Zelf uitgevoerde fitheidstest even betrouwbaar als professioneel begeleide variant
Uit recent onderzoek blijkt dat een zelf uitgevoerde fitheidstest, de Five Times Sit-To-Stand-test, voldoende overeenkomt met de gebruikelijke test die plaatsvindt onder begeleiding van een fysiotherapeut. Dat schrijft een onderzoeksteam, waaronder een aantal IKNL’ers, in het tijdschrift Journal of Clinical Nursing. Mogelijk kan de zelf uitgevoerde spierkrachttest worden ingezet als screeningstool voor (ex-)kankerpatiënten en waar nodig kan hierdoor tijdig (p)rehabilitatie worden aangeboden.
Fysieke kwetsbaarheid in (ex-)kankerpatiënten kan zorgen voor langzamer herstel bij intensieve behandelingen of een operatie. Vroege opsporing van deze fysieke kwetsbaarheid maakt het mogelijk om voorafgaand aan een intensieve behandeling of operatie prehabilitatie aan te bieden. Dit kan mogelijk het herstel bespoedigen. Een fysieke test die vaak wordt afgenomen om fysieke kwetsbaarheid te onderzoeken is de Five Times Sit-to-Stand (FTSTS) test. Bij deze test wordt de tijd gemeten die nodig is om zelfstandig vijf keer te gaan staan en zitten vanaf een stoel. Gebruikelijk wordt deze test afgenomen onder begeleiding van een fysiotherapeut. Het onderzoeksteam onderzocht of deze test mogelijk ook door patiënten zelfstandig in een thuissituatie uitgevoerd kan worden. ‘Wanneer (ex-)kankerpatiënten zelf de mogelijkheid zouden hebben routinematig hun eventuele fysieke kwetsbaarheid te onderzoeken geeft dit mogelijkheden om vaker en sneller fysieke kwetsbaarheid op te merken en hiernaar te handelen,’ aldus externe onderzoeker Van Cappellen.
De zelf uitgevoerde FTST-test heeft potentie om gebruikt te worden als screeningstool voor fysieke kwetsbaarheid door patiënten zelf in de thuissituatie.
Zelf uitgevoerde fitheidstest is valide
Het team vroeg in het onderzoek aan 151 overlevenden van kanker om zelf twee FTSTS-tests uit te voeren. Daarbij werd er door alle proefpersonen ook een referentietest uitgevoerd onder begeleiding van een fysiotherapeut. Het team vergeleek de resultaten van beiden tests met behulp van statistische analyses en kwam tot de conclusie dat de betrouwbaarheid niet significant verschilde. ‘Daarmee heeft de zelf uitgevoerde test potentie om gebruikt te worden als screeningstool voor fysieke kwetsbaarheid door patiënten zelf in de thuissituatie.’
De patiënt zou gedurende het gehele ziektebeloop zelf regelmatig de FTST-test kunnen uitvoeren om eventuele achteruitgang in fysieke fitheid zo snel mogelijk op te merken.
Fysieke kwetsbaarheid makkelijk opsporen
De thuistest kan aantonen welke (ex-)kankerpatiënten fysiek kwetsbaar zijn en wellicht baat hebben bij training voorafgaand aan een intensieve behandeling of operatie. Aanvullend kan de patiënt gedurende het gehele ziektebeloop zelf regelmatig de FTST-test uitvoeren om eventuele achteruitgang in fysieke fitheid zo snel mogelijk op te merken. In dit geval kan de patiënt contact opnemen met een zorgverlener zodat passende begeleiding gezocht kan worden. Van Cappellen: ‘De zelf uitgevoerde test neemt weinig tijd in beslag, namelijk minder dan 1 minuut, en is gemakkelijk uit te voeren door (ex-)kankerpatiënten zonder begeleiding van een zorgprofessional.’
Stappen voor de toekomst: laagdrempelige screeningstool
Van Cappellen hoopt dan ook dat de zelf uitgevoerde FTST-test daadwerkelijk gebruikt gaat worden als screeningstool. ‘Aan de hand van het instructieformulier zouden (ex-)kankerpatiënten deze zelf kunnen uitvoeren. Vervolgens kunnen personen die laag scoren op de test uitgebreider onderzocht worden op fysieke kwetsbaarheid en indien gewenst (p)rehabilitatie aangeboden krijgen om aan te sterken. Deze screening op fysieke fitheid kan plaatsvinden gedurende het gehele beloop van de ziekte,’ vertelt Van Cappellen. ‘Daarbij wordt momenteel voornamelijk gescreend wordt op fysieke kwetsbaarheid bij (ex-)kankerpatiënten met een leeftijd boven de 65 jaar. De zelf uitgevoerde fitheidstest geeft laagdrempelig de mogelijkheid om ook in jongere (ex-)kankerpatiënten tijdig op fysieke kwetsbaarheid te screenen.’
Bron
- van Cappellen‐van Maldegem, S. J.M., Hoedjes, M., Seidell, J. C., van de Poll‐Franse, L. V., Buffart, L. M., Mols, F., & Beijer, S. (2022). Self‐performed Five Times Sit‐To‐Stand test at home as (pre‐) screening tool for frailty in cancer survivors: Reliability and agreement assessment. Journal of Clinical Nursing.
