Herziene richtlijnen: dyspneu, pijn bij kanker & principes palliatieve zorg

Op initiatief van PAZORI zijn twee richtlijnen voor de palliatieve zorg gereviseerd, zes richtlijnen in ontwikkeling en een aantal in voorbereiding. In het platform PAZORI (PAlliatieve ZOrg RIchtlijnen) zijn ruim twintig wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen vertegenwoordigd. Samen met IKNL signaleert het platform knelpunten, prioriteert richtlijnonderwerpen en wordt de richtlijnmethodiek verbeterd. Daarnaast adviseert het platform over de prioritering en revisie van richtlijnen en vormt hiermee de brug naar de praktijk. Ook vergroot PAZORI de betrokkenheid en inzet van zorgprofessionals bij richtlijnontwikkeling. 

Afgeronde richtlijnen

Dyspneu in de palliatieve fase (eind 2015)

  • Aandacht voor deze richtlijn op het Nationaal Congres Palliatieve Zorg 2016 (NCPZ-congres)

Algemene principes van palliatieve zorg (september 2016)

Pijn bij kanker (NVA-richtlijn 2016, Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie)

  • Op basis van deze richtlijn is de opioïdentabel in de richtlijn Pijn in de palliatieve fase en in het bijbehorende samenvattingskaartje aangepast

In ontwikkeling

Spirituele zorg

  • Fase van afronding literatuuronderzoek

  • Schrijven van conceptteksten (tot eind januari 2017)

Palliatieve zorg bij eindstadium nierfalen

  • Fase van verwerken en terugkoppelen van commentaren

  • Start autorisatiefase november/december 2016

  • Aandacht voor richtlijn op NCPZ-congres 2016

Palliatieve zorg bij hartfalen

  • Fase van finetunen uitgangsvragen

  • Start literatuuronderzoek

Pijn in de palliatieve fase

  • Kaderopleiding Palliatieve zorg: cursisten hebben opdracht van selecteren van literatuur op basis van titel en abstract afgerond en zijn gestart met het selecteren van literatuur op basis van volledige teksten.

  • Mandaten zijn aangevraagd bij de NHG, V&VN (Oncologische en palliatieve zorg), Palliactief, Verenso, NVA, NIV, Patiëntenfederatie Nederland en KNMP/NVZA

  • Bijeenkomst met richtlijnwerkgroep eerste helft 2017

  • Afstemming met richtlijn Pijn bij kanker (NVA 2016)

Ileus in de palliatieve fase

  • Kaderopleiding Palliatieve zorg: Cursisten hebben opdracht van selecteren van literatuur op basis van titel en abstract afgerond en zijn gestart met het selecteren van literatuur op basis van full-teksten.

  • Mandaten zijn aangevraagd bij de NVMDL, NHG, V&VN, Palliactief, Verenso, NIV/NVMO, NVVH en Patiëntenfederatie Nederland

  • Bijeenkomst met richtlijnwerkgroep eerste helft 2017

Vermoeidheid bij kanker in de palliatieve fase

  • Mandaten zijn aangevraagd bij NIV/NVMO, NVPO, VRA, NHG, V&VN, KNGF, Palliactief en  Patiëntenfederatie Nederland

  • Bijeenkomst met richtlijnwerkgroep eerste helft 2017

In de planning voor 2017

  • Herziening van onder meer de richtlijn Palliatieve sedatie


Richtlijnen Pijn bij kanker en Pijn in de palliatieve fase
In oktober 2016 is de modulair gereviseerde multidisciplinaire (evidence based) richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker gepubliceerd. Deze richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) richt zich op alle volwassen patiënten met kanker die pijn ervaren in zowel de curatieve als de palliatieve fase. In de aankomende revisie van de richtlijn Pijn in de palliatieve fase (IKNL) staan patiënten in de palliatieve fase, ongeacht de diagnose, centraal. 

De uitgangsvragen  zullen betrekking hebben op onderwerpen en aandoeningen die in de recente NVA-richtlijn niet aan de orde zijn geweest (of niet geactualiseerd). Het gaat dan bijvoorbeeld om niet-medicamenteuze behandeling, medicamenteuze behandeling met paracetamol en NSAID’s en pijnblokkades, bij patiënten met kanker. Bij patiënten met COPD en hartfalen zullen alle niet-medicamenteuze en medicamenteuze interventies aan bod komen. 

Op basis van de revisie van de NVA-richtlijn is het onderwerp opioïden al wel aangepast in de nu vigerende richtlijn Pijn in de palliatieve fase (2010) en in de bijbehorende samenvattingskaart. In 2017 gaat een richtlijnwerkgroep verder met de revisie van de richtlijn Pijn in de palliatieve fase, afgestemd op de richtlijn Pijn bij kanker. Op dit moment zijn de cursisten van de kaderopleiding palliatieve zorg al bezig met een systematisch literatuuronderzoek (evidence based methodiek). 
 

  • De richtlijnen palliatieve zorg zijn te raadplegen via www.pallialine.nl en via de app PalliArts (download via Google Play of App Store). Ook zijn samenvattingskaarten van de richtlijnen, waaronder pijn in de palliatieve fase te bestellen en te downloaden via de webshop van IKNL. Meer informatie over richtlijnen palliatieve zorg is verkrijgbaar bij Marieke Gilsing.

Gerelateerd nieuws

Chordotomie in de palliatieve fase: Stop de pijnprikkel

Erge pijn bij kanker kan in bepaalde gevallen in de palliatieve fase behandeld worden door een zenuwblokkade als pijnbehandeling. Een vorm hiervan is chordotomie, waarbij een zogeheten lange zenuwbaan in het ruggenmerg uit wordt geschakeld. De pijnprikkel bereikt daardoor de hersenen niet – en dus voelt de patiënt de pijn niet meer. Egbert Klarenbeek, anesthesioloog/pijnspecialist en kaderarts palliatieve zorg bij het Pijncentrum van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) wil graag meer bekendheid geven aan deze pijnbehandeling om de aanzienlijke groep patiënten te helpen bij wie de gebruikelijke pijnbestrijding niet goed werkt.

lees verder

Digitale beslisboom ondersteunt zorgverleners bij behandeling van pijn bij kanker

Om zorgverleners te ondersteunen bij de behandeling van pijn bij kanker is een praktische digitale beslisboom ontwikkeld. De beslisboom is gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijn ‘Pijn bij kanker’ die begin dit jaar is gepubliceerd. Na de richtlijn ileus is het de tweede beslisboom die in de palliatieve fase toepasbaar is.

 
lees verder