Meerderheid prostaatkankerpatiënten tevreden over online besluitvormingshulp

Een meerderheid van de mannen met prostaatkanker die gebruik maken van een online besluitvormingshulp, komen tot een vergelijkbaar besluit in samenspraak met hun behandelend arts als patiënten die een standaard adviesprocedure kregen in het ziekenhuis. Dat blijkt uit onderzoek van Maarten Cuypers (Tilburg University) en collega’s. Dat geldt niet voor alle patiënten: mannen die zich minder comfortabel voelen met online advisering of angst- of depressiesymptomen ervaren, hebben meer begeleiding nodig om tot gedeelde besluitvorming te komen. 

Het doel van deze studie was een evaluatie te maken van het besluitvormingsproces bij de behandeling van patiënten met gelokaliseerde prostaatkanker door een vergelijking te maken tussen een online besluitvormingshulp en standaard advisering.

Studieopzet
Achttien Nederlandse ziekenhuizen werden gerandomiseerd voor aanbieden van de online besluitvormingshulp (aantal patiënten = 235) of standaard advisering (aantal patiënten in de controlegroep, n = 101) in een gerandomiseerde, gecontroleerde studie. De online besluitvormingshulp werd aan patiënten gegeven tijdens of kort na de diagnose. Beslissingsconflicten, betrokkenheid, kennis en tevredenheid met de ontvangen informatie werden beoordeeld met een vragenlijst na de besluitvorming over de behandeling. Angst en depressie dienden als co-variaten.

De niveaus van betrokkenheid bij de besluitvorming en conflicten waren vergelijkbaar tussen patiënten in beide groepen. Patiënten met een online besluitvormingshulp voelden zich beter geïnformeerd, maar scoorden even goed op een kennistest vergeleken met patiënten die geen gebruik maakten van de online besluitvormingshulp. Er werden kleine significante, negatieve effecten gevonden op de tevredenheid over informatie en voorbereiding op de besluitvorming bij de prostaatkankerbehandeling In de groep die de online besluitvormingshulp gebruikte, hing een voorkeur voor gedrukte informatie boven online advies en depressie & angstsymptomen negatief samen met tevredenheid en conflictscores.

Conclusie en overwegingen
De overweging om patiënten een online besluitvormingshulp aan te bieden, is gericht op het ondersteunen van gedeelde besluitvorming. Uit deze studie blijkt dat de uitkomsten vergelijkbaar zijn voor een meerderheid van de patiënten die gebruik maakten van een online besluitvormingshulp ten opzichte van het krijgen van standaard advisering in het ziekenhuis. Patiënten die zich minder comfortabel voelen bij online advisering of angst- of depressiesymptomen ervaren, kunnen meer begeleiding nodig hebben bij gedeelde besluitvorming. Om de effecten van de besluitvormingshulp op lange termijn te onderzoeken, vindt een vervolgstudie plaats om de tevredenheid van de behandeling en eventuele bezwaren over de genomen beslissing te evalueren. 

Hoewel zorgvuldig ontworpen en beoordeeld door experts, kan bepaalde inhoud van de besluitvormingshulp onderwerp van discussie blijven tussen zorgverleners. Zoals elke uroloog, radiotherapeut of verpleegkundige vanuit hun eigen perspectief gezien kan worden als een expert op het gebied van prostaatkanker; allen hebben hun eigen voorkeur bij het formuleren en presenteren van opties, feiten en risico’s van prostaatkanker en mogelijk alternatieve behandelingen. 

Getest en gedocumenteerd
De originele besluitvormingshulp die in deze studie is gebruikt, is grondig getest en gedocumenteerd voor de onderwerpen die aan de orde dienen te komen. Alle aanpassingen die zijn aangebracht om de besluitvormingshulp aan te laten sluiten aan de klinische situatie in Nederland, zijn gebaseerd op IPDAS-criteria. Alle teksten zijn afgeleid van Nederlandse en Europese richtlijnen. Een mogelijke beperking was dat de besluitvormingshulp uitsluitend via internet te gebruiken was, wat mogelijk invloed heeft gehad op onze steekproef en bijgevolg bevindingen.

Aan deze studie werkten mee onderzoekers en urologen van Tilburg University (Faculteit Sociale Psychologie, CoRPS), Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis (Tilburg), IKNL, NKI (Amsterdam) en Radboud Universiteit (Nijmegen).
 

  • Cuypers M, Lamers RED, Kil PJM, van de Poll-Franse LV, de Vries M. ‘Impact of a web-based prostate cancer treatment decision aid on patient-reported decision process parameters: results from the Prostate Cancer Patient Centered Care trial’. Support Care Cancer. 2018 May 12.
  • Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl