Inspirerende kick-off bijeenkomst van BlueBerry! Op naar een blauwdruk voor het EURACAN-register voor zeldzame kankers

De BlueBerry Kick-off bijeenkomst vond plaats op 22 november jl. De komende twee jaar zullen Europese medische centra en organisaties samenwerken om een blauwdruk op te stellen voor een duurzaam, schaalbaar en impactvol EURACAN-register voor zeldzame kankers. EURACAN is het Europese referentienetwerk voor volwassen patiënten met zeldzame vaste kankers. Om dergelijke zeldzame kankers beter te begrijpen en te behandelen is Europese samenwerking essentieel. Daarom financierde KWF Kankerbestrijding BlueBerry om een Europees register voor zeldzame kankers op te zetten.

Op de Kick-off bijeenkomst gaven vier gastsprekers een mix van inspirerende voordrachten en aanvullende inzichten over het patiëntenperspectief en de klinische en technologische aspecten van het project. Verder presenteerden vertegenwoordigers van de vier werkpakketen de voortgang en doelstellingen van hun werkpakket en vroegen zij om input van de deelnemers. Zo kwamen er waardevolle perspectieven vanuit een zeer multidisciplinaire groep boven tafel. 

Gastsprekers

Asieh Golozar, directeur Data Science bij Odysseus Data Services en hoogleraar aan het OHDSI Center, Northeastern University.

In haar presentatie Impactful Observational Cancer Research at scale with a common data model legt Golozar de voordelen uit van het gebruik van de OHDSI-aanpak om observationeel kankeronderzoek in een wereldwijde netwerksetting mogelijk te maken. Binnen de OHDSI-gemeenschap gebruiken alle deelnemende datapartners gestandaardiseerde data, terwijl analytics ter plekke kan worden gedaan, zonder gegevensuitwisseling. Met behulp van dit gemeenschappelijke datamodel voert de gemeenschap observationeel kankeronderzoek uit in een netwerksetting. Het gemeenschappelijke datamodel vormt de basis om een reeks vragen over kanker te beantwoorden, zoals ziektelast, kenmerken van patiënten of behandelingspatronen. In BlueBerry zullen alle deelnemende centra hun gegevens harmoniseren volgens het OHDSI Common Data Model.

Samen bouwen aan de toekomst van observationeel kankeronderzoek - Asieh Golozar

Eric Postma, hoogleraar Kunstmatige Intelligentie (AI) aan de Universiteit van Tilburg en aan de Jheronimus Academy of Data Science in Den Bosch 

Postma besprak het gebruik van AI in verschillende settings en zoomde in op de mogelijkheden voor de gezondheidszorg in het algemeen en zeldzame ziekten in het bijzonder. Hij is zeer optimistisch over het gebruik van AI in de gezondheidszorg in de toekomst. De doorbraak in AI is deep learning; deep learning kan worden toegepast op problemen met schaarse gegevens in de gezondheidszorg, zoals gegevens over zeldzame kankers. Transfer learning kan werken voor zeldzame kankers, uitgaande van kankers die veel overeenkomsten vertonen. AI-algoritmen zijn krachtige instrumenten die het menselijk vermogen tot patroonherkenning kunnen overtreffen, maar vereisen begeleiding door menselijke experts die zich bewust zijn van de sterke punten en beperkingen van AI. De uitdaging is om een goed evenwicht te vinden tussen het beste van twee werelden: narrow AI (gericht op een specifieke taak) en menselijke expertise.

Ik ben niet geïnteresseerd in het creëren van mensen met AI. We zijn al goed in het maken van mensen, daar hebben we geen computers voor nodig. Maar ik ben wel geïnteresseerd in het zinvol laten samenwerken van mensen met krachtige en domme patroon-herkenningssystemen (ook wel AI genoemd) - Eric Postma

Judith Taylor, ePAG EURACAN,  voorzitter van Thyroid Trust UK, mededirecteur en secretaris van de Thyroid Cancer Alliance (TCA)

Taylor ziet het opzetten van (patiënten)registers als een wereldwijde prioriteit voor zeldzame ziekten.Om de ontwikkeling van registers en de adoptie ervan door patiënten te bevorderen moeten we zorgen voor een zorgvuldige informed consent procedure. Door patiënten bij het BlueBerry-project te betrekken, zullen we goed voorbereid moeten zijn op hun vragen: 

  • Hoe kan het register mij en/of toekomstige patiënten ten goede komen.
  • Wat voor soort gegevens zullen worden verzameld.
  • Hoe veilig zijn mijn gegevens; wie heeft toegang tot mijn gegevens en kunnen de gegevens aan mij worden gekoppeld?

Klinische expertise en enthousiasme zijn duidelijk niet de knelpunten: We hebben nu een register nodig, niet morgen! - Annalisa Trama, directeur Fondazione IRCCS instituto Nazionale dei Tumori (INT), Milaan

Dirk Grünhagen, chirurgisch oncoloog Erasmus MC, met speciale belangstelling voor sarcomen, melanomen en colorectale levermetastasen.

