Sociaal-economische status van patiënt speelt rol bij krijgen pancreasresectie

De invloed van sociaal-economische ongelijkheden bij de behandeling van patiënten met alvleesklierkanker en met name het effect bij patiënten die een operatie kregen, is niet bekend. Het type ziekenhuis waar de resectie is uitgevoerd, zou wellicht ook de uitkomst van de behandeling kunnen beïnvloeden. Om te onderzoeken werden de 34.757 patiënten met alvleesklierkanker geselecteerd uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) die tussen 1989-2011 zijn gediagnosticeerd en behandeld. Postcodes werden gebruikt om de sociaal-economische status van deze patiënten vast te stellen.

Rol sociaal-economische status
De onderzoekers voerden multivariabele overlevingsanalyses uit met behulp van Cox-regressiemodellen om onafhankelijke risicofactoren op overlijden te onderscheiden. Patiënten die in een wijk wonen met een hoge sociaal-economische status kregen vaker een resectie en werden ook vaker geopereerd in een universitair medisch centrum.

Na correctie voor klinische en pathologische factoren blijkt dat het risico op overlijden onafhankelijk hoger is bij patiënten met een gemiddelde of lage sociaal-economische status in vergelijking met patiënten met een hoge sociaal-economische status. De onderzoekers vonden geen verschillen in overleving na resectie tussen de drie patiëntengroepen. Wel waren de overlevingskansen beter voor patiënten die een behandeling kregen in academische ziekenhuizen in vergelijking met patiënten die in niet-universitaire ziekenhuizen zijn behandeld.

Onafhankelijke, prognostische factor
Margijske van Roest en collega’s concluderen aan de hand van deze grote, landelijke cohortstudie dat de sociaal-economische status van patiënten met alvleesklierkanker een onafhankelijke, prognostische factor is. Het uitvoeren van een pancreasresectie blijkt de belangrijkste voorspellende factor te zijn. Deze resecties worden vaker uitgevoerd bij patiënten met een hoge sociaal-economische status dan bij patiënten met een lage sociaal-economische status. Opmerkelijk is dat bij patiënten die een resectie kregen, de sociaal-economische status niet langer een risicofactor is. Verder hangt resectie in universitaire ziekenhuizen samen met de hoogste overlevingskansen. 

• In deze studie is nog geen rekening gehouden met niet-universitaire ziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in pancreaschirurgie. Zo blijkt uit een recente studie van Nadia Haj Mohammad (AMC) en collega’s dat patiënten met gemetastaseerde alvleesklierkanker die palliatieve systeemtherapie krijgen in een medisch centrum met een hoog behandelvolume een betere overleving hebben. Deze bevindingen liggen in lijn met publicaties over pancreaschirurgie, waarin een relatie tussen volume en uitkomst wordt beschreven. Bijvoorbeeld de studie van dr. E.J.Th. Luiten et al. ‘Reduction of in-hospital mortality following regionalisation of pancreatic surgery in the south-east of The Netherlands’.

Volgens de onderzoekers zouden specialisten, rekening houdend met de verschillen in behandeling van patiënten met uiteenlopende sociaal-economische statussen, zich meer kunnen inspannen om alle patiëntengroepen beter te informeren over de diverse behandelmogelijkheden van alvleesklierkanker en verwijzen naar behandelcentra die gespecialiseerd zijn in pancreaschirurgie. 

• Van Roest MH, van der Aa MA, van der Geest LG, de Jong KP.: ‘The Impact of Socioeconomic Status, Surgical Resection and Type of Hospital on Survival in Patients with Pancreatic Cancer. A Population-Based Study in The Netherlands’.

• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl