Prehabilitatie is haalbaar, veilig en effectief bij patiënten met dikkedarmkanker

Multimodale prehabilitatieprogramma’s, inclusief intensieve training, zijn haalbaar, veilig en effectief bij patiënten met dikkedarmkanker. Dat blijkt uit de resultaten van een pilotstudie van Stefan van Rooijen (Máxima Medisch Centrum, Veldhoven) en collega’s. Interventies lijken het meest succesvol als deze worden gecombineerd en afgestemd op de behoeften van individuele patiënten. Dat biedt patiënten de mogelijkheid om het eigen gedrag te veranderen en de behandeling te ondersteunen. Een voorwaarde voor het slagen van prehabilitatie is dat alle betrokken medische en paramedische disciplines en het ziekenhuisbestuur achter deze aanpak staan. Dit vergt goede planning, interdisciplinaire coördinatie en flexibiliteit.
 

Gelet op de relatie tussen de preoperatieve functionele capaciteit van een patiënt en postoperatieve complicaties, kan het verbeteren van de functionele capaciteit van patiënten met een prehabilitatieprogramma voorafgaand aan chirurgie bijdragen aan een sneller herstel na de operatie en betere kwaliteit van leven. De tijd vóóraf aan de operatie is echter kort en vereist een multimodale en intensieve trainingsaanpak. In deze studie is de haalbaarheid en veiligheid onderzocht van een prehabilitatieprogramma voor patiënten met colorectale kanker.

Opzet en resultaten

Patiënten die in aanmerking kwamen voor deelname aan de studie kregen multimodale prehabilitatie aangeboden. Voorafgaand voerden de onderzoekers een nulmeting uit (controlegroep). Het prehabilitatieprogramma bestond uit vier interventies: intensieve krachttraining en training van het uithoudingsvermogen in het ziekenhuis, eiwitrijke voeding, stoppen met roken en psychologische ondersteuning. De onderzoekers bepaalden per patiënt de aanwezigheid tijdens het programma, de tevredenheid, optreden van bijwerkingen en verandering van de functionele capaciteit.

In totaal namen vijftig patiënten deel aan de studie, van wie twintig aan de interventiegroep en dertig aan de controlegroep. Uit de evaluatie kwam een hoog aanwezigheidspercentage (90%) en hoge mate van patiënttevredenheid naar voren. Alle deelnemers waren minimaal negen van de twaalf trainingssessies aanwezig. Verder gaven zij gehoor aan alle geplande afspraken met diëtist en psycholoog. Er traden geen ongewenste voorvallen op. Het uithoudingsvermogen en/of fysieke kracht van de deelnemers namen toe. De functionele capaciteit van een ruime meerderheid (86%) van de patiënten in de interventiegroep was vier weken na de operatie weer terug op het basisniveau. In de controlegroep was dit 40%.

Conclusie en aanbevelingen

Stefan van Rooijen en collega’s concluderen dat multimodale prehabilitatie inclusief intensieve training bij patiënten met dikkedarmkanker haalbaar, veilig en effectief is. Interventies lijken het meest succesvol als deze worden gecombineerd en afgestemd op de behoeften van de individuele patiënt. Op deze manier krijgen patiënten de mogelijkheid om hun eigen gedrag te veranderen en hun behandeling te ondersteunen. Er is inmiddels een gerandomiseerde studie gestart (Prehabilitation for bowel cancer patients undergoing surgery to improve fitness and reduce complications; NTR 5947) om te bepalen of prehabilitatie eveneens kan bijdragen aan verlaging van de morbiditeit en mortaliteit bij colorectale chirurgie.

Prehabilitatie wordt ook wel beschouwd als een nieuw tijdperk binnen de gezondheidszorg voor het focussen op preventie door verandering van leefstijl. Hoewel uit dit onderzoek blijkt dat een prehabilitatieprogramma uitvoerbaar is, is het succes hiervan afhankelijk van de medewerking van álle betrokken medische en paramedische disciplines én het ziekenhuisbestuur. Succesvolle implementatie vereist onder andere goede planning, interdisciplinaire coördinatie en flexibiliteit om passende afspraken met patiënten mogelijk te maken.

Gerelateerd nieuws

Patiënten hebben behoefte aan gepersonaliseerde statistische informatie na kankerdiagnose

Een vrouwelijke arts met kort blond haar is in gesprek met man met bril, grijs kort haar en baard. Ze zitten links in beeld en de man kijkt op een beeldscherm dat rechts van achteren te zien is.

Een grote groep patiënten heeft behoefte informatie op basis van statistieken en dan het liefst gepersonaliseerde statistieken. Deze behoefte aan (gepersonaliseerde) statistieken gaat samen met hogere numerieke vaardigheden en een informatiezoekende copingstijl bij de patiënt. Dat blijkt uit onderzoek van Ruben Vromans en Saar Hommes (Tilburg University/IKNL) en collega's van IKNL, Tilburg University en het Erasmus MC. Vromans en Hommes willen zorgverleners stimuleren om de behoefte aan statistische gegevens bij hun patiënten te verkennen en daarop te acteren.

lees verder

Veel belangstelling voor Webinar Oncologiezorgnetwerken in beeld

Maandag 20 juni jl. volgden bijna 250 mensen het webinar Oncologiezorgnetwerken in beeld. In dit webinar werd onder meer gesproken over de meerwaarde van een oncologiezorgnetwerk voor de patiënt, zorgverleners en verwijzers, waar je ze kunt vinden en hoe een oncologiezorgnetwerk zich verder kan professionaliseren. Een oncologiezorgnetwerk is een regionaal of lokaal netwerk van met name eerstelijns zorgverleners die mensen met kanker en hun naasten dichtbij huis behandelen en begeleiden. Hebt u het webinar gemist? Kijk het terug. 

lees verder