Ontwikkelingen rondom concentratie zorg voor mensen met nier- en blaaskanker
Met het beschikbaar komen van innovatieve behandelmogelijkheden met immunotherapie is het perspectief voor mensen met uitgezaaide nierkanker verbeterd. De huidige spreiding over een groot aantal behandelcentra draagt niet bij aan optimale expertise en kwaliteit van multidisciplinaire zorg. NFK gaf in een brief aan medisch oncologen aan de spreiding daarom onacceptabel te vinden. Zorgverzekeraar CZ heeft aangegeven voornemens te zijn om de door haar verzekerde zorg voor nier- en blaaskanker te gaan concentreren in vijftien expertcentra.
Open brief NFK
Immunotherapie kwam drie jaar geleden beschikbaar voor mensen met uitgezaaide nierkanker. Inmiddels behandelen twee ziekenhuizen in Nederland gemiddeld zo’n 25 nierkankerpatiënten per jaar met immunotherapie, de hoogvolume-ziekenhuizen. Drie ziekenhuizen behandelden gemiddeld tussen de tien en de twintig nierkankerpatiënten per jaar met immunotherapie. En zo’n 27 ziekenhuizen behandelden minder dan tien nierkankerpatiënten per jaar met immunotherapie, dat blijkt uit de registratie van de medisch oncologen. Het opdoen van expertise en opzetten van de benodigde infrastructuur voor immunotherapie bij nierkanker lijkt met deze grote spreiding van zorg problematisch.
De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) gaf in een ingezonden brief aan medisch oncologen aan dit gebrek aan concentratie van hoog-complexe zorg voor nierkanker onacceptabel te vinden. Zij wijzen daarbij ook op de bijwerkingen van immunotherapie die lang na de behandeling kunnen optreden.
Lees het bericht van NFK over de benodigde expertzorg met daarin de open brief aan medisch oncologen over nierkanker.
Voorgenomen concentratie CZ
Zorgverzekeraar CZ is van plan om maximaal vijftien expertziekenhuizen te selecteren die de regie gaan voeren over het totale pakket van zorg bij blaas- en nierkanker, dat beschrijven zij in het rapport ‘Waardegedreven zorgcontractering: nier- en blaaskanker’. De zorgverzekeraar heeft de kosten voor de behandeling voor nier- en blaaskanker zien stijgen en benadrukt daarom het maatschappelijke belang om de innovatieve behandelmogelijkheden optimaal in te zetten in expertisecentra, waar de behandeling gericht wordt ingezet en kennis wordt opgedaan over (late) gevolgen van de behandelingen. CZ zegt de keuze voor de expertziekenhuizen samen met het veld te willen maken. Om de expertziekenhuizen heen zullen regionale oncologische netwerken ontstaan.
CZ benoemt knelpunten in de zorg voor mensen met blaas- en/of nierkanker.
• Versnippering en ongelijke toegang tot behandelaanbod
• Nog weinig keuzeondersteunende informatie beschikbaar
• Weinig kwaliteitsdata beschikbaar
• Praktijkvariatie in de behandeling van blaaskanker
• Praktijkvariatie in de behandeling bij nierkanker
Deze plannen maken deel uit van het zorginkoopbeleid van 2020. Aanleiding voor het nieuwe inkoopbeleid is het feit dat de zorgverzekeraar te veel praktijkvariatie ziet. Daan Rooijmans, senior manager zorginkoop van CZ: ‘De soort behandeling die een patiënt krijgt is afhankelijk van het ziekenhuis dat de diagnose stelt. Dit leidt tot onverklaarde behandelverschillen tussen patiënten met dezelfde kenmerken en wij vinden dat niet acceptabel.’ Zij wijzen als voorbeeld op de variatie tussen ziekenhuizen in het toepassen van nefronsparende behandelingen bij T1-niertumoren.
CZ pleit voor een centrale rol voor expertziekenhuizen ingebed in een regionaal MDO, waardoor de juiste verwijzingen plaatsvinden voor patiënten voor wie de inzet van immunotherapie het verschil kan maken. Deze expertziekenhuizen moeten zorgen voor de ontwikkeling van een zorgpad en een regionaal MDO organiseren. Essentieel is dat de indicatie en het behandelplan door een expertziekenhuis in het regionaal MDO worden vastgesteld.
