Nieuws

Centralisatie van oncologische chirurgie heeft potentieel een grotere impact op de reisbelasting van kwetsbare kankerpatiënten, zoals ouderen en mensen met een lagere sociaaleconomische status. Dat blijkt uit een population-based studie van Simone Versteeg (EUR/Nivel) en collega’s van IKNL en Erasmus Universiteit. Hoewel volgens het onderzoek verdere centralisatie van oncologische chirurgie niet per se hoeft te leiden tot langere reisafstanden en reistijden, blijft de impact op kwetsbare patiënten een aandachtspunt. In de praktijk dient namelijk ook rekening gehouden te worden met extra reizen voor bijvoorbeeld chemo- en radiotherapie. De onderzoekers pleiten daarom voor een grondige beschouwing op de niet-klinische effecten van het centralisatiebeleid. 

Oncologisch chirurg dr. Ignace H. De Hingh wordt benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Maastricht. De Hingh is chirurg bij het Catharina Ziekenhuis Eindhoven en medisch adviseur bij Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Hij wordt benoemd op de IKNL/MUCM+ leerstoel ’Integrale benadering van patiënten met een gastro-intestinale maligniteit’. Het doel van zijn onderzoek naar uitkomsten van behandelingen is het continu verbeteren van de patiëntenzorg. De Hingh: "Afstemmen van zorg voor kankerpatiënten leidt tot betere overlevingskansen.”

Bij patiënten met een gevorderd stadium van rectumkanker die behandeld zijn met chemoradiotherapie komt vaker een complete pathologische respons voor dan bij vergelijkbare patiënten die radiotherapie kregen. Dat blijkt uit een studie van Anouk Rombouts (Radboudumc Nijmegen) en collega’s met behulp van gegevens van patiënten die tussen 2005 en 2014 zijn gediagnosticeerd afkomstig uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Patiënten die behandeld werden met (chemo)radiotherapie kregen meestal een totale mesorectale excisie, terwijl bij een deel van deze patiënten orgaanpreservatie mogelijk haalbaar was geweest. De onderzoekers adviseren om aanvullende, prospectieve studies uit te voeren om de invloed van overige uitkomstparameters vast te stellen.

Dankzij nieuwe diagnostiek en behandelingen zijn de overlevingskansen van patiënten met dikkedarmkanker de afgelopen 25 jaar in Nederland verbeterd. Ook de verschillen in 5-jaarsoverleving tussen jongere en oudere patiënten, nadat zij het eerste jaar sinds de operatie hebben overleefd, zijn verdwenen. Dat concludeert IKNL-onderzoeker Amanda Bos in haar proefschrift ‘Real-world Aspects of Colorectal Cancer Survival in the Netherlands’. Daaruit blijkt verder dat meerdere darmtumoren bij diagnose en variatie in diverse demografische factoren (ziekenhuisvolume en tijdsinterval tot chemotherapie) van invloed kunnen zijn op de uitkomsten van behandeling op zowel korte als lange termijn. 

Het standaard uitvoeren van een gastroscopie wordt niet aanbevolen bij deelnemers aan het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker met een positieve FIT-uitslag en een negatieve coloscopie. Uit onderzoek van Manon van der Vlugt (AMC) en collega’s blijkt namelijk dat minder dan 1% van de personen met een positieve FIT-uitslag binnen drie jaar een orale of upper GI-kanker ontwikkelen. Een routinematige gastroscopie wordt mede ontraden, omdat deze het risico op complicaties mogelijk kan vergroten. Zover bekend is dit de eerste studie, waarin onderzoek is gedaan naar het ontwikkelen van kanker in de mondholte, keel, slokdarm, maag en dunnedarm na deelname aan een screeningsprogramma naar dikkedarmkanker. 

Oncoguide is een op IT-gebaseerd beslissingsondersteuningssysteem en combineert informatie uit kennisbronnen (zoals landelijke richtlijnen of studieprotocollen) met individuele patiënt- en ziektekenmerken. Dit gebeurt in de vorm van beslisbomen met gerichte aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling. Sinds kort bevat Oncoguide ook verwijzingen naar relevante klinische trials van de Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG). Door verwijzingen naar trials op te nemen in Oncoguide krijgen artsen sneller inzicht in welke studies voor welke specifieke patiënten beschikbaar zijn.

Behandeling van darmkanker heeft een grote impact op de kwaliteit van leven van patiënten. Deze mensen hebben vaak last van klachten en symptomen die nog jaren ná diagnose en behandeling kunnen aanhouden. In samenwerking met PLCRC is IKNL een project gestart, waarmee patiënten hun persoonlijke kwaliteit van leven kunnen volgen en vergelijken met de score van lotgenoten. Dat kan houvast bieden en extra informatie opleveren voor bijvoorbeeld een gesprek met de behandeld arts. Patiënten kunnen er ook voor kiezen om hun score te vergelijken met andere deelnemers binnen het project of delen met hun behandeld arts. Die kan hiermee tijdig inschatten of er behoefte is aan extra aandacht of aanvullende zorg.

De overlevingskansen van patiënten met dikkedarmkanker zijn de afgelopen decennia flink gestegen in Nederland, zo blijkt uit cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Debet hieraan zijn introductie van nieuwe vormen van diagnostiek en behandeling. Verder laten de cijfers zien dat de overlevingskansen van patiënten gunstiger zijn naarmate de ziekte in een vroeg(er) stadium wordt ontdekt. Invoering van het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker heeft hierop een positief effect. Het aandeel patiënten met stadium I steeg van 21% in 2013 naar 28% in 2015, terwijl het aandeel patiënten met stadium IV afnam van 24% naar 20%.