Nieuws

Vier nieuwe EORTC-vragenlijsten kunnen bijdragen aan het monitoren en evalueren van de kwaliteit van leven van patiënten met hodgkinlymfoom, hoog- of laaggradig non-hodgkinlymfoom en chronische lymfatische leukemie. De modules zijn ontwikkeld in EORTC-verband door een internationale groep onderzoekers onder leiding van Lonneke van de Poll-Franse (IKNL, NKI, Tilburg University). Hoewel de psychometrische eigenschappen van de vragenlijsten nog uitgebreider worden getoetst, moedigen de onderzoekers artsen nu al aan gebruik te maken van deze modules voor het monitoren van eventuele bijwerkingen bij de behandeling met nieuwe medicijnen en kwaliteit van leven van deze patiënten. 

De naleving van richtlijnen bij de behandeling van patiënten met hoog-risico stadium II en stadium III dikkedarmkanker is in Nederland suboptimaal. Die conclusie trekken Lotte Keikes (AMC) en collega’s op basis van een vragenlijst uitgezet onder een selectie van medisch oncologen in alle Nederlandse ziekenhuizen. Het niet-naleven van de richtlijnen had voornamelijk betrekking op overbehandeling met adjuvante chemotherapie bij patiënten met stadium II en III dikkedarmkanker en onderbehandeling met doelgerichte therapie bij gemetastaseerde dikkedarmkanker. De onderzoekers noemen een aantal mogelijke oorzaken en doen aanbevelingen om de implementatie en monitoring van richtlijnen te verbeteren. 

De chirurgische behandeling van patiënten met een melanoom (zonder afstandsmetastasen) verschilt aanzienlijk tussen de ziekenhuizen in Nederland. Deze regionale praktijkvariatie kan niet volledig worden verklaard aan de hand van verschillen in patiënt- en tumorkarakteristieken, zo blijkt uit een studie van José Verstijnen (Amphia Ziekenhuis) en collega’s. In de praktijk krijgt de helft van de melanoompatiënten met een Breslow-dikte van 1 mm of meer een schildwachtklierbiopsie, terwijl in landelijke richtlijnen wordt aanbevolen om bij al deze patiënten een schildwachtklierbiopsie te overwegen. Het is niet duidelijk of deze verschillen leiden tot ongewenste variaties in klinische uitkomsten. Dit zou nader onderzocht moeten worden, aldus de onderzoekers.

Ondanks alle inzet om de behandeling van patiënten met epitheliaal ovariumcarcinoom in Nederland te verbeteren, is er de afgelopen 25 jaar weinig vooruitgang geboekt in de langetermijnoverleving van deze vrouwen. Deze teleurstellende, maar heldere conclusie trekken Maite Timmermans (IKNL) en collega’s in een publicatie in de European Journal of Cancer. De 5-jaarsoverleving nam wel toe, maar die hangt volgens de onderzoekers vooral samen met betere ziektebestrijding, en deels met betere stadiëring en stadiummigratie, en biedt nog geen uitzicht op betere kansen op genezing. Wanneer alle patiënten en stadia worden gecombineerd, dan blijkt dat de 10-jaarsoverleving tussen 1989 en 2014 niet is verbeterd. 

Patiënten met grootcellig neuro-endocrien longcarcinoom (LCNEC) met een wildtype RB1-gen of RB1-eiwitexpressie reageren beter op chemotherapie volgens het regime GEM/TAX dan patiënten behandeld met PE- chemotherapie. Die conclusie trekken Jules Derks (Maastricht UMC) en collega’s op basis van een onderzoek met gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie en de databank van PALGA. Volgens de onderzoekers kan deze kennis bijdragen aan betere behandeling van patiënten met gevorderd stadium van LCNEC. Ze adviseren echter deze uitkomsten eerst te bevestigen in een gerandomiseerde, klinische studie.

Pathologen en (long)oncologen worden bij de diagnose en behandeling van patiënten met grootcellig neuro‐endocrien longcarcinoom (LCNEC), een zeldzame vorm van longkanker, geconfronteerd met allerlei problemen. Jules Derks beschrijft in zijn proefschrift mogelijkheden die kunnen bijdragen aan betere diagnostiek en behandeling van deze ziekte. Zo kunnen patiënten met bevestigd LCNEC mogelijk voordeel hebben bij gecombineerde chemotherapie met platinum‐gemcitabine of platinum‐taxaan, een regime dat tot dusver bij patiënten met niet-kleincellig longcarcinoom werd ingezet.
 

Met het verbetersignalement 'Zorg in de laatste levensfase bij mensen met longkanker of darmkanker' geeft Zorginstituut Nederland (ZIN) inzage in de resultaten van onderzoeken naar zorg voor patiënten die in de laatste fase van het leven verkeren. Om zorg te bieden die aansluit bij de behoeften in de laatste levensfase van de patiënt is het nodig om zijn of haar persoonlijke wensen en voorkeuren tijdig te verkennen, zo concludeert ZIN. Dat houdt in dat op het moment van de diagnose van de ongeneeslijke ziekte én gedurende het verdere ziektebeloop, zorgverleners de zorgbehoefte van de patiënt moeten achterhalen, zodat passende zorg gegeven wordt.  

Het aandeel resecties bij patiënten met alvleesklierkanker laat internationaal een grote variatie zien. In Denemarken, de Verenigde Staten, maar vooral in Nederland nam het aandeel resecties toe. In ons land was de toename van het algehele aandeel resecties bij patiënten met alvleesklierkanker het grootst met een stijging van 8% in 2003-2004 naar 18% in 2013-2014. Dat blijkt uit een internationale studie met gegevens van zes Europese population-based kankerregistraties (waaronder de Nederlandse Kankerregistratie; NKR) en de Amerikaanse databank van het ‘Surveillance, Epidemiology and End Results (SEER) Program’ uit de periode 2003-2016.