Hoofd-halskanker in Nederland: cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie
In 2018 hebben 3037 patiënten de diagnose hoofd-halskanker gekregen. Dat blijkt uit gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie. Bij hoofd-halskanker gaat het om kanker in het hoofd-halsgebied ofwel de bovenste adem- en voedselweg boven het niveau van de sleutelbeenderen. Deze vorm van kanker is zeldzaam. Ongeveer 3% van de gevallen van kanker bevindt zich in het hoofd-halsgebied. Bij mannen is het de 8e en bij vrouwen de 9e meest voorkomende tumorsoort in Nederland.
Folder met cijfers
Bekijk de overzichten in de folder met NKR-cijfers over het voorkomen, de behandeling en overleving van hoofd-halskanker. De folder is gratis te downloaden of te bestellen is te bestellen via de webshop van IKNL.
In het kort
De groep hoofd-halskanker bestaat uit tumoren die op verschillende plaatsen kunnen zijn ontstaan, bijvoorbeeld op het lippenrood (lip), in de mondholte, speekselklieren, nasofarynx, hypofarynx, orofarynx, larynx, neusholte en neus(bij)holten inclusief middenoor.
Twee keer zoveel mannen als vrouwen worden gediagnosticeerd met hoofd-halskanker. Ruim een derde is 61-70 jaar oud als zij de diagnose krijgen. In beide gevallen zijn er echter verschillen per lokalisatie. De belangrijkste risicofactoren voor het krijgen van hoofd-halskanker zijn roken, alcohol en blootstelling aan het Humaan Papilloma Virus (HPV). De relevantie van de risicofactoren verschilt ook hier per lokalisatie.
Incidentie
Hoofd-halskanker komt het meest voor in de mondholte, orofarynx, hypofarynx en larynx. Het komt minder vaak voor op de lip, in de speekselklieren, neus(bij)holte(n) en de nasofarynx. Mondholtekanker en orofarynxkanker komt steeds vaker voor (waarschijnlijk gerelateerd aan HPV). De incidentie van hypofarynxkanker, kanker in speekselklieren, neus(bij)holte(n) en nasofarynx is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Larynxkanker is lange tijd de meest voorkomende vorm van hoofd-halskanker geweest. De incidentie van larynx neemt af, wat mogelijk te verklaren is doordat steeds minder mensen roken. Ook komt kanker van de lip minder vaak voor.
Overleving
Voor de meeste tumoren zien we vanaf 1990 een verbetering in de 5-jaars relatieve overleving, al blijft deze ook in 2016 voor hypofarynxkanker nog laag (34%). Voor een aantal vormen van hoofd-halskanker is de overleving in de afgelopen decennia niet verbeterd. De overleving van larynxkanker is gelijk gebleven. Daar staat tegenover dat de behandeling minder ingrijpend is geworden, zodat de natuurlijke spraak vaker behouden blijft. Ook bij kanker van de lip is de overleving stabiel hoog gebleven op 90%. Waarom kanker van de speekselklieren niet is verbeterd, is onduidelijk. Daarvoor is verder onderzoek nodig.
Nederlandse Kankerregistratie
De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) is een landelijke databank met betrouwbare gegevens over de incidentie, prevalentie en overleving van alle gevallen van kanker vanaf 1989, bijgehouden IKNL. Het is een onafhankelijke bron van gegevens van alle patiënten met kanker, van diagnose tot overlijden, ongeacht de behandellocatie. De database wordt gebruikt voor wetenschappelijk (epidemiologisch) onderzoek, klinische studies en voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg. Op NKR-cijfers zijn alle cijfers uit de NKR op populatieniveau te raadplegen. U kunt hier zelf tabellen en grafieken samenstellen van incidentie, prevalentie, sterfte en overleving, naar lokalisatie, regio, geslacht of leeftijd.
Contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Boukje van Dijk.
Anderhalf jaar follow-up voldoende voor opsporen behandelbaar recidief hoofd-halskanker
De Nederlandse richtlijn hoofd-halstumoren raadt aan om patiënten na behandeling 5 jaar lang op controle te laten komen, onder andere om vroegtijdig recidieven of tweede primaire tumoren te ontdekken. Cecile van de Weerd (Radboudumc) en collega’s van diverse ziekenhuizen en IKNL evalueerden deze controleduur door te onderzoeken hoe vaak en wanneer recidieven, tweede primaire tumoren en afstandsmetastasen voorkomen, aan de hand van data uit de Nederlandse kankerregistratie (NKR). Van de Weerd: ‘Uit ons onderzoek kunnen we concluderen dat anderhalf jaar controle na behandeling volstaat om ziekte-uitingen vroegtijdig te vinden.’
lees verderIncidentie plaveiselcelcarcinoom in het hoofd-halsgebied: ‘Eenduidigheid nodig voor goede vergelijking’
Hoewel er niet veel onderzoeken zijn die incidentietrends van plaveiselcelcarcinoom (PCC) in het hoofd-halsgebied beschrijven, lijkt er wereldwijd een toename zichtbaar in het aandeel hoog-stadium PCC in het hoofd-halsgebied. ‘Dat wordt ook zo ervaren in de Nederlandse kliniek,’ aldus Maartje van Beers (NKI/AVL). ‘Maar het probleem is in dat in de onderzoeken die deze trend beschrijven, niet altijd dezelfde definities van ‘hoog-stadium’ gehanteerd worden.’ Daarnaast trekken sommige onderzoekers conclusies op basis van absolute getallen en anderen op basis van het aandeel van de totale incidentie. Daarom keken Van Beers en collega’s van Amsterdam UMC en IKNL aan de hand van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) naar trends in incidentie bij plaveiselcelcarcinoom van hoofd-halsgebied in Nederland.
lees verder
