Snelle toename van aantal teams palliatieve zorg in ziekenhuizen
Het aantal ziekenhuizen in Nederland met een team palliatieve zorg is de afgelopen jaren in hoog tempo toegenomen. Tussen deze teams zijn wel aanzienlijke verschillen als het gaat om het inschakelen van diverse disciplines, procedures en het aantal consulten. Dat blijkt uit een studie van Arianne Brinkman-Stoppelberg (Erasmus MC) en collega’s van IKNL onder professionals in 74 ziekenhuizen. De onderzoekers stellen daarentegen ook vast dat de betrokkenheid van deze teams bij de zorg voor ongeneeslijk zieke patiënten relatief beperkt is. Ze doen daarom enkele aanbevelingen, waaronder het ontwikkelen van een kwaliteitskader om (transmurale) palliatieve consultatie te stimuleren.
Teams palliatieve zorg in ziekenhuizen hebben een positief effect op de kwaliteit van leven en de tevredenheid over de zorg bij patiënten met een gevorderde ziekte. Betrokkenheid van deze teams wordt ook geassocieerd met een aanzienlijke kostenbesparing binnen de medische zorg. In Nederland worden normen gehanteerd, waarin staat dat elk ziekenhuis in 2017 over een palliatieve zorgteam moet beschikken. In dit onderzoek is het aantal ziekenhuizen bestudeerd dat met een palliatieve zorg team werkt en wat de kenmerken van deze teams zijn.
Opzet en resultaten
De onderzoekers stuurden in april 2015 vragenlijsten naar professionals die een sleutelrol vervullen in de palliatieve zorg binnen alle algemene, gespecialiseerde en academische ziekenhuizen in Nederland. Van de 92 aangeschreven ziekenhuizen, reageerden er 74 (80%). In 77 procent van alle deelnemende ziekenhuizen was een palliatieve zorg team aanwezig. Andere diensten, zoals palliatieve poliklinieken (22%), intramurale eenheden palliatieve zorg (7%) en palliatieve dagopvang (4%) waren relatief schaars. Het gemiddeld aantal disciplines binnen de teams was 6,5. De meest voorkomende disciplines waren verpleegkundigen (72%), nurse practitioners (54%), specialisten interne geneeskunde (90%) of anesthesiologie (75%) en geestelijke verzorgers (65%).
In de meeste ziekenhuizen waren de uren dat artsen beschikbaar zijn als palliatief consultant niet gelabeld, terwijl dit voor verpleegkundigen en nurse practitioners wel het geval was. De meeste teams (77%) waren alleen beschikbaar tijdens kantooruren. Een kwart (26%) van de palliatieve zorgteams kon zowel door zorgprofessionals als door patiënten of familieleden worden geraadpleegd. Het jaarlijkse aantal consulten binnen het ziekenhuis varieerde tussen 2 tot 680 per jaar (mediaan: 77). Gemiddeld genomen werden de teams geconsulteerd door 0,6% van alle patiënten in de ziekenhuizen.
Conclusie en aanbevelingen
Arianne Brinkman-Stoppelberg en collega’s concluderen dat het aantal ziekenhuizen in Nederland met een palliatieve zorgteam snel toeneemt. Tussen deze teams zijn er wel aanzienlijke verschillen met betrekking tot de disciplines die vertegenwoordigd zijn in de teams, de procedures en het aantal en tijdstip van consulten. De ontwikkeling van kwaliteitsnormen en adequaat opgeleid personeel zou de kwaliteit en effectiviteit van de palliatieve teams verder kunnen verbeteren.
De onderzoekers stellen daarnaast vast dat de betrokkenheid van teams palliatieve zorg binnen het ziekenhuis bij de zorg voor ongeneeslijk zieke patiënten (nog) relatief beperkt is. Om de ontwikkeling en implementatie van intramurale palliatieve teams verder te stimuleren, adviseren zij een geformaliseerd kwaliteitskader met modellen te ontwikkelen om (transmurale) palliatieve consultatie mogelijk te maken met als doel de kwaliteit van de palliatieve zorg in ziekenhuizen te optimaliseren. Deze samenwerking kan een bijdrage leveren aan het optimaliseren van de kwaliteit van de palliatieve zorg in ziekenhuizen. Dit kader, opgesteld door professionele organisaties en beleidsmakers, kan de basis vormen voor de ontwikkeling van kwaliteitscriteria en kwaliteitsbeoordeling van teams palliatieve zorg.
-
Brinkman-Stoppelenburg A, Boddaert M, Douma J, van der Heide A.: ‘Palliative care in Dutch hospitals: a rapid increase in the number of expert teams, a limited number of referrals’.
-
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
-
Zie ook: Kwaliteitskader palliatieve zorg
Herziene richtlijn Slaapproblemen in de laatste levensfase gepubliceerd
De herziene richtlijn Slaapproblemen in de laatste levensfase is gepubliceerd. Deze is tot stand gekomen op basis van input van zorgprofessionals en patiënten en naasten. Hierdoor sluit de richtlijn aan op knelpunten in de praktijk. De richtlijn is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten uit onderzoek en ontwikkeld volgens de wetenschappelijk methodologie. De richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met slaapproblemen en met een levensverwachting die korter is dan drie maanden. IKNL is als procesbegeleider betrokken bij de richtlijnen palliatieve zorg, zo ook bij deze richtlijn.
lees verderOproep tweede pilot proactief gegevens delen in de palliatieve fase
Proactieve zorgplanning houdt in dat zorgprofessionals de persoonlijke wensen en grenzen van patiënten met hen en hun naasten bespreken, vastleggen en zo nodig herzien. De uitkomsten van die gesprekken zijn op verschillende momenten en in verschillende zorgomgevingen relevant. Echter, proactieve zorgplanning gebeurt niet bij één zorgverlener of –organisatie. Ook de gekozen technische oplossing voor het delen van gegevens over proactieve zorgplanning beperkt zich in de praktijk niet tot één softwaresysteem of zorgproces. Binnen het project ‘Proactief gegevens delen in de palliatieve fase’ gaat eind januari 2024 de tweede pilot van start ten behoeve van het delen van gegevens tussen zorgorganisaties. Zorgorganisaties die hulp kunnen gebruiken bij het digitaliseren van gegevens over palliatieve zorg of bij het digitaal delen van deze gegevens tussen zorgorganisaties, kunnen zich nu aanmelden voor deelname aan de pilot.
lees verder
