Nieuws

In juli 2017 is de richtlijnwerkgroep Pijn bij patiënten met levensbedreigende aandoeningen voor het eerst bijeengekomen. De werkgroep gaat twee bestaande richtlijnen herzien en samenvoegen, namelijk de richtlijn Pijn in de palliatieve fase van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) uit 2010 en de richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) uit 2015. Door deze samenvoeging wil de werkgroep komen tot een integrale en actuele richtlijn over de diagnostiek en behandeling van pijn.

Op 2 november is Eva Bolt gepromoveerd aan het VUmc in Amsterdam. De huisarts in opleiding onderzocht wat passende zorg in de laatste levensfase inhoudt en welke rol behandeling gericht op levensverlenging hierin speelt. Daarnaast onderzocht zij welke rol artsen spelen indien een patiënt een wens heeft tot bespoediging van het levenseinde. Bolt concludeert dat passende zorg in de laatste levensfase voor iedereen iets anders kan betekenen: ‘Patiënten kunnen er niet vanuit gaan dat hun idee van passende zorg overeenkomt met wat hun artsen als passende zorg zien. Daarom is het zo belangrijk om hierover in gesprek te gaan.’

De psychosociale gevolgen van het onvermogen tot eten en ongewenst gewichtsverlies is binnen de oncologische en palliatieve zorg een onderbelicht thema. Patiënten met kanker kunnen door klachten vaak niet voldoende eten, met gewichtsverlies tot gevolg. Zorginstituut Nederland heeft in november bekend gemaakt subsidie beschikbaar te stellen aan IKNL voor het onderzoeksproject ‘Hij moet toch eten?’. Het project, dat op 1 december 2017 van start is gegaan en loopt tot eind november 2019, gaat zich richten op het sneller signaleren en bespreekbaar maken van de psychosociale last van het onvermogen tot eten en ongewenst gewichtsverlies.

De kansen op overleving van kanker zijn de afgelopen 50 jaar fors toegenomen. Dat blijkt uit nieuwe overlevingscijfers die Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), publiceerde over de periode 1961-2015, op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie. Naast verschillen tussen allerlei kankersoorten tonen de historische overlevingstrends ook de invloed van diverse stadia van kanker, leeftijdsgroepen en het geslacht van patiënten. Hoewel de overleving van kanker in de tijd sterk is verbeterd, geldt dit helaas nog niet voor alle vormen van kanker. IKNL zet zich daarom in samenwerking met zorgverleners in om het perspectief van patiënten met kanker te verbeteren. 

Mensen worden ouder en krijgen vaker te maken met ziekte en daarmee groeit de vraag naar palliatieve zorg. Dit geldt ook voor de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Thema’s als vroegtijdige zorgplanning, effectieve communicatie en naastenzorg vragen ook voor deze groep zorgverleners om aandacht en vertaling. 

Op ongeveer 150 plekken in het land komen huisartsen, wijkverpleegkundigen en consulenten palliatieve zorg samen in PaTz-groepen om af te stemmen over de zorg van palliatieve patiënten in hun werkgebied. Het zijn tweemaandelijkse besprekingen over mensen met een levensverwachting korter dan een jaar. Een van de uitgangspunten van PaTz is het vroegtijdig identificeren en proactief plannen van zorg met behulp van een palliatieve zorgregister. Sinds begin november dit jaar is de PaTz Portal landelijk beschikbaar en hebben alle PaTz-groepen de mogelijkheid om de PaTz Portal te gebruiken voor het registreren van palliatieve patiënten. 

Sinds de centralisatie van chirurgische zorg voor patiënten met gevorderd epitheliaal ovariumcarcinoom in 2012 is de chirurgische variatie tussen ziekenhuizen in Nederland verdwenen. Dat betekent dat de beslissing over wel of geen operatie niet langer afhankelijk is van het ziekenhuis waar de initiële diagnose is gesteld, maar vooral gebaseerd is op patiënt- en tumorkenmerken. Maite Timmermans (IKNL) en collega’s stellen vast dat sprake is van toegenomen bewustzijn over het belang van cytoreductieve chirurgie op de prognose van deze patiënten, ook in niet-chirurgische centra. Dit heeft er mede toe bijgedragen dat de uitkomsten van chirurgische behandeling en overleving van geopereerde vrouwen met epitheliaal ovariumcarcinoom in recente jaren is verbeterd.

Het PREDICT-model (versie 2.0) geeft een betrouwbare prognose van de algehele 5- en 10-jaarsoverleving bij de meeste patiënten met borstkanker in Nederland. De prognose van de algehele 5- en 10-jaarsoverleving bij patiënten met een negatieve oestrogeenreceptor vergt echter wel een zorgvuldige interpretatie. Dat concluderen  Marissa van Maaren (IKNL, Universiteit Twente) en collega’s uit Nederland, Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in de European Journal of Cancer. Ook ten aanzien van de algehele 10-jaarsoverleving bij patiënten van 75 jaar en ouder, patiënten met T3-tumoren en patiënten bij wie endocriene therapie en chemotherapie wordt overwogen is omzichtige interpretatie wenselijk.