Tijdige ondersteuning emotioneel welzijn van nabestaanden van belang

Ham e.a. maakten voor hun onderzoek gebruik van de eQuiPe-studie. Dit is een langlopende studie naar de ervaren kwaliteit van zorg en leven bij patiënten met gevorderde kanker en hun naasten. Zij onderzochten bij 150 nabestaanden het verband tussen het emotioneel functioneren na overlijden en factoren zoals geslacht, de aard van de relatie met de patiënt, het opleidingsniveau, de algemene kwaliteit van leven voor overlijden, sociale steun voor en na overlijden, ondersteuning van zorgprofessionals na overlijden van de patiënt, de leeftijd van patiënt en nabestaande en het aantal jaren tussen de eerste diagnose en het overlijden van de patiënt.

Helft nabestaanden laag emotioneel functioneren

De gemiddelde leeftijd van de nabestaanden in de studie was 62 jaar en 57% van hen was vrouw. Bijna de helft van de nabestaanden van patiënten met uitgezaaide kanker ervaarde een laag emotioneel functioneren drie tot zes maanden na overlijden. Dat houdt in dat ze een gespannen, prikkelbaar, neerslachtig of bezorgd gevoel hebben. Een beter emotioneel functioneren vóór het overlijden van de patiënt en meer sociale steun na het overlijden hadden een beschermend effect op het emotioneel welbevinden van de nabestaanden. Ook uit eerder onderzoek is bekend dat een lagere kwaliteit van leven voor- en minder sociale steun voor en tijdens het rouwproces samenhangen met een lagere kwaliteit van leven na het overlijden.

Het is dus belangrijk, dat zorgprofessionals zorginterventies voor naasten inzetten gedurende het hele ziektetraject van de patiënt en niet alleen na diens overlijden, aldus Ham.

Zowel jonge als oudere nabestaanden ondersteuning nodig, vrouwen wellicht meer dan mannen

Advies van de onderzoekers is om toekomstig onderzoek te richten op de (ervaren) kwaliteit van ondersteuning bij het levenseinde en bij rouwverwerking. Het lijkt erop dat vrouwen een lagere kwaliteit van leven ervaren dan mannen, wat erop kan duiden dat vrouwen extra aandacht behoeven tijdens het ziektetraject van de patiënt en na het overlijden. Op basis van de resultaten concluderen de onderzoekers ook dat zowel jongere als oudere naasten ondersteuning nodig hebben. Verder moet er meer onderzoek worden gedaan om inzicht te krijgen in de oorzaken van een laag emotioneel functioneren tijdens rouwverwerking, wat kan helpen bij het ontwikkelen van passende rouwzorg.

• Ham L, Fransen HP, van Roij J, van den Borne B, Creemers GJ, Hendriks MP, Kuip E, van Laarhoven HWM, van Leeuwen L, van der Padt-Pruijsten A, Smilde T, Stellingwerf M, van Zuylen L, van de Poll-Franse L, Raijmakers NJH. Emotional functioning during bereavement after the death of patients with advanced cancer and associated factors. Psycho-oncology. 2022 Sep 12. doi: 10.1002/pon.6031.