Patiënt met kanker én diabetes ervaart slechtere kwaliteit van leven
Patiënten met kanker én diabetes ervaren een lagere kwaliteit van leven en hebben meer last van allerlei bijkomende klachten. Ook hebben deze patiënten een 30 procent hogere kans om te overlijden dan patiënten met dikkedarmkanker zonder diabetes. Dat blijkt uit het proefschrift waarop IKNL-onderzoeker Pauline Vissers vrijdag 22 januari 2016 promoveerde aan Tilburg University. Volgens de promovenda speelt een ongezonde(re) leefstijl een belangrijke rol bij deze patiënten. “Daarnaast maken patiënten met kanker én diabetes zich mogelijk meer zorgen over de ziekte kanker en schenken zij daardoor minder aandacht aan het omgaan met hun diabetes. Het gevolg is dat er meer aan diabetes gerelateerde complicaties kunnen ontstaan.”
Het aantal patiënten met kanker én diabetes is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Circa één op vijf patiënten met kanker heeft ook diabetes op het moment dat de diagnose ‘kanker’ wordt gesteld. Zo hadden in 2013 naar schatting 13.000 van de ruim 65.000 patiënten met dikkedarmkanker ook diabetes op het moment van de kankerdiagnose.
Lagere kwaliteit van leven
Het onderzoek van Pauline Vissers laat zien dat patiënten met kanker en diabetes een minder goede kwaliteit van leven ervaren en meer klachten rapporteren dan patiënten met één van beide ziekten of mensen zonder deze ziekten. Vooral lichamelijk functioneren, algemene kwaliteit van leven en vermoeidheid waren slechter bij patiënten met kanker én diabetes. De studie werd uitgevoerd onder 2.625 patiënten met dikkedarmkanker en 2.051 deelnemers uit de doorsnee Nederlandse bevolking met en zonder diabetes. Alle deelnemers vulden op verschillende momenten een vragenlijst in via het patiëntenvolgsysteem PROFIEL (www.profielstudie.nl), dat IKNL en Tilburg University samen hebben ontwikkeld. De overige data waren afkomstig van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).
Uit aanvullend onderzoek van Pauline Vissers blijkt dat kankerpatiënten met diabetes minder lichamelijk actief zijn en vaker te maken hebben met overgewicht en andere, chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten. Met name deze leefstijlfactoren en bijkomende ziekten bleken de slechtere kwaliteit van leven te verklaren bij de mensen met kanker én diabetes. Ze pleit daarom in haar proefschrift voor meer aandacht voor verbetering van de leefstijl. “Na de diagnose kanker zijn patiënten mogelijk meer bereid om hun leefstijl aan te passen. Wanneer de patiënt op dat moment hulp aangeboden krijgt, leidt dit wellicht tot betere uitkomsten”, aldus Pauline Vissers.
Meer klachten
Een andere bevinding is dat patiënten met kanker én diabetes vaker neuropathische klachten rapporteren in vergelijking met kankerpatiënten zonder diabetes. Deze klachten, zoals doofheid en tintelingen in handen en voeten, komen veelvuldig voor bij zowel kanker- als diabetespatiënten en zijn het gevolg van schade aan de zenuwuiteinden. Hoewel deze klachten en symptomen vaker voorkomen bij patiënten met kanker én diabetes, kunnen deze volgens de promovenda niet worden verklaard op basis van verschillen in de kankerbehandeling.
Hogere kans op overlijden
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat kankerpatiënten mét diabetes een 30 procent hogere kans hebben om te overlijden vergeleken met kankerpatiënten zonder diabetes. De invloed van de leefstijl op de overleving van deze patiënten bleef in deze studies echter grotendeels buiten beeld. Uit een deelstudie die Pauline Vissers uitvoerde, blijkt dat een ongezondere leefstijl geen verklaring oplevert voor de slechtere overlevingskansen van kankerpatiënten met diabetes ten opzichte van kankerpatiënten zonder diabetes.
“Mogelijk spelen hier andere factoren een rol”, aldus Pauline Vissers. “Het kan zijn dat de aandacht van patiënten met kanker én diabetes vooral uitgaat naar de ziekte kanker, waardoor er meer complicaties ontstaan die gerelateerd zijn aan diabetes. Er zijn meer grote en methodologisch goed opgezette studies nodig om hier een eenduidige conclusie over te trekken. Daarnaast is het belangrijk dat huisartsen en specialisten nauw met elkaar samenwerken om de behandeling van beide ziekten goed op elkaar af te stemmen en de effecten daarvan te monitoren.”
Promotie
-
De promotie van Pauline Vissers op het proefschrift ‘Double trouble? – The dual impact of cancer and diabetes on patient reported outcomes and mortality’ vond plaats vrijdag 22 januari 2016 aan Tilburg University. Promotores: prof. dr. L.V. van de Poll-Franse en prof. dr. F. Pouwer. Copromotor: dr. S.Y.M. Thong.
-
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
Pauline Vissers, MSc (1987, ’s-Hertogenbosch) studeerde Nutritional and Public Health Epidemiology aan Wageningen University and Research Centre. In 2011 startte zij met haar promotieonderzoek bij Corps – Center of Research on Psychological and Somatic Disorders, Tilburg University. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Sinds september 2015 is Pauline werkzaam bij IKNL als post-doc onderzoeker.
