Vermoeidheid als centraal symptoom bij kankeroverlevers
Uit recent onderzoek onder overlevers van verschillende kankersoorten komt vermoeidheid als centraal symptoom naar voren. Dat schreven IKNL'er Belle de Rooij en haar team vorige maand in het tijdschrift Cancer. Vermoeidheid blijkt ook samen te hangen met andere symptomen zoals pijn of kortademigheid. Revalidatietrajecten kunnen zich dus richten op vermoeidheid, om zo ook gelijktijdig andere klachten te verminderen.
Kankeroverlevers ervaren zelden slechts één symptoom. Vaak komen symptomen gelijktijdig voor, dit wordt ook wel ‘symptoomclustering’ genoemd. ‘We weten nog weinig over hoe symptoomclusters ontstaan, en hoe de verschillende symptomen met elkaar samenhangen’, vertelt De Rooij. Daarom dook zij samen met haar team in de samenhang tussen symptomen bij zeven verschillende kankersoorten.
Vermoeidheid als meest centrale symptoom
Voor elke kankersoort analyseerde en visualiseerde het onderzoeksteam de symptomen en hun samenhang. Wat bleek, vermoeidheid kwam bij elk van de zeven kankersoorten naar boven als centraal symptoom. Ook zagen De Rooij en collega’s dat dit symptoom sterk samenhangt met andere symptomen zoals pijn, emotionele problemen, kortademigheid en een verminderde eetlust.
Het lijkt dus vooral belangrijk om vermoeidheid aan te pakken, zodat we verschillende klachten mogelijk gelijktijdig kunnen verminderen.
Netwerkanalyse
Het team van De Rooij gebruikte een statistische methode, genaamd netwerkanalyse, om de verbanden tussen de symptomen in kaart te brengen. Hiervoor gebruikten ze data uit de PROFIEL-studie. Binnen deze vragenlijststudie ligt de focus op onderzoek naar de kwaliteit van leven van patiënten die kanker hebben of hebben gehad. De patiënten vullen vragenlijsten in over verschillende onderwerpen, zo ook over symptomen die zij ervaren. In totaal deelden binnen het onderzoek van De Rooij 1330 patiënten hun ervaringen.
Focus op vermoeidheid in revalidatieprogramma’s
Revalidatieprogramma’s kunnen zich richten op vermoeidheid om de algehele symptoomlast te verminderen. Daarbij zou het relevant zijn om uit te zoeken wat de precieze relatie is tussen vermoeidheid en de andere symptomen. Hiervoor wil De Rooij in de toekomst kankeroverlevers langere tijd volgen. ‘Het liefst met meerdere metingen per dag. Dat zou hele mooie inzichten kunnen geven in de verbanden tussen symptomen. Daarmee zouden we bij individuele kankeroverlevers kunnen bepalen welk symptoom andere symptomen veroorzaakt of verergert. Hiermee kunnen we kijken welk type interventie het meest effectief zou zijn.’
Bron
- de Rooij, B. H., Oerlemans, S., van Deun, K., Mols, F., de Ligt, K. M., Husson, O., ... & Schoormans, D. (2021). Symptom clusters in 1330 survivors of 7 cancer types from the PROFILES registry: A network analysis. Cancer.
