Uitzaaiingen bij darmkankerdiagnose: 2800 patiënten per jaar
Jaarlijks horen circa 2800 mensen in Nederland dat zij darmkanker (dikkedarm of endeldarm) met uitzaaiingen bij diagnose hebben. Dat is zo’n één op de vijf patiënten met darmkanker. In het geval van uitgezaaide darmkanker bij diagnose, komen de uitzaaiingen het vaakst voor in de lever, zowel bij dikkedarmkanker (71%) als bij endeldarmkanker (76%).
Bij dikkedarmkanker komen uitzaaiingen daarna voornamelijk voor op het buikvlies (34%), in de longen (23%) en in de lymfeklieren op afstand (21%). Bij endeldarmkanker zijn dit de longen (37%), de lymfeklieren op afstand (21%) en het buikvlies (12%). Iets meer dan de helft van de patiënten met uitzaaiingen bij diagnose heeft uitzaaiingen in één orgaan.
Klik hier voor interactieve infographic over de locatie van uitzaaiing per tumorsoort.
Behandeling
Chemotherapie, eventueel in combinatie met doelgerichte therapie, en een operatie zijn de belangrijkste behandelingen voor patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker bij diagnose. Bij circa een derde van de patiënten wordt er geen tumorgerichte behandeling gegeven. Van de patiënten met uitgezaaide endeldarmkanker krijgt ruim de helft chemotherapie, al dan niet in combinatie met doelgerichte therapie. Daarnaast wordt bij bijna de helft van de patiënten de primaire tumor bestraald.
Overleving
Eén jaar na diagnose is 48% van de mensen met uitgezaaide dikkedarmkanker en 58% van de mensen met uitgezaaide endeldarmkanker nog in leven. Na drie jaar zijn deze percentages respectievelijk 18% en 23%. Deze percentages gelden voor de periode 2014-2018 en zijn toegenomen over de tijd.
Uitzaaiingen later in het ziektetraject
Uitzaaiingen kunnen ook nog later in het ziektetraject optreden. Om dit in kaart te brengen is na drie jaar een follow-up registratie gedaan voor patiënten die gediagnosticeerd zijn zonder uitzaaiingen in de eerste helft van 2015, op basis van informatie in het medisch dossier. Van de patiënten met niet-uitgezaaide dikkedarmkanker ontwikkelt ongeveer één op de acht binnen drie jaar na behandeling voor niet-uitgezaaide kanker alsnog uitzaaiingen naar andere organen (zie tabel). Deze kans is groter bij patiënten met verder uitgebreide ziekte bij eerste diagnose.
De uitzaaiingen die werden gevonden zaten voornamelijk in de lever (54%), het buikvlies (36%), de longen (24%) en in de lymfeklieren op afstand (21%). De meeste patiënten worden geopereerd om de uitzaaiing te verwijderen of weg te branden (37%). De tweede meest gegeven behandeling is chemotherapie, eventueel in combinatie met doelgerichte therapie. Bij 29% van de patiënten wordt geen tumorgerichte behandeling gegeven. Een jaar na de ontdekking van de uitzaaiingen is 58% van de patiënten nog in leven.
Bij endeldarmkanker lagen de kansen op uitzaaiingen binnen drie jaar na diagnose iets hoger: één op de zeven patiënten kreeg alsnog uitzaaiingen binnen drie jaar. De helft van de patiënten had uitzaaiingen in de longen (48%), net iets minder dan de helft in de lever (44%) en verder werden ook uitzaaiingen gevonden in o.a. de lymfkieren op afstand (20%) en op het buikvlies (13%). De meeste patiënten worden geopereerd om de uitzaaiing te verwijderen of weg te branden (37%) of zij krijgen chemotherapie (37%). Een op de vijf patiënten krijgt radiotherapie op de uitzaaiing(en) en een even groot deel krijgt geen tumorgerichte behandeling. Een jaar na de ontdekking van de uitzaaiingen is 80% van de patiënten nog in leven.
Bevolkingsonderzoek
De verwachting is dat er komende jaren minder nieuwe patiënten komen met uitgezaaide darmkanker. Dit komt doordat met de invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker tumoren van de darm vaker vroegtijdig worden opgespoord.
Uitgezaaide kanker in beeld
Dit bericht is opgesteld aan de hand van het rapport uitgezaaide kanker in beeld. Klik op de afbeelding om het rapport te bekijken.
