The impact of modern radiation techniques on patterns of Second Primary cancers After external beam Radiotherapy for prostate Cancer (SPARC)
KWF heeft subsidie toegekend aan een gezamenlijke project van Erasmus MC en IKNL, getiteld 'The impact of modern radiation techniques on patterns of Second Primary cancers After external beam Radiotherapy for prostate Cancer' (SPARC). Meer inzicht in de mogelijk late effecten van moderne radiotherapie is belangrijk voor het bepalen van de meest optimale behandeling voor patiënten met prostaatkanker, zodat eventuele risico’s zo laag mogelijk gehouden kunnen worden. In het SPARC-project, dat in juni 2019 van start ging, worden in de diverse Nederlandse radiotherapiecentradata over de technische aspecten van de radiotherapie verzameld en gekoppeld aan gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).
Het geven van een lage dosis op een uitgebreider deel van het lichaam zou kunnen samenhangen met een hogere kans op het ontwikkelen van tweede primaire tumoren. Dit risico zou verder versterkt kunnen worden doordat met moderne radiotherapie-technieken een deel van de dosis verspreid in het lichaam terechtkomt. Deze zogeheten ’scatterdosis’ is niet gepland, maar bereikt het lichaam door het ‘weglekken’ van straling tijdens de behandeling. Ook de moderne manier van monitoren van de tumorpositie tijdens de behandeling die tegenwoordig veel wordt gebruikt, leidt tot een extra dosis straling, doordat de patiënt tijdens meerdere fracties wordt gescand.
In Nederland is de incidentie van prostaatkanker de laatste decennia sterk gestegen naar circa 11.000 diagnoses per jaar. Ongeveer een kwart daarvan wordt behandeld met uitwendige radiotherapie. Een belangrijk nadeel van radiotherapie is dat er ook schade wordt toegebracht aan gezond omringend weefsel. De laatste decennia zijn de radiotherapietechnieken sterk verbeterd met als belangrijkste doel om omliggend weefsel (met name blaas en rectum) zo veel mogelijk te sparen om de toxiciteitsrisico’s te reduceren. Dit wordt onder andere bereikt door de dosis te verspreiden over grotere gebieden in het lichaam.
Op dit moment is er nog weinig bekend over het risico op het ontwikkelen van tweede primaire tumoren na bestraling met moderne technieken. Ongeveer vijftien tot twintig jaar geleden werden deze technieken voor het eerst op grote schaal geïntroduceerd bij patiënten met prostaatkanker. Daarom is dit een geschikte groep patiënten om het effect van moderne bestralingstechnieken op het ontwikkelen van tweede primaire tumoren te onderzoeken.
Meer informatie
Voor vragen over dit project, contacteer Katja Aben, senior onderzoeker.
