Nieuws

Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd als auteur en presentator van wetenschappelijke onderzoek naar kanker. Dat concluderen Willemieke Dijksterhuis (IKNL) en collega’s op basis van presentaties gehouden tijdens congressen van de American Society of Clinical Oncology (ASCO) en de European Society for Medical Oncology (ESMO) tussen 2008 en 2018. Slechts 28% van de auteurs van de besproken publicaties tijdens de belangrijkste sessies was vrouw en slechts 21% werd gepresenteerd door een vrouw. Gebrek aan zichtbaarheid van vrouwelijke presentatoren kan de erkenning van hun onderzoek en academische carrière schaden, en zelfs de heterogeniteit van wetenschappelijk onderzoek belemmeren.

De overleving van oudere vrouwen (65-75 jaar) met gevorderde borstkanker is tussen 1990 en 2015 verbeterd. Dit is zeer waarschijnlijk het gevolg van ruimere inzet van chemotherapieën bij patiënten met stadium III borstkanker. Dat concluderen Nienke de Glas (LUMC) en collega’s op basis van een studie met gegevens van bijna 240.000 patiënten uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Uit dit onderzoek blijkt echter ook dat de overleving van vrouwen (boven 75 jaar) met stadium I-III borstkanker níet is toegenomen. In toekomstige studies dient daarom meer rekening gehouden te worden met comorbiditeit(en) en geriatrische parameters, om de behandeling van deze oudste groep verder te personaliseren.

IKNL en Nivel hebben een online nomogram ontwikkeld om de langetermijngevolgen van de behandeling van borstkanker te voorspellen. Door leeftijd, stadium en ontvangen behandeling in het nomogram in te vullen krijgt een vrouw een gepersonaliseerd risicoprofiel. De uitkomst kan ze met haar arts bespreken en biedt aanknopingspunten om de nazorg voor borstkanker op maat inrichten.

Het predictiemodel CancerMath geeft een nauwkeurige voorspelling van de algehele overleving voor de meeste patiënten met een vroeg stadium van borstkanker. Bij sommige subgroepen patiënten moeten de uitkomsten wel zorgvuldig worden geïnterpreteerd. Dat concluderen Liza Hoveling, Marissa van Maaren (IKNL) en collega’s in Breast Cancer Research and Treatment. De borstkankerspecifieke overleving wordt nauwkeurig voorspeld door CancerMath in alle subgroepen. Gelet op de uitkomsten van deze studie kan het model betrouwbaar worden gebruikt in de klinische praktijk in Nederland. 

Mannen met een melanoom hebben andere klinisch-pathologische eigenschappen dan vrouwen. Ook zijn mannen vaak ouder bij het stellen van de diagnose en hebben zij vaker zwerende melanomen en/of melanomen op de romp of hoofd/hals. De prognose van mannen met een melanoom is vaak slechter en is bovendien de afgelopen jaren verder gedaald, zo blijkt uit onderzoek van Mary-Ann el Sharouni (UMCU) en collega’s. Waarschijnlijk spelen sociaaleconomische factoren hierbij een rol. De onderzoekers roepen zowel artsen als personen met een verhoogd risico op zich meer bewust te zijn van de kans op het krijgen van een melanoom en voorzorgsmaatregelen te nemen.

In Nederland krijgen elk jaar circa 1.300 vrouwen de diagnose ‘eierstokkanker’. Hoewel de 5-jaarsoverleving van deze patiënten de afgelopen decennia is verbeterd, is de langetermijnoverleving helaas niet gestegen. Dat blijkt uit het proefschrift ‘Optimising patient selection to improve outcome in advanced ovarian cancer’, waarop Maite Timmermans vrijdag 30 augustus 2019 promoveert aan de Universiteit Maastricht. Daarin onderzocht ze allerlei factoren die mogelijk kunnen bijdragen of bijgedragen hebben aan verbetering van de uitkomsten van zorg, zoals centralisatie van chirurgie, ziekenhuisvolume, regionale variatie, prognostische factoren, behandelvolgorde, wachtperiode bij chemotherapie en optimalisering van patiëntenselectie.

Semiautomatische validatie van predictiemodellen met Evidencio, het eerste open platform voor online medische predictiemodellen ter wereld, is een goed alternatief voor handmatige validatie. Dat concluderen Cornelia van Steenbeek (IKNL, Universiteit Twente) en collega’s in een publicatie in BMC Medical Research Methodology. Een van de voordelen het Evidencio-model is dat hiermee het aantal gevalideerde predictiemodellen in de klinische praktijk sneller en gebruiksvriendelijker kan worden uitgebreid. Een ander pluspunt is dat er geen identificeerbare data nodig zijn, waardoor de privacy van patiënten maximaal is geborgd.

Patiënten met folliculair lymfoom hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van long- en plaveiselceltumoren als zij kanker in de voorgeschiedenis hebben. Dit blijkt uit een studie met data van de Nederlandse Kankerregistratie. Uit een tweede studie blijkt dat patiënten met multipel myeloom geen verhoogde kans hebben op een nieuwe tumor als zij kanker in de voorgeschiedenis hebben. Eerder onderzoek uit Zweden bij patiënten met multipel myeloom liet dit verband wel zien. De bevindingen van de Nederlandse studies zijn als aparte onderzoeken gepresenteerd op het 24e congres van de ‘European Hematology Association’ (EHA) in Amsterdam.