Hoofd-halskanker in Nederland: cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie
In 2018 hebben 3037 patiënten de diagnose hoofd-halskanker gekregen. Dat blijkt uit gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie. Bij hoofd-halskanker gaat het om kanker in het hoofd-halsgebied ofwel de bovenste adem- en voedselweg boven het niveau van de sleutelbeenderen. Deze vorm van kanker is zeldzaam. Ongeveer 3% van de gevallen van kanker bevindt zich in het hoofd-halsgebied. Bij mannen is het de 8e en bij vrouwen de 9e meest voorkomende tumorsoort in Nederland.
Folder met cijfers
Bekijk de overzichten in de folder met NKR-cijfers over het voorkomen, de behandeling en overleving van hoofd-halskanker. De folder is gratis te downloaden of te bestellen is te bestellen via de webshop van IKNL.
In het kort
De groep hoofd-halskanker bestaat uit tumoren die op verschillende plaatsen kunnen zijn ontstaan, bijvoorbeeld op het lippenrood (lip), in de mondholte, speekselklieren, nasofarynx, hypofarynx, orofarynx, larynx, neusholte en neus(bij)holten inclusief middenoor.
Twee keer zoveel mannen als vrouwen worden gediagnosticeerd met hoofd-halskanker. Ruim een derde is 61-70 jaar oud als zij de diagnose krijgen. In beide gevallen zijn er echter verschillen per lokalisatie. De belangrijkste risicofactoren voor het krijgen van hoofd-halskanker zijn roken, alcohol en blootstelling aan het Humaan Papilloma Virus (HPV). De relevantie van de risicofactoren verschilt ook hier per lokalisatie.
Incidentie
Hoofd-halskanker komt het meest voor in de mondholte, orofarynx, hypofarynx en larynx. Het komt minder vaak voor op de lip, in de speekselklieren, neus(bij)holte(n) en de nasofarynx. Mondholtekanker en orofarynxkanker komt steeds vaker voor (waarschijnlijk gerelateerd aan HPV). De incidentie van hypofarynxkanker, kanker in speekselklieren, neus(bij)holte(n) en nasofarynx is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Larynxkanker is lange tijd de meest voorkomende vorm van hoofd-halskanker geweest. De incidentie van larynx neemt af, wat mogelijk te verklaren is doordat steeds minder mensen roken. Ook komt kanker van de lip minder vaak voor.
Overleving
Voor de meeste tumoren zien we vanaf 1990 een verbetering in de 5-jaars relatieve overleving, al blijft deze ook in 2016 voor hypofarynxkanker nog laag (34%). Voor een aantal vormen van hoofd-halskanker is de overleving in de afgelopen decennia niet verbeterd. De overleving van larynxkanker is gelijk gebleven. Daar staat tegenover dat de behandeling minder ingrijpend is geworden, zodat de natuurlijke spraak vaker behouden blijft. Ook bij kanker van de lip is de overleving stabiel hoog gebleven op 90%. Waarom kanker van de speekselklieren niet is verbeterd, is onduidelijk. Daarvoor is verder onderzoek nodig.
Nederlandse Kankerregistratie
De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) is een landelijke databank met betrouwbare gegevens over de incidentie, prevalentie en overleving van alle gevallen van kanker vanaf 1989, bijgehouden IKNL. Het is een onafhankelijke bron van gegevens van alle patiënten met kanker, van diagnose tot overlijden, ongeacht de behandellocatie. De database wordt gebruikt voor wetenschappelijk (epidemiologisch) onderzoek, klinische studies en voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg. Op NKR-cijfers zijn alle cijfers uit de NKR op populatieniveau te raadplegen. U kunt hier zelf tabellen en grafieken samenstellen van incidentie, prevalentie, sterfte en overleving, naar lokalisatie, regio, geslacht of leeftijd.
Contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Boukje van Dijk.
Eén loket voor advies over data-aanvragen hoofd-halsonderzoek
Met ingang van vandaag kunnen onderzoekers in de hoofd-halsoncologie bij één loket terecht voor advies over data-aanvragen. Bij PRISMA, de wetenschappelijke adviescommissie hoofd-hals, kunnen onderzoekers advies aanvragen voor het doen van onderzoek met data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en de Dutch Head and Neck Audit (DHNA/DICA).De beoordeling van de aanvraag en het advies van PRISMA zullen worden gedeeld met de betrokken instanties waaraan data worden gevraagd. Ook kunnen de databronnen advies bij PRISMA inwinnen over een data-aanvraag. PRISMA is een samenwerking tussen de genoemde databronnen, de Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT) en de Patiëntenvereniging Hoofd-Hals (PVHH). Prof. dr. Remco de Bree, voorzitter PRISMA: ‘We hebben veel mooie data over hoofd-halskanker beschikbaar in Nederland en we willen dat die zo maximaal en goed mogelijk gebruikt worden.’
lees verderPersonal Health Train: kansen voor onderzoek bij zeldzame kankers
De Personal Health Train (PHT) is een prijswinnende innovatieve manier van data-analyse, geschikt voor onderzoeken die gebruik maken van privacygevoelige data uit meerdere databronnen. Waar normaal gesproken alle data uit verschillende bronnen verzameld moet worden, brengt de PHT de analyse naar de verschillende databronnen. Deze manier van analyse maakt het gemakkelijker om data uit verschillende (internationale) bronnen te combineren: daar liggen in het bijzonder kansen voor onderzoek naar zeldzame kankers, waar het combineren van privacygevoelige data uit verschillende bronnen en internationale samenwerking vaak essentieel is. Gijs Geleijnse, senior clinical data scientist en projectleider van het PHT-innovatieprogramma vertelt meer.
lees verder
