COVID-19 en hematologische maligniteiten

Als gevolg van de COVID-19-pandemie is het aantal kankerdiagnoses vanaf maart 2020 gedaald. Dit geldt ook voor hematologische maligniteiten. Vanaf juni 2020 is het aantal nieuwe hemato-oncologische diagnoses weer vergelijkbaar met voorgaande jaren. Tot dusver in 2021 zien we geen negatief effect van de coronacrisis op het aantal nieuwe hemato-oncologische diagnoses. Dit blijkt uit voorlopige registraties van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) op basis van diagnoses in de landelijke pathologiedatabase (PALGA).

In de onderstaande grafiek wordt het aantal nieuwe patiënten met hematologische kankersoorten per maand in 2020, 2021 en 2022 vergeleken met voorgaande jaren (2017-2019). Om de voorlopige cijfers uit 2020, 2021 en 2022 te kunnen vergelijken met de voorgaande jaren zijn enkel pathologisch bevestigde eerste tumoren in de grafiek meegenomen. Aangezien het absolute aantal kankerdiagnoses in Nederland over tijd stijgt als gevolg van bevolkingsgroei en vergrijzing, is de verwachting dat het aantal diagnoses per maand in 2020, 2021 en 2022 boven de lichtblauwe lijn van het gemiddelde van de voorgaande jaren zou liggen.

De daling van het aantal nieuwe hemato-oncologische diagnoses bedroeg in maart 2020 ruim 5% en in april 2020 en mei 2020 zelfs ongeveer 20%. De daling kan direct worden toegeschreven aan de COVID-19-crisis. Er zijn diverse argumenten te benoemen voor het lagere aantal diagnoses: uitgesteld huisartsenbezoek en late doorverwijzing naar het ziekenhuis.

Vanaf juni 2020 is het aantal nieuwe hemato-oncologische diagnoses op basis van deze voorlopige cijfers over het algemeen weer vergelijkbaar met voorgaande jaren. Voor een aantal maanden in de jaren 2021 en 2022 is het percentage nieuwe hemato-oncologische diagnoses lager dan het te verwachten aantal van voorgaande jaren. Hierbij kunnen de feestdagen een rol hebben gespeeld. Concluderend blijkt dat er vooralsnog geen effect zichtbaar is van de afschaling van de zorg ten gevolge van de subsequente coronagolf op het aantal hemato-oncologische diagnoses.

Nadere beschouwing van de verschillende hemato-oncologische diagnoses laat zien dat de daling is geobjectiveerd. bij zowel betrekkelijk indolente (zoals myelodysplastische syndromen en myeloproliferatieve neoplasieën) als agressieve hemato-oncologisch aandoeningen (zoals acute leukemie).

Monitoren

IKNL zal het verloop van aantallen nieuwe diagnoses blijven monitoren. Het is van vitaal belang dat mensen met klachten naar de huisarts blijven gaan en dat de diagnostiek en behandeling in ziekenhuizen zoveel mogelijk door gaat. Verder zullen we in samenspraak met HOVON, NVvH, Hematon en V&VN hematologie de effecten van latere diagnoses en eventuele uitgestelde zorg binnen de hemato-oncologie in kaart brengen.

Kijk voor meer info over de gevolgen van de COVID-19-crisis op de kankerzorg op www.iknl.nl/covid-19.