Meer aandacht nodig voor verminderd functioneren vrouwen na borstkanker

Bij patiënten met borstkankerkunnen behandelgerelateerde gezondheidssymptomen optreden die invloed kunnen hebben op hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Deze studie had als doel het bepalen van de impact van gezondheidssymptomen op gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van deze patiënten tot 5 jaar na diagnose.

Opzet

De onderzoekers selecteerden gegevens van patiënten (n = 876) die tussen 2012 en 2016 zijn gediagnosticeerd met een vroeg stadium van borstkanker en een chirurgisch behandeling kregen. De gegevens waren afkomstig uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De vrouwen kregen een uitnodiging toegezonden om deel te nemen aan een vragenlijstonderzoek over actuele gezondheidssymptomen ('SymptomsandPerceptions questionnaire', SaP) en gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven ('EORTCQLQ-C30'), waaronder functioneren en algehele kwaliteit van leven. 

De gemiddelde scores op deze vragen werden vergeleken met de scores van een normpopulatie (T-test). Met multivariabele, lineaire regressieanalysewerd de samenhang tussen gezondheidssymptomen en algehele gezondheid en functioneren bepaald.

Resultaten

Van de aangeschrevenen reageerden 404 vrouwen (46%) op de uitnodiging. De mediane leeftijd was 62 jaar (±11). De respondenten hadden significant lagere, gemiddelde scores voor rol, cognitief, emotioneel en sociaal functioneren dan de algemene bevolking. De meest gemelde gezondheidssymptomen waren musculoskeletaal (71%, inclusief pijn en/of klachten in de onderste/bovenste ledematen, rug of nek) en symptomen van het centrale zenuwstelsel (66%, inclusief verminderde concentratie, duizeligheid, neuralgie) en vermoeidheid (63%). 

Hoewel de meeste symptomen het functioneren van de respondenten beïnvloedden, ongeacht de tijd sinds de diagnose, hingen vooral vermoeidheid en symptomen van musculoskeletale, centrale zenuwstelsel en gastro-intestinale aard samen met een lager functioneren.

Conclusie en aanbevelingen

Kelly de Ligt en collega’s concluderen dat de meeste gezondheidssymptomen die na de behandeling van borstkanker optreden, samenhangen met een verminderd functioneren van patiënten in het dagelijks leven ten opzichte van personen uit de algemene bevolking. Deze gezondheidssymptomen werden waargenomen zowel kort na de diagnose als na langere tijd. De scores van ex-patiënten vertoonden bovendien geen statistisch verschil in de tijd sinds de diagnose. Deze bevinding is een aansporing voor zorgprofessionals om patiënten te ondersteunen bij het verlichten of omgaan met behandelgerelateerde gezondheidssymptomen. Zelfs jaren na de behandeling zijn er mogelijkheden om het functioneren van overlevenden van borstkanker te verbeteren en klachten te verminderen.

Implicaties voor zorgpraktijk

De onderzoekers adviseren de focus daarbij vooral te richten op behandelgerelateerde gezondheidssymptomen die significant samenhangen met een lagere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en deze symptomen zoveel mogelijk te helpen verlichten. In richtlijnen worden bijvoorbeeld aanbevelingen gedaan voor fysiotherapie voor de effecten van musculoskeletale gezondheidssymptomen als arm- en schouderfuncties en lymfoedeem. 

Dergelijke duidelijke aanbevelingen zijn echter niet beschikbaar voor de symptomen die in deze studie worden genoemd. Vermoeidheid komt voor bij het grootste deel van de overlevenden (9% tot 100%) van kanker en heeft een grote impact op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en dagelijks functioneren. Daarnaast rapporteert circa 43% van de (ex-)patiënten problemen met geheugen en concentratie.Onderzoek naar klachten en behoeften van overlevenden van borstkanker is een onderzoeksterrein met een hoge prioriteit, inclusief het ontwikkelen van instrumenten om de follow-up en gevolgen op lange termijn te volgen.
 

• de Ligt KM, Heins M, Verloop J, Ezendam NPM, Smorenburg CH, Korevaar JC, Siesling S. ‘The impact of health symptoms on health-related quality of life in early-stage breast cancer survivors.’ Breast Cancer Res Treat. 2019 Sep 11. doi: 10.1007/s10549-019-05433-3. [Epub ahead of print]

• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl