Huidige leeftijdsindeling voor follow-up van borstkanker is suboptimaal

Als de eerste vijf jaar van nacontrole na borstkanker voorbij zijn, zijn de Nederlandse richtlijnen voor nacontrole vanaf het zesde jaar na diagnose gebaseerd op leeftijdsgroepen. Voor vrouwen tot 60 jaar geldt een jaarlijkse follow-up, een tweejaarlijkse voor vrouwen in de leeftijd 60 tot 75 jaar en géén follow-up voor vrouwen boven 75 jaar. In deze studie is onderzocht of het risico op terugkeer van de ziekte overeenkomt met deze ‘consensus-based’ aanbevelingen. Ook is een vergelijking gemaakt met het risico op primaire borstkanker bij vrouwen die in aanmerking komen voor het bevolkingsonderzoek naar borstkanker.

Studieopzet

De onderzoekers selecteerden alle vrouwen (n= 18.568) gediagnosticeerd met een vroeg stadium van borstkanker in 2003 of 2005 uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De cumulatieve incidentie voor locoregionale recidieven en tweede primaire tumoren werd bepaald voor een follow-up-termijn van vijf en tien jaar. De gevonden risico’s werden vergeleken met het risico op borstkanker bij vrouwen die in aanmerking komen voordeelname aan het bevolkingsonderzoek. Alternatieve afkappunten voor leeftijd werden gedetermineerd met log-rank-testen.

Resultaten

Het cumulatieve risico voor het ontwikkelen van locoregionale recidieven en tweede primaire tumoren was lager bij vrouwen tot 60 jaar die een jaarlijkse follow-up kregen (5,9%), vergeleken met vrouwen in de leeftijd 60 tot 75 jaar (6,3%) met een minder intensieve, tweejaarlijkse follow-up. Deze contradictie wordt veroorzaakt door het relatief lage risico in de groep 50-60-jarigen die het risico voor de gehele groep verlaagden, inclusief de groep jonge vrouwen (jonger dan 45 jaar bij diagnose) met een hoger risico. Alle risico’s waren hoger dan het 5-jaarsrisico op een primaire tumor onder vrouwen in de screeningsleeftijd (50-74 jaar) (bereik 1,4% tot 1,9%).

Alternatieve afkappunten voor de leeftijden tot 50 jaar, 50-69 jaar en ouder dan 69 jaar lieten een betere risicodifferentiatie zien die beter aansluit op de feitelijke risico’s. Deze aangepaste leeftijdsverdeling kan het startpunt zijn voor betere follow-up-schema’s. Desondanks bleken andere factoren, waaronder systemische behandelingen, een grotere impact te hebben op het risico van terugkeer van de ziekte.

Conclusie en implicaties

Annemieke Witteveen en collega’s concluderen dat in huidige consensus-based aanbevelingen suboptimale afkappunten voor leeftijden worden gehanteerd die niet het feitelijke risico op terugkeer van de ziekte reflecteren. Dit kan er toe leiden dat vrouwen met een hoger risico minder nazorg ontvangen dan lotgenoten met een lager risico op een recidief. De voorgestelde, alternatieve afkappunten kunnen een begin zijn naar een meer op risicogebaseerde follow-up en efficiënter en gebalanceerder gebruik van de zorgcapaciteit.

Om een echt gepersonaliseerde follow-up te realiseren, gebaseerd op het recidiefrisico, dient echter ook rekening gehouden te worden met andere factoren. Want, zo stellen de onderzoekers, met enkel leeftijd, of enig andere, enkelvoudige factor lukt het niet om de risicoverschillen te vangen. Deze zijn dus niet voldoende om de follow-up goed te bepalen. Om een echt gepersonaliseerde, individuele follow-up (volgend op de eerste vijf jaar follow-up) te realiseren die gebaseerd is op het risico op terugkeer van de ziekte, dienen meer risicofactoren betrokken te worden.

• Annemieke Witteveen, Linda de Munck, C G M Groothuis-Oudshoorn, G S Sonke, P M Poortmans, L J Boersma, M L Smidt, I M H Vliegen, M J IJzerman, Sabine Siesling: Evaluating the Age-Based Recommendations for Long-Term Follow-Up in Breast Cancer. Oncologist. 2020 Jun 8.
• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl