Chasing nodes, saving lives? Lymph node metastases in cervical cancer

Begin 2020 is het KWF-project ‘Chasing nodes, saving lives?’ van start gegaan. Per januari 2020 is Ester Olthof aangesteld als junior onderzoeker voor dit project, onder leiding van dr. Maaike van der Aa, senior onderzoeker IKNL. Het project, wat vier jaar zal duren, hoopt vragen te beantwoorden over de diagnostiek en behandeling van lymfekliermetastasen bij het cervixcarcinoom.

Het stadium van baarmoederhalskanker wordt klinisch bepaald door het uitvoeren van een gynaecologisch onderzoek onder narcose. Daarnaast worden beeldvormende technieken zoals MRI en PET/CT steeds vaker ingezet om informatie te verzamelen over bijvoorbeeld lymfekliermetastasen. Er zijn echter studies waaruit blijkt dat van de klieren die op beeldvorming verdacht waren na weefselonderzoek, maar 50% ook daadwerkelijk uitzaaiingen bevatten. Het opsporen van lymfekliermetastasen is belangrijk omdat het inzicht geeft in de klinische situatie en helpt bij het voorspellen van het verdere verloop van patiënten met baarmoederhalskanker. Daarnaast heeft het aanpassen van de behandeling aan de exacte lokalisatie van lymfekliermetastasen een positieve invloed op de overleving en de kwaliteit van leven van patiënten. De populatie in dit onderzoek bestaat uit alle patiënten met baarmoederhalskanker, met vroeg en lokaal gevorderd stadium, die geregistreerd staan in de NKR.

Elk jaar worden in Nederland ongeveer 700 vrouwen gediagnosticeerd met baarmoederhalskanker en overlijden 250 vrouwen aan deze ziekte. Het stadium van de ziekte en de aanwezigheid van lymfekliermetastasen zijn de belangrijkste factoren voor het voorspellen van het verdere beloop van patiënten met baarmoederhalskanker. Overlevingscijfers variëren van 96% voor vrouwen met vroeg stadium ziekte, tot 16% als de ziekte is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam.

Verbeteren overleving en kwaliteit van leven

Het doel van het project ‘Chasing nodes, saving lives? Lymph node metastases in cervical cancer' is om de overleving en de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven te verbeteren van de honderden vaak relatief jonge vrouwen per jaar die gediagnosticeerd worden met baarmoederhalskanker. Het project streeft naar het verbeteren van de nauwkeurigheid van diagnose door het vinden van de optimale beeldvormingstechnieken voor het opsporen van lymfekliermetastasen. Het project streeft ook naar het personaliseren van behandelingen voor iedere individuele patiënt, waarbij het aantal onnodige ingrepen verminderd wordt en blijvend letsel en bijwerkingen zo veel mogelijk voorkomen worden. Daarom zal het projectteam onderzoeken of het beter is voor de overleving van patiënten om positieve klieren te verwijderen, of om bulky klieren te debulken, alsook naar het effect van de verschillende behandelingen op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van patiënten.tastases in cervical cancer’

Opzet

Het project bestaat uit vijf onderdelen. In het eerste deel worden de data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) uitgebreid met details over de beeldvormende technieken en behandeling, aangezien de huidige beschikbare data nog niet toereikend zijn voor het beantwoorden van de onderzoeksvragen. Getrainde datamanagers van de NKR nemen deze taak op zich. Deze uitgebreide data worden in de volgende onderdelen van het project gebruikt. In deel twee analyseert het projectteam de sensitiviteit van PET/CT en MRI voor het opsporen van lymfekliermetastasen en de impact hiervan op de behandeling. In deel drie onderzoekt het team of er verschillen zijn (tussen ziekenhuizen) in het gebruik van de schildwachtklierprocedure en wat het effect is van de behandeling van micrometastasen die hiermee worden gevonden.

In deel vier analyseert het team de verschillen in complicaties en (ziektevrije) overleving tussen radicale hysterectomie en chemoradiatie in de groep met vroeg stadium baarmoederhalskanker met lymfekliermetastasen. Tevens onderzoekt het team of het afmaken van de radicale hysterectomie met lymfeklierverwijdering bij het ontdekken van positieve lymfeklieren tijdens de operatie bijdraagt aan een verbeterde (ziektevrije) overleving in vergelijking met patiënten waarbij de ingreep is afgebroken, omdat er al een indicatie was voor adjuvante chemoradiatie. In de groep met lokaal uitgebreide ziekte kijkt het team naar de waarde van het behandelen van bulky lymfeklieren door deze chirurgisch te verwijderen of een extra boost radiotherapie te geven. In deel vijf analyseert het projectteam het effect van radicale hysterectomie met lymfeklierdissectie versus chemoradiatie en een extra boost versus lymfeklierdebulking op de kwaliteit van leven.

Uitkomstmaten

De eerste resultaten van dit project zullen informatie geven over de meest optimale manier van het opsporen van lymfekliermetastasen. De daaropvolgende resultaten zullen inzicht geven in de prognostische waarden van lymfekliermetastasen en het nut van behandelen van deze lymfekliermetastasen om daarmee de overleving te verbeteren. Dit zal samen met de analyses over kwaliteit van leven leiden tot een meer gedegen advies voor het behandelen van patiënten met baarmoederhalskanker.

Betrokkenen bij het project

Projectleiders voor het 'Chasing Nodes'-project zijn dr. Maaike van der Aa (IKNL), dr. Ko van der Velden (Amsterdam UMC) en dr. Stijn Mom (Amsterdam UMC). Onderzoeker binnen dit project is Ester Olthof MSc (IKNL). KWF Kankerbestrijding is opdrachtgever en financierder van het project. Samenwerkingspartners in dit project zijn Amsterdam UMC en IKNL. De belangrijkste stakeholders in dit project zijn de Werkgroep Oncologische Gynaecologie (WOG, pijler oncologie binnen de NVOG), de Dutch Gynaecologic Oncologic Group (DGOG) en stichting Olijf, het netwerk voor vrouwen met gynaecologische kanker. Hans Nijman van de DGOG en Brigitte Slangen van de WOG zijn lid van het projectteam. Stichting Olijf zal input vanuit patiëntperspectief leveren voor het project

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dr. Maaike van der Aa of Ester Olthof.

 

Projectleiders

Maaike van der Aa (IKNL)

Ko van der Velden (Amsterdam UMC)

Stijn Mom (Amsterdam UMC)

Subsidieverlener

KWF Kankerbestrijding

Samenwerkingspartners

Amsterdam UMC

WOG

DGOG

Stichting Olijf

Looptijd

2020-2024

Maak kennis