Proefschrift geeft inzicht in gezondheidsuitkomsten voor patiënten met chronische lymfatische leukemie in Nederland

Van der Straten beschrijft onder meer de trends in relatieve en conditionele overleving van CLL-patiënten in Nederland in haar proefschrift. De relatieve 5-jaarsoverleving nam van de periode 1989-1995 naar 2009-2016 toe voor zowel mannen als vrouwen in alle leeftijdsgroepen. Van der Straten schrijft deze verbeteringen toe aan ontwikkelingen in diagnostiek, behandeling en ondersteunende zorg. Maar de conditionele overleving, waarbij gekeken wordt wat de overlevingskans is als een individu een aantal jaar na diagnose nog in leven is, nam ieder jaar na diagnose af. Deze oversterfte kwantificeerde Van der Straten onder andere in het aantal verloren levensjaren door een CLL-diagnose door te kijken naar de levensverwachting. Ondanks dat de levensverwachting sterk is toegenomen, is er dus sprake van blijvende oversterfte door de CLL, wat verdere optimalisatie van de behandeling noodzakelijk maakt, aldus Van der Straten.

Oudere patiënt baat bij behandeling

Er moet een bredere beoordeling komen van oudere patiënten met CLL om te bepalen of en welke behandeling zij krijgen. Een patiënt met CLL is gemiddeld 70 jaar ten tijde van de diagnose, maar kan ondanks leeftijd en fitheid baat hebben bij behandeling, ook op het gebied van kwaliteit van leven, aldus Van der Straten. Vanwege deze gemiddelde leeftijd zijn het niet alleen ziekteverschijnselen, maar ook vaker bijkomende aandoeningen en de hoge leeftijd die het functioneren van patiënten met CLL beïnvloedt. Hoewel een geriatrisch onderzoek wordt aanbevolen om behandelbaarheid in te schatten, gebeurt dit in de praktijk zelden. Uit Van der Stratens onderzoek naar CLL-patiënten behandeld met obinutuzumab en venetoclax bleek dat patiënten met meerdere geriatrische aandoeningen een hoger risico op bijwerkingen hadden. Maar het aantal geriatrische aandoeningen nam ook af tijdens de behandeling. Dat suggereert dat kwetsbare patiënten niet uitgesloten hoeven worden van behandeling, omdat de symptomen die hun kwetsbaarheid veroorzaken, kunnen afnemen. Bovendien verbeterde de kwaliteit van leven aanzienlijk, wat vooral belangrijk is voor oudere patiënten en meer aandacht zou moeten krijgen als behandeldoel. Daarom pleit Van der Straten voor een breder onderzoek om vast te stellen of en welke behandeling een oudere patiënt zou moeten krijgen.

Proefschrift in vogelvlucht

In het proefschrift A Lifelong Journey: The Epidemiology and Molecular Aspects of Chronic Lymphocytic Leukemia beschrijft Van der Straten onder andere aan de hand van data uit de Nederlandse Kankerregistratie trends in incidentie en overleving en de diagnostiek en behandeling van CLL-patiënten in Nederland. Ook gaat ze in op de effectiviteit van behandeling bij patiënten met genetische afwijkingen die (naast TP53-afwijkingen en ongemuteerde IGHV-genen) in relatie staan met een agressief ziektebeloop. Als laatste onderzocht Van der Straten de langetermijnuitkomsten en oorzaken van overlijden over tijd onder CLL-patiënten, waaronder het optreden van tweede primaire tumoren en het optreden van een Richterse transformatie in een specifieke subset van CLL-patiënten die behoren tot het zogenaamde stereotyped subset #8.

Meer informatie

Lina van der Straten promoveert 11 september aan de Erasmus Universiteit. Promotors zijn prof. dr. Ton Langerak (Erasmus MC) en prof. dr. Arnon Kater (Amsterdam UMC). Co-promotoren zijn dr. Mark-David Levin (Albert Schweitzer Ziekenhuis) en dr. Avinash Dinmohamed (IKNL)

Van der Straten publiceerde de volgende onderzoeken als onderdeel van haar proefschrift:

• Hoofdstuk 2: Survival continues to increase in chronic lymphocytic leukemia: a population-based in the Netherlands, 1989-2016
• Hoofdstuk 3: Conditional relative survival among patients with chronic lymphocytic leukemia: a population-based study in the Netherlands, 1989-2018
• Hoofdstuk 4: Long-term trends in the loss of life expectancy after a diagnosis of chronic lymphocytic leukemia: a populationbased study in the Netherlands, 1989-2021
• Hoofdstuk 5: Diagnosis, treatment and supportive management of chronic lymphocytic leukemia: recommendations of the Dutch HOVON CLL working group
• Hoofstuk 6: Treatment approaches to chronic lymphocytic leukemia with high-risk molecular features
• Hoofdstuk 7: Possible hampered effectiveness of second-line treatment with rituximab-containing chemotherapy without signs of rituximab resistance in chronic lymphocytic leukemia: a population-based study in the Netherlands, 2004-2010
• Hoofdstuk 8: The effectiveness of ibrutinib in patients with chronic lymphocytic leukemia managed in routine clinical practice: a nationwide population-based study in The Netherlands, 2015-2016
• Hoofdstuk 9: Fixed-duration venetoclax plus obinutuzumab improves quality of life and geriatric impairments in FCR-unfit CLL patients
• Hoofdstuk 10: Risk of second primary malignancies in patients with chronic lymphocytic leukemia: a population-based study in the Netherlands, 1989-2019