Van succesvolle, regionale pilot naar landelijke invoering PaTz
IKNL en 1ste Lijn Amsterdam gaan intensiever samenwerken om de Palliatieve Thuiszorg (PaTz)-methodiek landelijk in te voeren. In PaTz-bijeenkomsten voeren huisartsen, (wijk)verpleegkundigen en een inhoudelijk deskundige gesprekken om (vroeg)tijdig patiënten te identificeren en gepaste palliatieve zorg te bieden. De gesprekken vragen om gerichte, inhoudelijke ondersteuning en intensiveren de samenwerking tussen huisartsen en (wijk)verpleegkundigen. Partijen werken nauw samen binnen stichting PaTz en vinden dat deze methodiek de potentie heeft om de hoeksteen van de palliatieve infrastructuur in de eerste lijn te worden.
Stichting PaTz heeft de ambitie om de methodiek landelijk in te voeren, van de huidige 80 PaTz-groepen naar 150 over twee jaar. Op dit moment zijn hier al ruim 400 huisartsen en 200 (wijk)verpleegkundigen bij betrokken.
Een PaTz-groep bestaat uit huisartsen en (wijk)verpleegkundigen uit hetzelfde werkgebied. Zesmaal per jaar komen zij samen en bespreken die mensen waarvan zij verwachten dat zij binnen een jaar zullen overlijden. Een inhoudelijk deskundige, consulent palliatieve zorg of kaderopgeleide huisarts, begeleidt de groep.
Samenwerkingsovereenkomst
Om de komende twee jaar een extra impuls te geven aan het verbeteren van de palliatieve zorg thuis hebben 1ste Lijn Amsterdam en IKNL de samenwerking geïntensiveerd en geformaliseerd in een samenwerkingsovereenkomst. De extra impuls is nodig om regionaal werkgroepen op te zetten, die meewerken om het aantal PaTz-groepen te verveelvoudigen. De ervaring leert dat het motiveren en initiëren van nieuwe PaTz-groepen met mensen en kennis uit de regio de meeste kans van slagen heeft.
Daarnaast biedt IKNL aanvullende financiering en de mogelijkheid om bij 50 PaTz-groepen per jaar consulenten als inhoudelijk deskundigen in te zetten.
Pluspunten
PaTz heeft tot doel de samenwerking tussen huisartsen en (wijk)verpleegkundigen te bevorderen en hun deskundigheid te verhogen, waardoor de kwaliteit van de palliatieve thuiszorg verbetert. De lijnen tussen huisarts en wijkverpleging worden korter. Huisartsen zeggen: ‘Voor mij is het belangrijkste dat we nu samen aan tafel zitten. Ik zie het als verbinding maken, zodat we elkaar beter kunnen bereiken’, ‘Ik zie dat er steeds meer vertrouwen onderling is en dat mensen meer van zichzelf laten zien, ook waar ze onzeker over zijn’ en ‘In de palliatieve zorg sta je er alleen voor, in de PaTz-groep kun je je zorgen delen en dat is heerlijk’.
Door de bijdrage van de inhoudelijk deskundige nemen zowel kennis als vaardigheden toe. En uit evaluatie van PaTz-groepen in de pilotfase blijkt dat deelname uiteindelijk tijd scheelt, doordat de samenwerking verbetert en men meer vooruit denkt.
Project kennisspreiding
Met subsidie van het verbeterprogramma Palliatieve zorg van ZonMw zijn binnen het project kennisspreiding in 2014 tien PaTz-groepen opgezet en begeleid. De ervaringen van deze groepen worden gebruikt bij het opstarten van nieuwe groepen. Tussen de eerste interesse en de uiteindelijke start van de groep zit enkele maanden tot een half jaar. Het duurt even voordat iedere deelnemer overtuigd is van de waarde. Wanneer de initiatiefnemer een huisarts was en de bespreking ging plaatsvinden in een bestaand overleg, was het makkelijker om een PaTz-groep te starten. Verpleegkundigen hadden het lastiger: ‘In de opstart was het wat moeilijk om huisartsen warm te krijgen […]. Het was best trekken om een groep bij elkaar te krijgen. Als je dat als wijkverpleegkundige wil, dan is het belangrijk dat je al een goede band hebt met huisartsen.'
Meetbare resultaten
EMGO VUmc heeft in 2010 de eerste PaTz-groepen geëvalueerd. Hieruit kwam naar voren dat meer dan 90% van de deelnemers aan de PaTz-groepen vindt dat de samenwerking tussen huisartsen en (wijk)verpleegkundigen is verbeterd en meer dan 75% vindt dat de geleverde zorg is verbeterd. Het aantal patiënten voor wie palliatieve zorg vroegtijdig (≥ drie maanden) is ingezet neemt toe (49% vóór invoering van PaTz; 57% na invoering van PaTz), het aantal zorgplannen neemt significant toe (van 33% naar 80%) en het aantal ziekenhuisopnames in de laatste maand is gedaald (van 51% naar 37%).
Betrokken partijen
Binnen stichting PaTz wordt nauw samengewerkt tussen de initiatiefnemers: EMGO VUmc, het netwerk palliatieve zorg Amsterdam/Diemen (namens Fibula), 1ste Lijn Amsterdam (namens het ROS directeurennetwerk), de beroepsgroepen PalHag/NHG en V&VN en IKNL.
Meer informatie over PaTz en een overzicht van de huidige PaTz-groepen in Nederland staan op de website van Stichting PaTz.
Deze week start campagne PZNL: 'Ongeneeslijk. Niet uitbehandeld'.

“Mensen die ongeneeslijk ziek zijn hebben in beperkte mate toegang tot de palliatieve behandelingen die wél beschikbaar zijn”, zegt Saskia Teunissen, bestuurder van PZNL. “Voor zorgverleners is het niet vanzelfsprekend om die mogelijkheden onder de aandacht te brengen.” Toegang tot palliatieve zorg begint met het gebruik van de juiste woorden. Een woord als ‘uitbehandeld’ blokkeert die toegang. Daarom start PZNL deze week met de campagne ‘Ongeneeslijk. Niet uitbehandeld’.
lees verderTijdige integratie palliatieve zorg in álle domeinen reguliere zorg nodig

Het aantal mensen met een levensbedreigende ziekte in Nederland neemt toe. Voor al deze mensen is palliatieve zorg - die je krijgt als je weet dat je niet meer kunt genezen - van groot belang. Om hoogwaardige palliatieve zorg op het juiste moment, op de juiste plek en door de juiste zorgverlener te realiseren is tijdige integratie van palliatieve zorg in álle domeinen van reguliere zorg nodig. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van IKNL-onderzoeker Dr. Manon Boddaert, die hierop op 15 maart 2023 promoveerde. Het onderzoek geeft inzicht in de meerwaarde, beschikbaarheid én toegankelijkheid van palliatieve zorg in Nederland. Daarnaast beschrijft het de totstandkoming van het nationale Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland en presenteert het daaruit de essenties om zorgverleners te ondersteunen in het bieden van hoogwaardige palliatieve zorg.
lees verder