Hoe lang zijn patiënten bereid te reizen voor medisch-oncologische zorg?
“De uitkomsten van het onderzoek zijn van belang in gesprekken over concentratie en spreiding van oncologische zorg”, zegt Machteld Wymenga van de NVMO. Deze gesprekken worden nu gevoerd in het kader van het Integraal Zorgakkoord dat in 2022 is afgesproken. Het doel van het Integraal Zorgakkoord (IZA) is om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden.
Het streven van het IZA is meer concentratie en spreiding in de oncologie. Voor een deel van de kankerpatiënten zal dit betekenen dat zij voor hun zorg langer zullen moeten gaan reizen.
Patiënten met een (bel)afspraak op de polikliniek Medische Oncologie werd op 13 en 14 maart 2023 gevraagd een vragenlijst in te vullen over reisbereidheid en eventuele reisproblemen. De medisch-oncologische zorg betreft vaak intensieve en langdurige behandeltrajecten met bijvoorbeeld chemotherapie. Voor hun huidige behandeling was 31% van de patiënten bereid maximaal 30 minuten enkele reis te reizen, 42% tussen de 30 en 60 minuten, en 20% was bereid om meer dan 60 minuten te reizen. Voor controlebezoeken was de reisbereidheid geringer. Naar een ziekenhuis met meer ervaring in hun type kanker was 15% bereid maximaal 30 minuten te reizen, 38% tussen de 30-60 minuten, en 44% meer dan 60 minuten. Ten tijde van het onderzoek reisde 72% van de patiënten minder dan 30 minuten voor hun controle of behandeling.
Belangrijke kenmerken van mensen zoals leeftijd, opleidingsniveau en gezondheidstoestand beïnvloedden de reisbereidheid. Patiënten jonger dan 40 jaar, hoger opgeleiden, patiënten met een beter fysiek functioneren en patiënten met een zeldzame vorm van kanker rapporteerden een grotere reisbereidheid. De reisbereidheid was het laagst onder patiënten van 75 jaar of ouder; van hen was 39% bereid meer dan 1 uur te reizen, versus 47% in de patiëntengroep tussen de 40 en 74 jaar.
Ongeveer 70% van alle patiënten ervoer geen reisproblemen, terwijl 22,5% soms en 7,5% vaak tot altijd problemen ervoer. De genoemde reisproblemen waren onder andere zich een last voor anderen voelen (44%), te ziek of te moe zijn om te reizen (25%) en reiskosten (20%). Reisproblemen werden vooral ervaren door patiënten met bijkomende gezondheidsproblemen (co-morbiditeit) of een verminderd fysiek functioneren.
De uitvoering van IZA moet samengaan met het bieden van oplossingen voor deze reisproblemen om daarmee alle mensen met kanker gelijkwaardige toegang tot oncologische zorg te bieden, benadrukken de NVMO en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK).
De NVMO deed het onderzoek in samenwerking met de NFK en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).
