AGE-CRC-studie: betere kwaliteit van leven voor ouderen met darmkanker

Het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein is 31 Augustus 2017 gestart met de AGE-CRC-studie (Advanced Geriatric Evaluation-ColoRectal Cancer). Doel is ouderen met dikkedarmkanker voorafgaand aan de operatie op efficiënte en eenduidige wijze te screenen om complicaties tijdens en na de operatie te voorkomen en de kwaliteit van leven van deze ouderen te waarborgen en te verbeteren. De studie zal initieel starten in zes centra. Donderdag 28 september 2017 kreeg Ellen van der Vlies (AIOS interne geneeskunde)een subsidie uitgereikt van €114.375 voor dit onderzoek van stichting Vrienden Integrale Oncologische Zorg (VIOZ). 

Achtergrond AGE-CRC-studie
Het aantal oudere patiënten met darmkanker neemt snel toe door vergrijzing van de samenleving. Jaarlijks worden er in Nederland circa 15.000 nieuwe patiënten met darmkanker gediagnosticeerd. Meer dan de helft van deze patiënten is 70 jaar of ouder. Voor de behandeling van darmkanker is een operatie de eerste keuze. Het is echter de vraag of dit voor patiënten in alle leeftijdscategorieën geldt. Het voordeel van een oncologische behandeling bij ouderen is namelijk geringer vergeleken met jongere patiënten. 

Daarnaast lopen oudere patiënten een hoger risico op complicaties; direct na een darmoperatie maar ook op langere termijn. Een zorgvuldige afweging van te verwachten overlevingswinst versus mogelijke risico’s en negatieve effecten, zoals verlies van zelfredzaamheid en vermindering van de kwaliteit van leven, is om die reden belangrijk. Hoewel er diverse geriatrische vragenlijsten en onderzoeksmodellen bestaan, ontbreekt op dit moment een nauwkeurige, efficiënte en gevalideerde werkwijze voor het inschatten van chirurgische risico’s bij oudere patiënten met darmkanker in Nederland.

Deelnemende centra
De AGE-CRC-studie is een prospectieve multicenterstudie opgezet in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein in samenwerking met de maatschappen Anesthesiologie, Inwendige Geneeskunde en Heelkunde onder begeleiding van Peter Noordzij (anesthesioloog-intensivist) en Maartje Los (internist-oncoloog). Behalve in het St. Antonius Ziekenhuis wordt de studie uitgevoerd in het Universitair Medische Centrum Utrecht, Diakonessenhuis (Utrecht, Zeist, Doorn), Tergooi ziekenhuis (Hilversum, Blaricum), Meander Medisch Centrum (Amersfoort) en het ziekenhuis Rivierenland (Tiel). Inmiddels staat deelname open in drie centra en de drie andere centra zullen spoedig volgen. 

Opzet AGE-CRC-studie
De studie richt zich specifiek op het in beeld brengen van de kwetsbaarheid en kwaliteit van leven van ouderen met darmkanker. Alle patiënten van 70 jaar en ouder met niet uitgezaaide darmkanker krijgen een uitnodiging om hieraan deel te nemen. Voor aanvang van de behandeling krijgen patiënten een uitgebreide AGE-screening in de vorm van diverse vragenlijsten en een aantal niet-invasieve testen, zoals een handknijpkrachttest, looptest, cognitieve test, een zogeheten ‘AGE-reader-meting’ en een sarcopeniemeting. 

De AGE-reader is een gevalideerd apparaat, waarmee op snelle, eenvoudige en niet-belastende wijze de opeenhoping van AGE’s (Advanced Glycation Endproducts) door middel van autofluorescentie wordt gemeten in het onderhuidse weefsel van de onderarm. Bij de sarcopeniemeting wordt de spierdikte van de patiënt bij diagnose gemeten aan de hand van een bestaande CT-scan. 

In overleg met de patiënt wordt de AGE-screening thuis afgenomen of tijdens een reeds geplande afspraak in de polikliniek, waardoor de belasting van dit onderzoek tot een minimum wordt beperkt. Het is de bedoeling om patiënten tot één jaar na diagnose te volgen middels vragenlijsten over de door henzelf ervaren kwaliteit van leven en hun fysiek functioneren. 

Gevalideerd predictiemodel
De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om een gevalideerd predictiemodel te ontwikkelen, waarmee het risico op verlies van kwaliteit van leven kan worden ingeschat  bij oudere patiënten met darmkanker op basis van risicofactoren, comorbiditeit en kwetsbaarheid. Het einddoel is een ‘best practice model’ dat landelijk ingezet kan worden voor de preoperatieve voorbereiding van ouderen met darmkanker, zodat onder- en overbehandeling zoveel mogelijk kan worden voorkomen.  

IKNL en PLCRC
De studie wordt ondersteund door IKNL. Tevens is er een samenwerking met het PLCRC (Prospectief Landelijk CRC cohort (dikkedarm- en endeldarmkanker). Dit PLCRC biedt een infrastructuur voor het verzamelen van klinische gegevens en patiëntgerapporteerde uitkomsten van mensen met darmkanker. Voor de AGE-CRC-studie wordt gedeeltelijk van deze gegevens gebruik gemaakt.    

Contact
Hoofdonderzoeker: Ellen van der Vlies, AIOS Interne Geneeskunde, St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein. Tel: 088 320 51 67. 

Gerelateerd nieuws

Effect chirurgie op ouderen met dikkedarmkanker en een functionele afhankelijkheid

Een operatie heeft, mits ingebed in een onco-geriatrisch zorgpad, een positief effect op de kwaliteit van leven van oudere patiënten met dikkedarmkanker met een functionele afhankelijkheid. Matig functionele afhankelijkheid mag volgens Daniël Souwer (HagaZiekenhuis) en collega’s géén generieke reden zijn om een operatie bij ouderen achterwege te laten. Een belangrijke bevinding die artsen dienen te betrekken bij gedeelde besluitvorming. Aanvullend onderzoek kan uitwijzen of onco-geriatrische zorg op zichzelf de negatieve impact van chirurgie beperkt of dat deze zelfs bijdraagt aan verbetering van de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van oudere patiënten met dikkedarmkanker.

lees verder

Hogere leeftijd bij dikkedarmkanker geen reden voor onthouden van stoma

Een hogere leeftijd hoeft op zichzelf geen reden te zijn om patiënten met dikkedarmkanker een stoma te onthouden. Hoewel oudere patiënten (tot 76 jaar) met een stoma significant meer beperkingen rapporteren in hun dagelijks functioneren ten opzichte van patiënten zónder stoma, is de klinische relevantie hiervan beperkt. Dat concluderen Norbert Verweij (Diakonessenhuis, Utrecht) en collega’s in een publicatie in Colorectal Diseases. Een mogelijke verklaring dat ouderen met een stoma minder beperkingen ervaren ligt waarschijnlijk aan hun bekendheid met toenemende lichamelijke beperkingen, waardoor zij ‘minder veeleisend’ zijn vergeleken met jongere patiënten. Omgekeerd is de impact van een stoma daardoor prouominenter bij jongere patiënten. 

lees verder