Conditionele overleving bij morbus Waldenström neemt af naarmate patiënt langer leeft
Hoewel de relatieve vijfjaarsoverleving voor morbus Waldenström steeg na de introductie van rituximab aan het begin van deze eeuw, neemt de conditionele overleving vandaag de dag nog steeds af naarmate de patiënt langer leeft. Dat blijkt uit een onderzoek op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie van Karima Amaador (Amsterdam UMC) en collega’s van IKNL, UMCU, Reinier de Graaf Gasthuis, LUMC en Erasmus MC. Dat de conditionele overleving over tijd afneemt, wijten de onderzoekers aan het feit dat morbus Waldenström een ongeneeslijke hematologische maligniteit is, die zich kenmerkt door meerdere recidieven tijdens het ziektetraject en het gebrek aan effectieve behandelingen in het geval van recidiverende ziekte.
Er was tot op heden weinig bekend over de conditionele overleving van patiënten met morbus Waldenström (MW) in Nederland. Aamador en collega’s voerden daarom een population-based studie uit om up-to-date schattingen te kunnen geven van de relatieve vijfjaarsoverleving op moment van diagnose en ieder daar op volgend jaar tot aan 15 jaar na diagnose. Daarvoor selecteerde zij alle patiënten met MW in de Nederlandse Kankerregistratie vanaf 1989 tot en met 2018, met follow-up over de overleving tot en met 2019. Dat kwam neer op 6234 patiënten met MW, met een mediane leeftijd van 70 jaar. 61% van de patiënten was man.
Aamador en collega’s hebben op basis van de geselecteerde data een schatting gemaakt over de conditionele overleving over de jaren die een patiënt overleefd; deze voorspelling is van toepassing voor patiënten die tussen de jaren 2008 en 2019 gediagnosticeerd zijn.
De conditionele overleving zegt iets over de kans op overleving – gecorrigeerd voor de levensverwachting van de algemene populatie – nadat een patiënt al een aantal jaar overleefd heeft sinds diagnose. Dit in tegenstelling tot de standaard relatieve overleving, die iets zegt over de kans op overleving bekeken op het moment van diagnose. De relatieve overleving is op lange termijn weinig informatief voor de meeste patiënten.
Conditionele overleving neemt af
De relatieve vijfjaarsoverleving voor alle patiënten neemt af van 86% bij diagnose naar 75% 15 jaar na diagnose. Er was geen verschil te zien in de trend tussen mannen en vrouwen, maar wel in de onderzochte leeftijdsgroepen. De overleving voor patiënten ouder dan 65 jaar was consistent lager dan die voor patiënten jonger dan 65 jaar, van 82% versus 93% bij diagnose naar 69% versus 82% na 10 jaar. Dat de conditionele overleving afneemt, is interessant in vergelijking tot andere kankersoorten. Bij veel andere kankers neemt de conditionele overleving vaak toe; hoe langer een patiënt leeft na diagnose, hoe groter de kans dat deze in langer in leven zal blijven. Dit is met name het geval voor kankersoorten die curatief te behandelen zijn.
MW is een ongeneeslijke maligniteit, curatieve behandeling is tot op heden nog niet mogelijk. Dit wijzen Aamador en collega’s aan als een reden voor de afnemende conditionele overleving. Daarnaast kent de ziekte recidieven gedurende het ziektetraject en zijn er weinig behandelopties beschikbaar in het geval van recidiverende ziekte. De onderzoekers noemen naast deze redenen ook nog gevolgen van de behandeling, transformatie naar een hooggradig lymfoom, het ontstaan van een secundaire primaire tumor, co-morbiditeiten ontstaan voorafgaand of na diagnose en infecties ter verklaring van de afnemende conditionele overleving bij MW.
Noodzaak voor nieuwe behandeling
Hoewel de introductie van rituximab ertoe leidde dat de vijfjaarsoverleving op moment van diagnose steeg, noemen de onderzoekers het ontmoedigend dat de conditionele overleving over tijd afneemt ondanks dat patiënten al een tijd overleefd hebben. De bevindingen zijn reden om nieuwe behandelingen te ontwikkelen voor patiënten met MW, aldus Aamador en collega’s, om de overleving van deze patiënten op korte en lange termijn verder te verbeteren. Daarnaast geven de onderzoekers aan dat hun schattingen informatief zijn voor patiënten wat betreft verwachtingen over overleven. De schattingen bieden ook mogelijkheden voor zorgverleners om surveillance en follow-up beter toe te spitsen over tijd.
Meer informatie
- Lees de publicatie: Amaador, K., Kersten, M. J., Visser, O., Posthuma, E. F., Minnema, M. C., Vos, J. M., & Dinmohamed, A. G. (2021). Conditional relative survival in Waldenström’s macroglobulinaemia: a population‐based study in The Netherlands. British journal of haematology
- of neem contact op met Avinash Dinmohamed, senior onderzoeker