Grünhagen benadrukt de noodzaak van samenwerking in netwerken en registers op het gebied van sarcomen.  De incidentie van sarcomen in Nederland is ongeveer 700 volwassenen per jaar; dat is 1% van alle maligniteiten. Er zijn 7 Nederlandse expertisecentra voor sarcomen waarin 45% van de sarcomen gediagnosticeerd en behandeld wordt. Samenwerking in een netwerk zorgt voor een snellere uniforme diagnostiek om zeldzame kankers vroeg te kunnen herkennen. Behandeling moet worden gegeven in expertisecentra door expertteams; soms kan de behandeling worden uitgevoerd in verwijzende centra. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop we gegevens verzamelen in en rond de referentiecentra in Europa. Gegevens moeten worden verzameld voor zowel zorg, auditing als onderzoek.

We kunnen de preventie, vroege opsporing, behandeling en kwaliteit van leven van patiënten met zeldzame kankers verbeteren door ons nu te focussen op gegevensuitwisseling en interoperabiliteit binnen Europa - Mai Tran, projectcoördinator lnfrastructuur Nederlandse Kankerbestrijding (KWF)  

 Werkpakketen

Binnen BlueBerry zijn vier werkpakketen gedefinieerd.

WP1 Governance en wettelijk kader

Het doel van WP1 is om een effectieve governance en wettelijk kader in te richten om het gebruik, hergebruik en delen van gegevens tussen verschillende instellingen en landen binnen Europa te vereenvoudigen. Doel van BlueBerry is om een register op te leveren volgens het principe van federated learning, waarbij de gegevens bij de bron blijven. Maar om een dergelijk register goed te ontwerpen, zullen de keuzes afhangen van de Europese wetgeving (zoals de GDPR) en aanvullende nationale wetgeving. Om een goed advies hierover te kunnen geven, hebben we input nodig over verschillende aspecten rond anonieme en persoonlijke gegevens van de deelnemende medische centra.

WP2: Data technologie en data-inclusie

De vier uitdagingen van WP2 zijn:
1. Dataharmonisatie: het gebruik van hetzelfde datamodel 
2. Het succesvol verbinden van individuele registers
3. Transparantie over de beschikbaarheid van gegevens en gebruiksvriendelijke analyses
4. Gegevensbescherming

Biomeris zal met de deelnemende centra samenwerken om de gegevens te harmoniseren volgens het OHDSI OMOP Common Data Model. De geharmoniseerde gegevens zullen de basis vormen van het federated learning register, dat zal worden geïmplementeerd met behulp van de Vantage6 open source technologie. Tegelijkertijd zullen TNO en partners nieuwe ontwikkelingen op het gebied van health data in Europa monitoren. Met de komst van EDHS (European Health Data Space) is het voor EURACAN essentieel om duurzame en schaalbare technologiekeuzes te maken. Inzichten uit WP2 worden verwerkt in de BlueBerry blauwdruk voor het EURACAN-register. De eerste blauwdruk wordt in mei 2023 opgeleverd de tweede in februari 2024.

WP3: Valorisatie en financiële duurzaamheid

In WP3 wordt een transparant business model ontwikkeld voor een duurzame financiering van het bouwen en onderhouden van een toekomstbestendige data-infrastructuur en dataverzameling van zeldzame kankers. Binnen WP3 ligt de focus op het onderzoeken wat de waardepropositie zou kunnen zijn voor betalende entiteiten. De komende tijd worden de business modellen met de meest kansrijke mogelijkheden verder uitgewerkt.

WP4: Sarcoma Use Cases

Het doel van WP4 is om de blauwdruk in de praktijk te testen met drie sarcomen use cases, waarbij iedere use case van waarde is voor een specifieke doelgroep:

  1. een eenvoudige use case: het identificeren van het aantal patiënten met een specifiek (ultra) zeldzaam sarcoom in verschillende datasets.
  2. een klinisch relevante use case: STRASS II is een gerandomiseerde fase III studie van chemotherapie gevolgd door chirurgie versus chirurgie alleen om ziektecontrole en overleving te verbeteren bij patiënten met een hoog-risico retroperitoneaal sarcoom. Kunnen de  BlueBerry-gegevens helpen om deze vraag te beantwoorden?
  3. een duurzame use case: kunnen we waarde toevoegen aan bestaande Sarcomen apps (Sarculator en Persarc).

The proof of the pudding is in the eating, dus de blauwdruk moet zoveel mogelijk in de praktijk worden getest- Olga Husson, epidemioloog, Nederlands Kanker Instituut

Meer informatie

Het BlueBerry-project is medio 2022 gestart. In 2024 zal het project ten einde lopen; het beoogde vervolg is dat voor alle andere zeldzame kankers naast sarcomen ook een registratie ingericht wordt. Voor meer informatie over BlueBerry, neem contact om met Eva Polk, projectmanager BlueBerry.