Rapport Palliatieve zorg in de ziekenhuizen: teams PZ verstevigen en verbreden hun inzet
De inzet van de teams palliatieve zorg (PZ) in de Nederlandse ziekenhuizen is verder verbreed, zo blijkt uit het rapport “Palliatieve zorg in Nederlandse ziekenhuizen” van IKNL/PZNL in samenwerking met Palliactief en Erasmus MC. In de vierde uitvraag, die sinds 2012 is opgezet, worden de ontwikkelingen van de teams PZ in de ziekenhuizen van het afgelopen decennium duidelijk zichtbaar.
Elk ziekenhuis in Nederland dat oncologische zorg wil bieden, moet sinds 2017 beschikken over een team palliatieve zorg. Dit is vastgesteld in het SONCOS-normeringsrapport. Bovendien worden kwaliteitseisen gesteld aan dit team over de samenstelling, opleiding van de teamleden, consultatiemogelijkheden, vorm, frequentie en samenwerking met de eerste lijn.
Van de 74 aangeschreven ziekenhuizen hebben 55 de online vragenlijst ingevuld (respons 74%). De teams zijn gevraagd naar de samenstelling, werkwijze, financiering en opleiding van teamleden. Ook is er gevraagd naar consultatiemogelijkheden, vorm, frequentie en transmurale samenwerking. De vragenlijst is in 2021 uitgezet en bevatte vragen die betrekking hadden op het jaar 2020.
Toename consulten
De resultaten laten zien dat de positie van de teams PZ verder verstevigd en verbreed is. Naast een toename in aantal klinische en poliklinische consulten, geven teams aan vaker een poliklinisch spreekuur te hebben. Ook zijn teams PZ vaker beschikbaar voor patiënten die in de thuissituatie verblijven en zijn ze vaker standaard betrokken bij bepaalde patiëntgroepen zoals patiënten in het zorgpad stervensfase en patiënten die gemarkeerd zijn als palliatief.
Ook toename consulten niet-oncologische ziektebeelden
Ook worden teams PZ steeds meer geconsulteerd voor patiënten met een niet-oncologische aandoening of ziekte en sluiten teams PZ steeds vaker aan bij niet-oncologische MDO’s. Deelname aan MDO’s van niet-oncologische afdelingen of disciplines kan leiden tot een toename in verwijzingen waardoor ook voor deze patiënten de kwaliteit van leven en sterven kan verbeteren.
Vroegtijdige inzet teams PZ gewenst
Uit de enquête blijkt dat de teams PZ nog altijd laat in het ziektetraject worden ingezet. De gemiddelde levensverwachting van bijna de helft van de klinische patiënten waarvoor het team PZ een consult heeft gegeven is minder is dan twee weken. Hieruit concluderen we dat patiënten nog steeds pas laat worden verwezen naar het team PZ. Wanneer het team eerder wordt ingezet, kan de kwaliteit van zorg verbeteren.
Transmurale samenwerking
Tot slot laten de resultaten zien dat de transmurale samenwerking verder is uitgebreid en doorontwikkeld. 80% van de teams PZ heeft structureel contact met de eerstelijn vóór ontslag van de patiënt. Goede transmurale samenwerking tussen betrokken zorgverleners versterkt de kwaliteit en continuïteit van palliatieve zorg. Hierbij is een betere informatie-overdracht van het ziekenhuis naar de thuissituatie gewenst: nu is de overdracht vooral gericht op de fysiek functioneren van een patiënt en minder op de psychosociale aspecten. Professionals hebben de overtuiging dat transmurale samenwerking kan bijdragen aan kwalitatief hoogwaardige palliatieve zorg maar er moet ook aandacht zijn voor de randvoorwaarden zoals financiering en digitale gegevensuitwisseling. Zo moeten er afspraken komen hoe gegevens uniform vastgelegd moeten worden om digitale uitwisseling in de transmurale setting in de toekomt mogelijk te maken. Ook de financiering van transmurale inzet van teams PZ verdient aandacht om de continuïteit van transmurale samenwerking te borgen.
Lees hier het rapport Palliatieve zorg in de Nederlandse ziekenhuizen- IKNL/PNZL 2022
Monitor Oncologische Zorg
Palliatieve zorg is sinds kort ook opgenomen in de Monitor Oncologische Zorg. Ziekenhuizen kunnen hiermee analyseren hoe vaak er sprake is van passende en potentieel niet-passende zorg in de laatste levensfase. Deze monitor bevat onder andere inzichten over de inzet van teams PZ. Lees hier meer over de stuurinformatie palliatieve zorg in de monitor oncologische zorg.
Meer informatie:
Linda Brom, onderzoeker post doc IKNL
Oproep pilot proactief gegevens delen in de palliatieve fase
Proactieve zorgplanning houdt in dat zorgprofessionals de persoonlijke wensen en grenzen van patiënten met hen en hun naasten bespreken, vastleggen en zo nodig herzien. De uitkomsten van die gesprekken zijn op verschillende momenten en in verschillende zorgomgevingen relevant. Echter, proactieve zorgplanning gebeurt niet bij één zorgverlener of –organisatie. Ook de gekozen technische oplossing voor het delen van gegevens over proactieve zorgplanning beperkt zich in de praktijk niet tot één softwaresysteem of zorgproces. Binnen het project ‘Proactief gegevens delen in de palliatieve fase’ gaan pilots plaatsvinden ten behoeve van het delen van gegevens tussen zorgorganisaties. Zorgorganisaties die hulp kunnen gebruiken bij het digitaliseren van gegevens over palliatieve zorg of bij het digitaal delen van deze gegevens tussen zorgorganisaties, kunnen zich nu aanmelden voor deelname aan de pilot.
lees verderUit enquête blijkt: Kerncijfers palliatieve zorg worden gewaardeerd en gebruikt door het veld
De kerncijfers palliatieve zorg op Palliaweb maken beschikbare data uit betrouwbare bronnen toegankelijk voor zorgprofessionals. De kerncijfers zijn onderverdeeld in verschillende onderwerpen die regelmatig worden bijgewerkt. In oktober 2022 is er een gebruikersonderzoek geweest met als doel te onderzoeken wat (potentiële) gebruikers vinden van de huidige kerncijfers óf en waarvoor ze de kerncijfers gebruiken en welke onderwerpen er missen. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de deelnemers de kerncijfers heeft bekeken en gebruikt voor het werk. Het onderwerp dat het vaakst bekeken en gebruikt werd, is de ‘behoefte aan palliatieve zorg’.
