20 jaar Zorgpad Stervensfase: prof. dr. Lia van Zuylen maakt de balans op
Sinds 20 jaar maken veel zorgorganisaties gebruik van het Zorgpad Stervensfase. Prof. dr. Lia van Zuylen, internist-oncoloog in Amsterdam UMC en hoogleraar klinische palliatieve zorg, is vanaf het eerste uur betrokken bij de ontwikkeling van het zorgpad. Zij wil opnieuw een lans breken voor dit hulpmiddel. In een interview in Pallium legt ze uit waarom.
Waarom is het nodig om na 20 jaar dit hulpmiddel weer onder de aandacht te brengen? “We kunnen nu niet tevreden achterover leunen. Want goed kan altijd beter. Er zijn nog altijd veel organisaties die niet met het zorgpad werken. Terwijl onderzoek heef aangetoond dat de kwaliteit van zorg in de stervensfase toeneemt door gebruik van het zorgpad. Ook ervaren de zorgverleners zelf meerwaarde van het werken met het zorgpad. Het geef structuur, je kunt niets vergeten of over het hoofd zien. Er is aandacht voor alle symptomen tijdens de stervensfase.
Hulpgids digitalisering
Een van de redenen is dat men opziet tegen het gedoe van het integreren van het digitale zorgpad in het elektronisch patiëntendossier. De omschakeling van een papieren naar elektronisch patiëntendossier was destijds ingrijpend. Je had te maken met diverse systemen van verschillende ICT-leveranciers. Sommige leveranciers hebben het zorgpad heel goed opgenomen in het elektronisch dossier, andere niet. Nu is het landschap van elektronische patiëntendossiers tot rust gekomen. Dit is dan ook het goede moment om het digitale zorgpad te promoten. IKNL heeft de Hulpgids digitalisering ontwikkeld om het digitale zorgpad beschikbaar te maken in het dossier en kan desgewenst adviseren. Misschien kan dit organisaties over de streep trekken”, hoopt Van Zuylen.
Praten over de dood
Van Zuylen vervolgt: “Daarnaast is het natuurlijk niet alleen een praktisch ICT-probleem. De aandacht voor palliatieve zorg is nog niet vanzelfsprekend. De zorg – zeker in de ziekenhuizen – is nog steeds gericht op genezing of als dat niet kan op zo lang mogelijk leven. Praten over doodgaan als je patiënt ongeneeslijk ziek is, zit minder in de genen van dokters. De systematiek van het zorgpad ondersteunt de zorgvuldige communicatie. Zoals het markeringsgesprek dat de arts met de patiënt en zijn naasten moet voeren wanneer het overlijden wordt verwacht binnen een aantal dagen. Maar ook de onderlinge communicatie binnen een multidisciplinair team verbetert aanzienlijk door inzet van het zorgpad.”
Zorgpad Stervensfase is nu beter inzetbaar door nieuw ontwikkelde tools
Na 20 jaar zorgpad zijn er nieuwe implementatiematerialen ontwikkeld, in samenspraak met het werkveld. Hierdoor wordt het voor de betrokken projectleiders en zorgverleners nog gemakkelijker om het Zorgpad Stervensfase te implementeren in de eigen organisatie.
Het gratis online implementatietraject bestaat uit vier onderdelen:
- E-learning (online basismodule)
- Online startbijeenkomst (bekijk de agenda op deze pagina voor de eerstvolgende startbijeenkomst)
- Online stappenplan
- Interactieve kwartaalbijeenkomsten
Lees het artikel in Pallium
Informatie over het Zorgpad Stervensfase op Palliaweb
Zorgpad Stervensfase in de praktijk
Een verpleegkundige palliatieve en oncologische zorg bij een woonzorggroep legt de meerwaarde uit van gebruik van het zorgpad: “Voorheen was het zorgteam vooral gericht op de primaire behoeftes, zoals wisselligging ter voorkoming van decubitus en het blijven toedienen van vocht en voeding. Dat zijn de normale zorgtaken. Maar door het volgen van het Zorgpad Stervensfase kijk je vooral naar de behoeftes van de patiënt in de laatste fase van zijn leven. Dan komt er bijvoorbeeld een ander matras, zodat wisselligging niet meer nodig is, of krijgt mondzorg meer aandacht. Het zorgpad maakt dat je aandacht hebt voor alle aspecten.”
Tijdige integratie palliatieve zorg in álle domeinen reguliere zorg nodig
Het aantal mensen met een levensbedreigende ziekte in Nederland neemt toe. Voor al deze mensen is palliatieve zorg - die je krijgt als je weet dat je niet meer kunt genezen - van groot belang. Om hoogwaardige palliatieve zorg op het juiste moment, op de juiste plek en door de juiste zorgverlener te realiseren is tijdige integratie van palliatieve zorg in álle domeinen van reguliere zorg nodig. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van IKNL-onderzoeker Dr. Manon Boddaert, die hierop op 15 maart 2023 promoveerde. Het onderzoek geeft inzicht in de meerwaarde, beschikbaarheid én toegankelijkheid van palliatieve zorg in Nederland. Daarnaast beschrijft het de totstandkoming van het nationale Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland en presenteert het daaruit de essenties om zorgverleners te ondersteunen in het bieden van hoogwaardige palliatieve zorg.
lees verderRichtlijn Diarree in de palliatieve fase wordt herzien
De richtlijn Diarree in de palliatieve fase wordt herzien. Veel mensen in de palliatieve fase hebben last van diarree. Diarree is dunne ontlasting en duurt meestal kort, ook wel acute diarree. Houdt de diarree langer dan twee weken aan, dan is het chronische diarree. Daarnaast kan er nog sprake zijn van paradoxale diarree of overloopdiarree bij obstipatie: lekkage van dunne ontlasting langs een verstopping. Diarree gaat vaak gepaard met buikkrampen en schaamte. Ook is er kans op infecties en uitdroging. De huidige richtlijn Diarree in de palliatieve fase stamt uit 2010. Inmiddels hebben we meer kennis over dit onderwerp. Daarom wordt de richtlijn nu evidence based herzien door een multidisciplinaire werkgroep. IKNL is procesbegeleider bij het ontwikkelen en herzien van richtlijnen palliatieve zorg.
lees verder
