Geen overtuigend bewijs voor betere overleving borstkanker met propranolol

In diverse preklinische studies zijn aanwijzingen gevonden dat propranolol een remmende werking heeft op verschillende mechanismen die betrokken zijn bij de progressie van borstkanker. Propranolol is een middel dat de hartslag vertraagt, de bloeddruk verlaagt en de zuurstofbehoefte van het hart vermindert. In deze studie is in acht Europese cohorten onderzocht of patiënten met borstkanker die propranolol of een andere, niet-selectieve bètablokkers gebruikten een betere borstkankerspecifieke of algemene overleving  hadden. 

Acht kankerregistraties 
De onderzoekers selecteerden alle patiënten met borstkanker in acht kankerregistraties in België, Denemarken, Nederland, Engeland, Ierland, Noord-Ierland, Schotland en Zweden. Daarnaast verzamelden ze gegevens over het gebruik van propranolol en niet-selectieve bètablokkers via databanken van huisartsen, verzekeringsgegevens of informatie van openbare apotheken. Alle onderzoekers die deelnamen aan de studie zijn aangesloten zijn bij het European Cancer Pharmacoepidemiology Network. In vijf van de acht cohorten waren gegevens beschikbaar over zowel borstkankerspecifieke als algemene overleving voor analyse. 

Met behulp van Cox-regressiemodellen werd binnen ieder cohort het verband berekend voor propranolol en niet-selectieve bètablokkers na borstkankerdiagnose en de kankerspecifieke en algemene overleving. De schattingen van ieder cohort werden verzameld en met behulp van meta-analysetechnieken samengebracht tot één schatting. Daarnaast voerden de onderzoekers dosis-respons-analyses uit van het aantal verstrekte recepten en werd het gebruik van propranolol en andere niet-selectieve bètablokkers in kaart gebracht vóór en ná diagnose borstkanker.

Gecombineerde studie 
De studie bevatte 133.251 patiënten met borstkanker van wie overlevingsgegevens bekend waren. Binnen deze groep was van 55.252 patiënten ook de doodsoorzaak bekend waarmee de borstkankerspecifieke overleving kon worden berekend.  Over het geheel genomen was er geen verband tussen het gebruik van propranolol (of andere niet-selectieve bètablokkers) en de borstkankerspecifieke of algemene overleving na de diagnose borstkanker. 

De onderzoekers vonden weinig bewijs voor een dosis-respons-relatie. Verder zagen zij geen verband tussen het gebruik van propranolol voorafgaand aan de diagnose borstkanker en de overleving van deze patiënten. Ook bij de niet-selectieve bètablokkers werden geen verbanden waargenomen met de overleving. 

Geen overtuigend bewijs 
Chris R. Cardwell en collega’s concluderen op basis van deze grote, uitgebreide analyse dat het gebruik van propranolol of niet-selectieve bètablokkers geen overtuigend bewijs oplevert voor een verbeterde overleving van patiënten met borstkanker. Een sterk punt van deze studie is de uitgebreide dataset met gegevens uit meerdere Europese landen. Tot dusver is dit de grootste studie ooit uitgevoerd naar het gebruik van propranolol en overleving bij patiënten met borstkanker.  

• Cardwell CR, Pottegård A, Vaes E, Garmo H, Murray LJ, Brown C, Vissers PA, O'Rorke M, Visvanathan K, Cronin-Fenton D, De Schutter H, Lambe M, Powe DG, van Herk-Sukel MP, Gavin A, Friis S, Sharp L, Bennett K: ‘Propranolol and survival from breast cancer: a pooled analysis of European breast cancer cohorts’. * Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl  * Website: http://www.cancerpharmacoepi.eu/