Centralisatie van slokdarmkankeroperaties: hoe ver moeten we gaan?
Centralisatie van slokdarmkankeroperaties in gespecialiseerde ziekenhuizen heeft geleid tot een daling van de sterfte onder patiënten met slokdarmkanker. In Nederland ligt de norm momenteel op minimaal 20 resecties per ziekenhuis per jaar. Uit onderzoek van Daniel Henneman (LUMC) en collega’s blijkt dat vergroting van het ziekenhuisvolume naar 40 en 60 operaties per jaar geassocieerd wordt met een daling van de sterfte binnen 6 maanden na operatie, waarna een plateau wordt bereikt. Dit betekent volgens de onderzoekers dat de huidige volumenorm van minimaal 20 operaties in Nederland nog te laag is en hoger zou moeten liggen.
Deze studie werd ontworpen om statistisch verantwoorde en klinisch relevante afkappunten te definiëren voor het jaarlijks volume aan chirurgische behandelingen per ziekenhuis bij patiënten met slokdarmkanker. Ziekenhuizen met een hoger aantal slokdarmkankeroperaties worden geassocieerd met betere behandelresultaten. In de literatuur worden echter gevarieerde cijfers gemeld met betrekking tot een scala aan afkappunten.
Daarnaast vertonen de normen voor het minimaal aantal operaties per ziekenhuis een aanzienlijke variatie tussen verschillende landen. Uit de literatuur blijkt verder dat tot dusver geen onderzoek is gedaan naar de relatie tussen de niet-categoriale, niet-lineaire relatie tussen het aantal resecties in verband met slokdarmcarcinoom en de uitkomst van operaties.
Onderzoekspopulatie
Voor deze studie is gebruik gemaakt van gegevens afkomstig uit de databank van de Nederlandse Kankerregistratie. Zogeheten ‘restricted cubic splines’ werden gebruikt om de niet-lineaire relaties te onderzoeken tussen het jaarlijks volume per ziekenhuis en de sterftecijfers na 6 maanden en na 2 jaar. De uitkomsten werden gecorrigeerd voor het jaar van diagnose, case-mix en (neo)adjuvante behandeling.
Uit de resultaten blijkt dat 10.025 patiënten in Nederland tussen 1989 en 2009 een resectie vanwege slokdarmkanker ondergingen. Het aantal operaties per ziekenhuis varieerde tussen 1 en 83 per jaar en nam toe in de tijd. Een oplopend operatievolume vertoonde een continue, niet-lineaire afname van de hazard ratio (HR) voor sterfte over de gehele curve.
Resultaten en conclusie
Vergroting van het ziekenhuisvolume van 20 per jaar (basislijn, HR = 1,00) naar 40 en 60 operaties per jaar werd geassocieerd met een daling van de mortaliteit met 6 maanden met een HR van 0,73 (95% betrouwbaarheidsinterval 0,65-0,83) respectievelijk 0,67 (0.58- 0,77). In ziekenhuizen die meer dan 60 slokdarmkankeroperaties per jaar uitvoeren, werd geen verdere sterftedaling waargenomen. Een hoger volume werd eveneens geassocieerd met een daling van de 2-jaarssterfte in ziekenhuizen tot 50 operaties per jaar met een HR van 0,86 (0,79-0,93).
Daniel Henneman en collega’s concluderen dat in Nederland centralisatie van slokdarmkankeroperaties tot een minimum van 20 resecties per ziekenhuis per jaar daadwerkelijk is geïntroduceerd. Vergroting van het jaarlijks volume per ziekenhuis was geassocieerd met een afname van de sterfte tot 40-60 slokdarmkankerresecties per jaar, waarna een plateau werd bereikt. Met andere woorden: de huidige volumenorm van minimaal 20 operaties in Nederland is volgens de onderzoekers nog te laag en zou hoger moeten liggen.
-
Daniel Henneman, Johan L. Dikken, Hein Putter, Valery E. P. P. Lemmens, Lydia G. M. Van der Geest, Richard van Hillegersberg, Marcel Verheij, Cornelis J. H. van de Velde, en Michel W. J. M. Wouters: ‘Centralization of Esophagectomy: How Far Should We Go?'. Ann Surg Oncol. 2014.
