tijde van radicale cystectomie. Voorheen bleek dit niet altijd het geval. Dat blijkt uit een population-based studie door urologen en onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, Máxima Medisch Centrum en het IKNL. Tevens tonen zij aan dat de stijging van het aantal onderzochte lymfeklieren in de periode 2006-2012 samenhangt met een toename van de incidentie lymfeklierpositieve ziekte. Dit suggereert uitbreiding van klierdissectie templates en derhalve een ruimere naleving van de huidige richtlijnen.

Er zijn in Nederland geen significante verschillen tussen het ziekenhuisvolume en de 5-jaarsoverleving van patiënten met niet-gemetastaseerde darmkanker. Dat blijkt uit een studie van Amanda Bos (IKNL) en collega’s. Dat betekent niet dat het aantal operaties per ziekenhuis geen belangrijke factor is. Gerekend naar volumenormen die in de meeste Amerikaanse studies worden gehanteerd, behoren Nederlandse ziekenhuizen wat betreft darmkankeroperaties namelijk tot de categorie ‘hoog volume’. De onderzoekers vonden wel marginale verschillen in chirurgische benadering en postoperatieve 30-dagenmortaliteit in relatie tot het ziekenhuisvolume. 

Vrouwen met een vroeg stadium van epitheliale eierstokkanker bij wie minimaal tien, maar bij voorkeur meer dan twintig lymfeklieren zijn verwijderd, hebben een aanzienlijk betere overleving. Naarmate er meer lymfeklieren worden verwijderd, des te beter de algehele overlevingskansen. Vanwege dit therapeutisch belang dient adequate lymfeklierdissectie de standaardprocedure te zijn bij deze patiënten. Die conclusie staat te lezen in een publicatie van Marjolein Kleppe en collega’s van Maastricht UMC in samenwerking met IKNL. Uit de studie blijkt verder dat adjuvante chemotherapie, na volledige lymfeklierdissectie, niet lijkt bij te dragen aan een betere overleving. 

Primaire tumorresectie kan bij ongeneeslijk zieke patiënten met stadium IV dikkedarmkanker leiden tot een extra overlevingsvoordeel van circa vier tot negen maanden in vergelijking met patiënten die eerst systemische therapie krijgen met de primaire tumor in situ. Dat blijkt uit een population-based studie uitgevoerd door Jorine ’t Lam-Boer (Radboud UMC) en collega’s met data van ruim 10.000 patiënten afkomstig uit de NKR. Deze uitkomst pleit volgens de onderzoekers voor resectie van de primaire tumor, zelfs wanneer patiënten weinig tot geen symptomen hebben. Zorgvuldige afweging blijft echter noodzakelijk, vanwege risico op levermetastasen en hogere kans op postoperatieve sterfte. Dit vraagt om aanvullend onderzoek. 

Zowel blinde als niet-blinde dubbele beoordeling van het screeningsmammogram leidt tot vergelijkbare chirurgische behandeling voor vrouwen met door screening ontdekte borstkanker of met intervalkankers. Dat blijkt uit een studie van radioloog Roy Weber (Catharina Ziekenhuis) en collega’s gepubliceerd in Annals of Surgical Oncology. Een uitzondering op deze bevinding zijn de grotere resectievolumes van borstsparende ingrepen bij patiënten met een door screening ontdekt ductaal carcinoom in situ en het hogere aandeel borstsparende chirurgie voor intervalkankers bij niet-blinde, dubbele beoordeling. In de discussie noemen de onderzoekers mogelijke verklaringen. 

Herhaling van de schildwachtklierprocedure is een goed uitvoerbare, veilige ingreep bij patiënten met een gerecidiveerd mammacarcinoom die eerder een borst- en/of okselklieroperatie kregen. Dat betekent dat het standaard toepassen van een okselklierdissectie bij deze patiënten achterwege kan blijven, waardoor postoperatieve klachten zoals lymfoedeem kunnen worden voorkomen. Dit is één van de conclusies in het proefschrift waarop Guusje Vugts (Catharina Ziekenhuis, Eindhoven) donderdag 16 juni 2016 promoveerde aan Maastricht University.