Multidisciplinaire overleggen van morgen
Het bespreken van de behandelingen van patiënten met kanker in een multidisciplinair teamoverleg is wereldwijd gebruikelijk in de kankerzorg en vergt een forse investering in tijd en geld. Efficiënte samenwerking en communicatie tussen zorgaanbieders in alle betrokken specialismen is daarom cruciaal. Evidence-based criteria die een kwalitatief hoogstaand functioneren van deze overleggen kunnen garanderen ontbreken echter. Ook is de huidige generatie medisch specialisten niet opgeleid om in multidisciplinaire teams te werken. In twee onderzoeken inventariseerden Janneke Walraven en haar collega’s zowel de factoren die van invloed zijn op de efficiëntie, het functioneren en de kwaliteit van de multidisciplinaire overleggen, identificeerden zij barrières en aanvullende trainingsbehoeften bij medisch specialisten in opleiding én doen zij aanbevelingen voor verbetering op beide vlakken.
Allereerst haalden de onderzoekers vijf thema’s die van belang zijn bij multidisciplinair overleg uit de literatuur rond eerdere studies. Dit waren kenmerken en logistiek, teamcultuur, besluitvorming, educatie en evaluatie en gegevensverzameling. De kwaliteit van multidisciplinaire overleggen verbetert wanneer de vergadering wordt gepland, gestructureerd, voorbereid en bijgewoond door alle kernleden, begeleid door een gekwalificeerde voorzitter en ondersteund door een beheerder. Verder komt het de kwaliteit ten goede als er een passende hoeveelheid tijd per patiëntencasus wordt vastgesteld. Het stroomlijnen hiervan, ofwel het bespreken van een vooraf gedefinieerde selectie van cases in plaats van het bespreken van elk geval, kan een manier zijn om dit te bereiken.
Interviews naar factoren voor effectieve overleggen
Effectieve overleggen vereisen dat alle deelnemers over samenwerkings- en communicatievaardigheden beschikken. Van deelnemende artsen in opleiding tot specialist (AIOS) wordt verwacht dat zij deze competenties ontwikkelen door hun begeleiders te observeren. De huidige generatie medisch specialisten is echter niet opgeleid om in multidisciplinaire teams te werken. De opleiding is momenteel vooral gericht op medische competenties. De onderzoekers hebben daarom naast bovenstaand literatuuronderzoek nog een studie gedaan en semigestructureerde interviews afgenomen met negentien AIOS en zestien medisch specialisten die deelnamen aan oncologische multidisciplinaire overleggen.
Bewustwording van educatieve functie van multidisciplinaire overleggen
Uit de interviews kwamen drie thema's naar voren, te weten: bewustwording van de educatieve functie van multidisciplinaire overleggen bij zowel specialisten als AIOS, kenmerken van multidisciplinaire overleggen zoals tijdsdruk en regelgeving en tenslotte teamdynamiek en gedrag. Leren deelnemen aan multidisciplinaire overleggen wordt mogelijk gemaakt door specialisten en AIOS die de educatieve functie van deze overleggen erkennen. Dat betekent dat de functie van de overleggen verder gaat dan hun medische inhoud.
Goede voorbereiding, begeleiding en aanvullende training nodig
Daarnaast helpt het als supervisors een lesgevende rol vervullen en voorwaarden stellen die AIOS in staat stellen te participeren. Dat kan bijvoorbeeld door ze goed voor te bereiden en door hen verantwoordelijkheden toe te wijzen. Belemmeringen voor de deelname van AIOS aan multidisciplinaire overleggen zijn onder meer onvoldoende begeleiding door hun begeleiders, tijdsdruk, regelgeving die hun actieve deelname belemmert, een hiërarchische relatiestructuur, onbekendheid met het team en persoonlijke kenmerken van AIOS zoals een gebrek aan zelfvertrouwen en verlegenheid. De geïnterviewden gaven aan behoefte te hebben aan aanvullende training met bijvoorbeeld simulaties, met name om gedrags- en communicatieve vaardigheden te verbeteren. De onderzoekers raden tenslotte aan om toekomstige studies te richten op samenwerkingscompetenties.
- Walraven JE, van der Hel OL, van der Hoeven JJ, Lemmens VE, Verhoeven RH, Desar IM Factors influencing the quality and functioning of oncological multidisciplinary team meetings: results of a systematic review. BMC Health Serv Res. 2022 Jun 27;22(1):829. doi: 10.1186/s12913-022-08112-0.
- Walraven JE, van der Meulen R, van der Hoeven JJ, Lemmens VE, Verhoeven RH, Hesselink G, Desar IM. Preparing tomorrow's medical specialists for participating in oncological multidisciplinary team meetings: perceived barriers, facilitators and training needs. BMC Med Educ. 2022 Jun 27;22(1):502. doi: 10.1186/s12909-022-03570-w.
Geslaagde demonstratie van idee om gegevens te delen in de palliatieve fase
Verschillende zorgprofessionals uit eerste, tweede en derde lijn, een vertegenwoordiger van Patiëntenfederatie Nederland, evenals diverse leveranciers van zorginformatiesystemen, medewerkers van Nictiz, VWS en andere geïnteresseerden kwamen allemaal begin juni bijeen. Onder de bezielende leiding van dr. Manon Boddaert kregen zij een demonstratie door de projectgroep ‘Proactief gegevens delen in de palliatieve fase’. Hierin werd de haalbaarheid aangetoond van een concept waarmee steeds de meest actueel vastgelegde wensen en behandelgrenzen van patiënten in de palliatieve fase digitaal met elkaar gedeeld kunnen worden.
lees verderOproep pilot proactief gegevens delen in de palliatieve fase
Proactieve zorgplanning houdt in dat zorgprofessionals de persoonlijke wensen en grenzen van patiënten met hen en hun naasten bespreken, vastleggen en zo nodig herzien. De uitkomsten van die gesprekken zijn op verschillende momenten en in verschillende zorgomgevingen relevant. Echter, proactieve zorgplanning gebeurt niet bij één zorgverlener of –organisatie. Ook de gekozen technische oplossing voor het delen van gegevens over proactieve zorgplanning beperkt zich in de praktijk niet tot één softwaresysteem of zorgproces. Binnen het project ‘Proactief gegevens delen in de palliatieve fase’ gaan pilots plaatsvinden ten behoeve van het delen van gegevens tussen zorgorganisaties. Zorgorganisaties die hulp kunnen gebruiken bij het digitaliseren van gegevens over palliatieve zorg of bij het digitaal delen van deze gegevens tussen zorgorganisaties, kunnen zich nu aanmelden voor deelname aan de pilot.
lees verder
