Varianten cellulaire transportgenen spelen rol bij risico ovariumcarcinoom
Varianten in genen die betrokken zijn bij cellulair transport zijn geassocieerd met het risico op epitheliaal ovariumcarcinoom (EOC). Dat blijkt uit één van de studies uitgevoerd door het Ovarian Cancer Association Consortium aan de hand van een groot cohort aan vrouwelijke pativënten. In dit doorlopend internationaal samenwerkingsverband werden ook Nederlandse patiënten geïncludeerd via de POLYGENE-studie. Daarin wordt de rol van genetische varianten en het risico en de prognose van diverse vormen van kanker onderzocht door IKNL (onderzoeker Katja Aben) en Radboudumc onder leiding van prof. dr. Bart Kiemeney.
Defecte, cellulaire transportprocessen kunnen leiden tot afwijkende accumulatie van sporenelementen, ijzer, kleine moleculen en hormonen in lichaamscellen. Deze processen kunnen op hun beurt de vorming van reactieve zuurstofmoleculen bevorderen en leiden tot beschadiging van DNA en afwijkende expressie stimuleren van genen die een sleutelrol vervullen bij het ontstaan van kanker.
Aangezien DNA-schade en ongecontroleerde proliferatie kenmerken zijn van kanker, waaronder epitheliaal ovariumcarcinoom, dan kan erfelijke variatie in genen die gerelateerd zijn aan cellulaire transportprocessen bijdragen aan het risico op het ontwikkelen van epitheliaal ovariumcarcinoom, aldus de hypothese van de onderzoekers bij aanvang van deze studie.
Ovarian Cancer Association Consortium
In totaal werden DNA-monsters verkregen van 14.525 vrouwen met invasief, epitheliaal ovariumcarcinoom en van 23.447 controles afkomstig van 43 studies die verbonden zijn aan het Ovarian Cancer Association Consortium (OCAC). Er werden 279 single nucleotide polymorphisms (SNPs) gegenotypeerd (die samen 131 genen representeren) met behulp van een Illumina Infinium iSelect BeadChip als onderdeel van de Collaborative Oncological Gene-environment Study (COGS).
Diverse SNPs bleken geassocieerd te zijn met epitheliaal ovariumcarcinoom, maar de sterkste associatie werd gevonden voor SNP 17216603 in het ijzertransportgen HEPH. Ook was deze SNP geassocieerd met bordeline ovariumtumoren . Andere genen die significant geassocieerd zijn met diverse histologische subtypes van EOSzijn onder andere UGT1A (endometroid), SLC25A45 (mucineus), SLC39A11 (bordeline) en SERPINA7 (clear cell carcinoma).
Varianten cellulaire transportgenen
Daarnaast werden 1.785 SNPs in zes genen (HEPH, MGST1, Serpina, SLC25A45, SLC39A11 en UGT1A) geïmputeerd op basis van het 1.000 Genomes Project waarna een associatie met invasief epitheliaal ovariumcarcinoom bij blanke, Europese patiënten is onderzocht. De sterkste associatie werd gevonden voor rs117729793 in SLC39A11. Uit deze studie, op basis van een groot cohort met vrouwelijke patiënten, blijkt dat varianten in cellulaire transportgenen geassocieerd zijn met het risico op (histologische subtypes) van epitheliaal ovariumcarcinoom.
-
Chornokur G, Lin HY, Tyrer JP, Lawrenson K, Dennis J, Amankwah EK, Qu X, Tsai YY, Jim HS, Chen Z, Chen AY, Permuth-Wey J, Aben KKh, Anton-Culver H, Antonenkova N, Bruinsma F, Bandera EV, Bean YT, Beckmann MW, Bisogna M, Bjorge L, Bogdanova N, Brinton LA, Brooks-Wilson A, Bunker CH, Butzow R, Campbell IG, Carty K, Chang-Claude J, Cook LS, Cramer DW, Cunningham JM, Cybulski C, Dansonka-Mieszkowska A, du Bois A, Despierre E, Dicks E, Doherty JA, Dörk T, Dürst M, Easton DF, Eccles DM, Edwards RP, Ekici AB, Fasching PA, Fridley BL, Gao YT, Gentry-Maharaj A, Giles GG, Glasspool R, Goodman MT, Gronwald J, Harrington P, Harter P, Hein A, Heitz F, Hildebrandt MA, Hillemanns P, Hogdall CK, Hogdall E, Hosono S, Jakubowska A, Jensen A, Ji BT, Karlan BY, Kelemen LE, Kellar M, Kiemeney LA, Krakstad C, Kjaer SK, Kupryjanczyk J, Lambrechts D, Lambrechts S, Le ND, Lee AW, Lele S, Leminen A, Lester J, Levine DA, Liang D, Lim BK, Lissowska J, Lu K, Lubinski J, Lundvall L, Massuger LF, Matsuo K, McGuire V, McLaughlin JR, McNeish I, Menon U, Milne RL, Modugno F, Moysich KB, Ness RB, Nevanlinna H, Eilber U, Odunsi K, Olson SH, Orlow I, Orsulic S, Weber RP, Paul J, Pearce CL, Pejovic T, Pelttari LM, Pike MC, Poole EM, Risch HA, Rosen B, Rossing MA, Rothstein JH, Rudolph A, Runnebaum IB, Rzepecka IK, Salvesen HB, Schernhammer E, Schwaab I, Shu XO, Shvetsov YB, Siddiqui N, Sieh W, Song H, Southey MC, Spiewankiewicz B, Sucheston L, Teo SH, Terry KL, Thompson PJ, Thomsen L, Tangen IL, Tworoger SS, van Altena AM, Vierkant RA, Vergote I, Walsh CS, Wang-Gohrke S, Wentzensen N, Whittemore AS, Wicklund KG, Wilkens LR, Wu AH, Wu X, Woo YL, Yang H, Zheng W, Ziogas A, Hasmad HN, Berchuck A; Georgia Chenevix-Trench on behalf of the AOCS management group, Iversen ES, Schildkraut JM, Ramus SJ, Goode EL, Monteiro AN, Gayther SA, Narod SA, Pharoah PD, Sellers TA, Phelan CM. Common Genetic Variation In Cellular Transport Genes and Epithelial Ovarian Cancer (EOC) Risk PLoS One. 2015 Jun 19.
-
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
-
Zie ook: Genetische correlatie tussen endometriose en eierstokkanker
-
Patiënteninformatie is te vinden op kanker.nl: epitheliale eierstokkanker | kanker.nl/inforium
