Cisplatine of carboplatine bij uitgezaaide blaaskanker: hoe goed is het huidige bewijs?
Europese richtlijnen voor uitgezaaide blaaskanker vermelden al jaren dat patiënten bij voorkeur met cisplatine-bevattende chemotherapie worden behandeld in de eerste lijn. Een kritische heranalyse van de klinische trials waarop deze aanbeveling is gebaseerd, laat echter zien dat de data helemaal niet zo overtuigend zijn als doorgaans wordt verondersteld. Dat schrijven IKNL’ers Anke Richters, Katja Aben en collega's in het tijdschrift Clinical Genitourinary Cancer. Ze ontdekten dat er géén significant verschil was in overleving bij een behandeling met cisplatine versus carboplatine.
Het team van IKNL-onderzoekers nam de twee klinische studies die cisplatine- en carboplatine-bevattende chemotherapie vergeleken, opnieuw onder de loep. Het team ontdekte dat de studies uit 2004 en 2007 allebei minder patiënten omvatten dan oorspronkelijk beoogd. Hierdoor zagen zij de meerwaarde de studies gezamenlijk opnieuw te analyseren. Het team ontdekte hierbij dat géén van de individuele studies een significante overlevingswinst liet zien van cisplatine ten opzichte van carboplatine. Ook wanneer ze beide studies combineerden, bleek er geen significante overlevingswinst.
Onterechte exclusie van patiënten
Eén van de studies gaf bovendien een vertekend beeld doordat men patiënten onterecht niet meer meenam in de overlevingsanalyse wanneer de behandeling door ernstige toxiciteit afgebroken moest worden. Het team van Richters en Aben voerde hiervoor een correctie uit. De conclusie bleef ook in die analyse dat er geen significante overlevingswinst zichtbaar was voor cisplatine.
Vergelijkbare bevindingen in andere studies
Ook andere recente onderzoeken tonen aanwijzingen dat de overlevingswinst van cisplatine niet of minder aanwezig is dan eerder verondersteld. Onlangs publiceerden onderzoekers van IKNL op basis van het ProBCI-cohort een observationele analyse van Nederlandse patiënten met gemetastaseerd blaaskanker, waaruit dezelfde conclusie getrokken werd. Ook een meta-analyse door een internationaal consortium kwam tot eenzelfde conclusie ten aanzien van de overall survival na cisplatine en carboplatine-bevattende chemotherapie. Mogelijk veroorzaakt deze studies een wijziging in de EAU- en ESMO-richtlijnen van volgend jaar op het gebied van aanbevelingen voor behandeling van gemetastaseerd blaaskanker.
Bron
- Richters, A., Kiemeney, L. A., Mehra, N., Westgeest, H. M., Birtle, A., Bryan, R. T., & Aben, K. K. (2021). Evidence or prejudice? Critical re-analysis of randomized controlled trials comparing overall survival after cisplatin versus carboplatin-based regimens in advanced urothelial carcinoma. Clinical Genitourinary Cancer.
