Ziekenhuisvolume radicale cystectomie geeft geen prikkel om méér te opereren
Van complexe chirurgische ingrepen is aangetoond dat de uitkomsten van de operatie beter zijn in een ziekenhuis waar een bepaalde operatie vaker wordt uitgevoerd. In Nederland gelden er daarom minimum volumenormen voor hoogcomplexe chirurgie, zoals de blaasverwijdering (radicale cystectomie). Onderzocht is of het minimum ziekenhuisvolume voor cystectomieën bij blaaskanker een ongewenste prikkel geeft om meer te opereren, zoals soms wordt gedacht.
Na het invoeren van de volumecriteria in Nederland rees bij tegenstanders de vraag of dit een ongewenste prikkel geeft om te opereren. Chirurgen zouden de drempel voor een operatie kunnen verlagen om het minimale aantal operaties te behalen. Ziekenhuizen die niet aan de minimum norm voldoen, krijgen immers geen zorgkostenvergoeding als ze de operatie tóch uitvoeren. Met behulp van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) is voor blaasverwijderingen (radicale cystectomie) bij blaaskanker onderzocht of dit het geval is.
Studieopzet
In Nederland werd in 2010 een volumenorm ingesteld voor minimaal 10 radicale cystectomieën per ziekenhuis per jaar (gemiddeld over drie jaar). In 2015 werd dit volume verhoogd naar minimaal 20. De onderzoekers keken of ziekenhuizen met een aantal operaties dat rondom de minimum norm lag afweken van ziekenhuizen die ruim aan de norm voldeden. Hierbij keken ze naar twee mogelijke effecten. Ten eerste of er sprake was van een toename van het aantal radicale cystectomieën bij T1 of T4b blaastumoren, die volgens de richtlijn niet standaard voor een operatie in aanmerking komen, vlak na invoering van de volumenorm. Daarnaast werd gekeken of er een toename was in het aantal operaties in het laatste kwartaal van het jaar. Aangenomen werd dat in ziekenhuizen waar de norm ruimschoots gehaald werd, er geen prikkel was om méér te opereren.
Belangrijkste resultaten
Voor beide hypothesen werd geen bewijs gevonden. Ziekenhuizen met het aantal operaties rondom de minimum norm zijn naar verhouding niet meer radicale cystectomieën gaan uitvoeren bij T1 of T4b tumoren. Dit gold zowel na de invoering van beide minimumnormen. Ook was er geen toename in het aantal operaties in het laatste kwartaal van het jaar. Op basis van deze resultaten werd geconcludeerd dat de invoering van volume normen voor radicale cystectomieën géén prikkel geven om meer te opereren dan medisch noodzakelijk.
Betekenis voor de praktijk
Dit onderzoek is een van de weinige, landelijke, onderzoeken waarin is gekeken of het instellen van minimum volumenormen een prikkel geven om meer te opereren. Het feit dat er geen bewijs werd gevonden voor het bestaan van deze prikkel, pleit, gezien de voordelen, vóór het vaststellen van volumenormen. Dit onderzoek beperkt zich echter alleen tot blaaskanker en radicale cystectomieën. Omdat elke ziekte en behandeling anders is, is voorzichtigheid geboden bij het doortrekken van deze resultaten naar effect van volumecriteria bij andere ingrepen.
Meer informatie
Heeft u een vraag? Neem dan contact op met dr. Katja Aben, senior onderzoeker van IKNL of adviseur urogenitale kanker en kanker & leven dr. Vera Atema.
Auteurs
Siberyn T. Nuijens, Lisa M.C. van Hoogstraten, Richard P. Meijer, Lambertus A. Kiemeney, Katja K.H. Aben, J. Alfred Witjes. Minimum Volume Standards: An Incentive To Perform More Radical Cystectomies.
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
