Gastroscopie na positieve FIT-uitslag en negatieve coloscopie niet aanbevolen
Het standaard uitvoeren van een gastroscopie wordt niet aanbevolen bij deelnemers aan het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker met een positieve FIT-uitslag en een negatieve coloscopie. Uit onderzoek van Manon van der Vlugt (AMC) en collega’s blijkt namelijk dat minder dan 1% van de personen met een positieve FIT-uitslag binnen drie jaar een orale of upper GI-kanker ontwikkelen. Een routinematige gastroscopie wordt mede ontraden, omdat deze het risico op complicaties mogelijk kan vergroten. Zover bekend is dit de eerste studie, waarin onderzoek is gedaan naar het ontwikkelen van kanker in de mondholte, keel, slokdarm, maag en dunnedarm na deelname aan een screeningsprogramma naar dikkedarmkanker.
In Europese richtlijnen wordt aanbevolen mensen te screenen op dikkedarmkanker met behulp van de fecale immunochemische test (FIT) gevolgd door een coloscopie bij personen met een positieve testuitslag. Meer dan de helft van de deelnemers met een positieve FIT-uitslag blijken echter geen onderzoek te krijgen naar gevorderde neoplasie naar aanleiding van een coloscopie. Bloedsporen in de ontlasting kunnen namelijk ook afkomstig zijn uit het bovenste deel van het maag-darmkanaal (upper GI).
Manon van der Vlugt en collega’s vroegen zich af of wellicht een gastroscopie (EGD) overwogen zou moet worden om een eventuele kanker in het bovenste maag-darmkanaal eerder te detecteren. In deze studie is onderzocht hoeveel personen binnen drie jaar na een positieve of negatieve FIT-uitslag na deelname aan het bevolkingsonderzoek een kanker ontwikkelden aan het bovenste deel van de spijsverteringsorganen (mondholte, keel, slokdarm, maag- of dunne darm).
Retrospectieve analyse
De onderzoekers voerden een retrospectieve analyse uit met gegevens van een pilotstudie naar dikkedarmkanker in twee regio's in West-Nederland. Het betrof data van een tweejaarlijkse FIT-screening verdeeld over drie ronden die plaatsvonden tussen 2006 en 2012. De deelnemers die een orale of upper GI-kanker ontwikkelden, werden geïdentificeerd via een koppeling met de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De onderzoekers bepaalden de incidentie van orale en upper GI-kanker in deze populatie en maakten vervolgens een vergelijking aan de hand van de volgende groepenindeling:
-
Kanker die zich ontwikkelde bij personen met een positieve FIT-uitslag, maar negatieve bevindingen van een coloscopie (geen geavanceerde neoplasie).
-
Kanker die zich ontwikkelde bij individuen met een positieve FIT-uitslag én een positieve uitslag van de coloscopie (gevorderde neoplasie).
-
Kanker die zich ontwikkelde bij personen met een negatieve FIT-uitslag.
Resultaten en analyse
Onder de 16.165 deelnemers werden 52 personen geïdentificeerd die binnen drie jaar een orale of upper GI-kanker ontwikkelden na screening met een FIT-test. De onderzoekers vonden geen significant verschil in incidentie tussen deelnemers met een positieve versus negatieve FIT-uitslag. Acht incidenties ontwikkelden zich bij individuen met een positieve FIT-uitslag en 44 bij personen met een negatieve FIT-uitslag. Van de acht personen met een positieve FIT-uitslag en een orale of upper GI-kanker, werden er zes gediagnosticeerd na een negatieve en twee na een positieve uitslag van de coloscopie. Slechts 0,14% van alle personen met een positieve FIT-uitslag kregen binnen drie jaar de diagnose maag- of slokdarmkanker.
Conclusie en aanbevelingen
Manon van der Vlugt en collega’s concluderen aan de hand van deze studie dat minder dan 1% van de patiënten met een positieve FIT-uitslag binnen drie jaar gediagnostiseerd werd met een upper GI-kanker. Het routinematig uitvoeren van een gastroscopie bij personen met een positieve FIT-uitslag en een negatieve coloscopie wordt om deze reden niet aanbevolen. Mede ook omdat het standaard uitvoeren van een gastroscopie niet zonder risico is gelet op mogelijke complicaties, zoals perforaties en sedatie-gerelateerde problemen.
Zover bekend is dit de eerste studie, waarin de risico’s zijn onderzocht op het ontwikkelen van kanker in de mondholte, keel, slokdarm, maag en dunnedarm na deelname aan screening met een FIT-test en een langdurige follow-up. Het cohort bestond uit een populatie met een gemiddeld risico en deelnemers uit alle leeftijdsgroepen die over het algemeen wereldwijd worden uitgenodigd om deel te nemen aan een screeningsprogramma’s naar dikkedarmkanker. Dat wil zeggen dat deze resultaten van toepassing zijn in westerse landen die een screeningprogramma met een FIT-test hebben geïmplementeerd. Aan deze studie werkten mee artsen en onderzoekers van AMC (Amsterdam), Erasmus UMC (Rotterdam) en IKNL.
-
Van der Vlugt M, Grobbee EJ, Bossuyt PM, Bos ACRK, Kuipers EJ, Lansdorp-Vogelaar I, Spaander MCW en Dekker E. ‘Risk of Oral and Upper Gastrointestinal Cancers in Persons With Positive Results From a Fecal Immunochemical Test in a Colorectal Cancer Screening Program’. Clin Gastroenterol Hepatol. 2018 Feb 7.
-
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
