Nieuws

Eerstelijnstherapie met de middelen abiraterone en enzalutamide levert het beste bewijs voor verlenging van de progressievrije en algehele overleving bij chemotherapie-naïeve patiënten met gemetastaseerde, castratie-resistente prostaatkanker. Dat blijkt uit de systematische review van Michiel Poorthuis en Robin Vernooij (IKNL) en collega’s van VUmc en AMC. Op basis van wensen en voorkeuren van individuele patiënten kunnen ook andere behandelingen overwogen worden. Het bepalen van de volgorde en combineren van behandelopties blijft volgens de onderzoekers een uitdaging bij deze patiënten.

Het beoordelen van het fysiek functioneren van patiënten met gevorderde dikkedarmkanker met behulp van een door henzelf ingevulde QLQ-C30-vragenlijst levert een betrouwbare, prognostische waarde op. De uitkomsten van deze vragenlijst zijn zelfs superieur aan de WHO-performance status die door artsen wordt afgenomen. Dat concluderen Linda Mol (IKNL) en collega’s van Radboudumc, UMCU en AMC in de European Journal of Cancer. De onderzoekers adviseren om de QLQ-C30-vragenlijst voortaan als stratificatieinstrument te gebruiken bij het selecteren van patiënten voor eventuele deelname aan klinische trials in plaats van de WHO-performance status. 

Bij patiënten met dikkedarmkanker en metachrone metastasen (stadium IV) speelt een hoge leeftijd (vanaf 75 jaar) een belangrijke rol bij het wel of niet krijgen van palliatieve, systemische therapie. Zelfs bij oudere patiënten, geselecteerd voor het volgen van een gecombineerde therapie met CAPOX, wordt de behandeling in de praktijk vaak eerder gestaakt. Dat concluderen Lieke Razenberg (Catharina Ziekenhuis, IKNL) en collega’s in een population-based studie verschenen in Geriatric Oncology. De onderzoekers signaleren verder een aanzienlijke variatie tussen ziekenhuizen in het voorschrijven van palliatieve, systemische therapie, met name bij patiënten van 75 jaar of ouder.

Primaire tumorresectie kan bij ongeneeslijk zieke patiënten met stadium IV dikkedarmkanker leiden tot een extra overlevingsvoordeel van circa vier tot negen maanden in vergelijking met patiënten die eerst systemische therapie krijgen met de primaire tumor in situ. Dat blijkt uit een population-based studie uitgevoerd door Jorine ’t Lam-Boer (Radboud UMC) en collega’s met data van ruim 10.000 patiënten afkomstig uit de NKR. Deze uitkomst pleit volgens de onderzoekers voor resectie van de primaire tumor, zelfs wanneer patiënten weinig tot geen symptomen hebben. Zorgvuldige afweging blijft echter noodzakelijk, vanwege risico op levermetastasen en hogere kans op postoperatieve sterfte. Dit vraagt om aanvullend onderzoek. 

Behandeling van uitzaaiingen in het buikvlies door middel van cytoreductieve chirurgie gecombineerd met hypertherme intraperitoneale chemotherapie (CRS + HIPEC) kan bijdragen aan het verhogen van de overlevingskansen van patiënten met dikkedarmkanker. Zorgvuldige selectie van patiënten blijft echter nodig om te bepalen of deze operatie haalbaar is. Dit is één van de conclusies in het proefschrift ‘Clinical Experiences with Peritoneal Carcinomatosis’, waarop Thijs van Oudheusden (IKNL, Catharina Ziekenhuis) 8 april promoveert aan Maastricht University. Hierin gaat hij onder meer in op de pre-operatieve selectie van patiënten, CRS + HIPEC bij terugkerende ziekte en uniformiteit van behandelprotocollen. 

Sinds de introductie van de PET-scan is het aandeel patiënten met stadium IV niet-kleincellige longkanker (NSCLC) toegenomen. De grootste stijgingen werden waargenomen tussen 1997 en 2003. Uit onderzoek van Melinda Schuurman (IKNL) en collega’s blijkt dat ook in regio’s zónder PET-scan een aanzienlijke toename van het aantal patiënten met stadium IV wordt gezien. Volgens de onderzoekers suggereert deze uitkomst dat ook andere factoren of verbeteringen in diagnostiek hieraan hebben bijgedragen.

Een team internationale experts op het gebied van borstkankeronderzoek heeft consensus bereikt over de definitie van 134 verschillende aandachtspunten bij het beschrijven van recidieven na borstkanker. Martine Moosdorff (School for Oncology and Developmental Biology, Maastricht University) en collega's (onder wie IKNL-onderzoeker dr. Adri Voogd) publiceerden hierover recent een artikel in de British Journal of Surgery. De verwachting is dat deze definities bijdragen aan hogere betrouwbaarheid van conclusies van onderzoek en grotere onderlinge vergelijkbaarheid van internationale onderzoeksresultaten. 

Patiënten met slokdarmkanker jonger dan 50 jaar hebben vaker een verder gevorderd stadium van deze ziekte (zowel positieve lymfeklieren als metastasen op afstand) in vergelijking met oudere patiënten. Jongere patiënten krijgen ook vaker een behandeling in vergelijking met oudere patiënten. Beide patiëntengroepen vertonen echter een vergelijkbare, 5-jaars relatieve overleving. Dat staat te lezen in een publicatie van Anna van Nistelrooij en collega's in Journal of Surgical Oncology.