Naleving kwaliteitsindicatoren richtlijn Pancreascarcinoom nauwelijks verbeterd

De naleving van landelijke richtlijnen voor alvleesklierkanker kunnen bijdragen aan verbetering van de uitkomsten voor patiënten. Eerder was de naleving van de Nederlandse richtlijn vlak na de publicatie suboptimaal. Het doel van deze studie was de naleving van de richtlijn in Nederland te evalueren in de zes verstreken jaren sinds de publicatie.

Studieopzet

De naleving van de richtlijn werd onderzocht bij patiënten met alvleesklierkanker in drie opeenvolgende perioden: 2012-2013 versus 2014-2015 versus 2016-2017. Voor deze evaluatie werd gebruik gemaakt van vijf indicatoren uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), namelijk:

• bespreking van een patiënt in een multidisciplinair overleg (MDO);
• een interval van maximaal drie weken vanaf definitief mdo tot start van de behandeling;
• preoperatieve galblaasdrainage bij bilirubine-waarde >250 mmol/L;
• gebruik van adjuvante chemotherapie na resectie van pancreascarcinoom;
• geven van chemotherapie bij een niet-operatieve (gemetastaseerde en niet-gemetastaseerde) ziekte.

Resultaten

In totaal werden 14.491 patiënten geïncludeerd, van wie 2.290 patiënten (15,8%) een resectie kregen en 4.561 patiënten (31,5%) chemotherapie. De meeste indicatoren veranderden niet in de tijd. Over het geheel genomen, werd 89% van de patiënten die met curatieve intentie waren behandeld, besproken in een MDO voorafgaand aan die behandeling. Verder kreeg 43% van de met curatieve behandelde patiënten deze behandeling binnen drie weken en ontving 63% van de patiënten met een resectabele koptumor en een bilirubine-waarde >250 mol/l een preoperatieve galblaasdrainage.

Verder kwam uit de analyses naar voren dat 57% van de patiënten chemotherapie kreeg na resectie en dat 37% van de patiënten met een gemetastaseerde ziekte chemotherapie ontving. Uitsluitend het ontvangen van chemotherapie bij patiënten met niet-gemetastaseerde, niet-geopereerde ziekte verbeterde over de tijd: 23,4 (2012-2013) versus 25,6% (2014-2015) versus 29,7% (2016-2017).

Conclusie en aanbevelingen

Tara Mackay en collega’s concluderen dat de landelijke naleving van de vijf kwaliteitsindicatoren in de richtlijn Pancreascarcinoom weinig tot geen verbetering laat zien in de zes jaar sinds het verschijnen van deze richtlijn. Dit kan betekenen dat er vanuit klinisch oogpunt weinig ruimte is voor verbetering óf dat de naleving van de richtlijn over de jaren suboptimaal bleef. Naast een kritische beschouwing op de huidige kwaliteitsindicatoren suggereren deze uitkomsten dat een landelijk implementatieprogramma nodig kan zijn om de naleving van de aanbevelingen in de richtlijn te verbeteren met als einddoel betere uitkomsten voor patiënten met alvleesklierkanker.

In de discussie werpen de onderzoekers onder meer de vraag op of de huidige kwaliteitsindicatoren wellicht onvoldoende de ‘kwaliteit’ van de zorg reflecteren? Het is duidelijk dat kwaliteitsindicatoren waarschijnlijk nooit allemaal 90% tot 100% naleving zullen bereiken. Dat neemt niet weg dat de gevonden nalevingspercentages in deze studie aangeven dat er ruimte is voor verbetering. In dit verband wordt gewezen op de bijdrage die regionale, chirurgische netwerken en regionale zorgpaden kunnen leveren om de naleving van richtlijnen te verbeteren.

• Tara M Mackay, Anouk E J Latenstein, Bert A Bonsing, Marco J Bruno, Casper H J van Eijck, Bas Groot Koerkamp, Ignace H J T de Hingh, Marjolein Y V Homs, Jeanin E van Hooft, Hanneke W van Laarhoven, I Quintus Molenaar, Hjalmar C van Santvoort, Martijn W J Stommel, Judith de Vos-Geelen, Johanna W Wilmink, Olivier R Busch, Lydia G van der Geest, Marc G Besselink. Nationwide compliance with a multidisciplinary guideline on pancreatic cancer during 6-year follow-up. Pancreatology. 2020 Oct 10
• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl