Genetische correlatie tussen endometriose en eierstokkanker

Er bestaat een genetische correlatie tussen endometriose en verschillende histologische typen van eierstokkanker, met uitzondering van het intestinale mucineus type. De sterkste genetische correlatie werd gevonden tussen heldercellig carcinoom en endometriose. Maar ook tussen endometriose en laaggradige sereuze carcinomen zijn vergelijkbare correlaties gevonden. Dat blijkt uit de resultaten van een studie van het Ovarian Cancer Association Consortium, waaraan vanuit Nederland deelnamen prof. Lambertus Kiemeney en prof. Leon Massuger (beiden Radboudumc) en Katja Aben (IKNL). De uitkomsten van deze studie suggereren dat endometriose en eierstokkanker een gedeelde genetische etiologie hebben.

Epidemiologische studies hebben associaties aangetoond tussen endometriose en en eierstokkanker, waaronder heldercellig, , laaggradige sereuze en endometriode carcinomen. In deze studie is onderzocht of de waargenomen associaties veroorzaakt kunnen worden door een gedeelde, genetische etiologie.

Polygene architectuur
Om deze hypothese te onderzoeken, werden twee datasets van patiënten met endometriose gegenotypeerd met een standaard array met een volledige genoomdekking (3.194 patiënten en 7.060 controles) gebruikt. Daarnaast werd een grote dataset met gegevens van patiënten met eierstokkanker gegenotypeerd op de aangepaste Illumina Infinium iSelect (iCOGS) array (10.065 patiënten en 21.663 controles) meegenomen. In eerdere studies is reeds gesuggereerd dat een groot aantal genetische varianten bijdraagt aan de gevoeligheid voor endometriose en eierstokkanker (alle histologische types gecombineerd).

Met behulp van bovengenoemde iCOGS-data is in de huidige studie de polygene architectuur bevestigd voor de meeste histologische typen van eierstokkanker. Dit was aanleiding voor de onderzoekers om te evalueren of polygene effecten worden gedeeld tussen verschillende ziekten. En het bleek dat alle histologische subtypen, met uitzondering van het mucineuze, van overiumkanker genetisch gecorreleerd waren met endometriose. Het heldercellig carcinoom liet de sterkste, genetische correlatie zien met endometriose (0,51, 95% CI = 0,18-0,84).

Gedeelde genetische varianten
Endometriode en en laaggradige sereuze carcinomen hadden soortgelijke correlatiecoëfficiënten (0,48, 95% CI = 0,07-0,89 respectievelijk 0,40, 95% CI = 0,05-0,75). Hooggradig sereus carcinoom, dikwijls voortkomend uit de eileiders, vertoonde een zwakkere, genetische correlatie met endometriose (0,25, 95% CI = 0,11-0,39) ondanks het ontbreken van een epidemiologische associatie. Deze resultaten suggereren volgens de onderzoekers dat de epidemiologische associatie tussen endometriose en ovariumcarcinoom deels toegeschreven kan worden aan gedeelde, genetische varianten.  

  • Lu Y, Cuellar G, Painter JN, Nyholt D; Australian Ovarian Cancer Study; International Endogene Consortium (IEC), Morris AP, Fasching PA, Hein A, Burghaus S, Beckmann MW, Lambrechts D, Van Nieuwenhuysen E, Vergote I, Vanderstichele A, Doherty JA, Rossing MA, Wicklund KG, Chang-Claude J, Eilber U, Rudolph A, Wang-Gohrke S, Goodman MT, Bogdanova N, Dörk T, Dürst M, Hillemanns P, Runnebaum IB, Antonenkova N, Butzow R, Leminen A, Nevanlinna H, Pelttari LM, Edwards RP, Kelley JL, Modugno F, Moysich KB, Ness RB, Cannioto R, Høgdall E, Jensen A, Giles GG, Bruinsma F, Kjaer SK, Hildebrandt MA, Liang D, Lu KH, Wu X, Bisogna M, Dao F, Levine DA, Cramer DW, Terry KL, Tworoger SS, Missmer S, Bjorge L, Salvesen HB, Kopperud RK, Bischof K, Aben KK, Kiemeney LA, Massuger LF, Brooks-Wilson A, Olson SH, McGuire V, Rothstein JH, Sieh W, Whittemore AS, Cook LS, Le ND, Gilks CB, Gronwald J, Jakubowska A, Lubiński J, Gawełko J, Song H, Tyrer JP, Wentzensen N, Brinton L, Trabert B, Lissowska J, McLaughlin JR, Narod SA, Phelan C, Anton-Culver H, Ziogas A, Eccles D, Gayther SA, Gentry-Maharaj A, Menon U, Ramus SJ, Wu AH, Dansonka-Mieszkowska A, Kupryjanczyk J, Timorek A, Szafron L, Cunningham JM, Fridley BL, Winham SJ, Bandera EV, Poole EM, Morgan TK, Risch HA, Goode EL, Schildkraut JM, Webb PM, Pearce CL, Berchuck A, Pharoah PD, Montgomery GW, Zondervan KT, Chenevix-Trench G, Macgregor S. Shared genetics underlying epidemiological association between endometriosis and ovarian cancer. Hum Mol Genet. 2015 Jul 30. pii: ddv306. [Epub ahead of print]

  • Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl

  • Zie ook: Varianten cellulaire transportgenen spelen rol bij risico ovariumcarcinoom

  • Patiënteninformatie is te vinden op kanker.nl: epitheliale eierstokkanker | kanker.nl/inforium