Netwerkzorg is belangrijke stap vooruit – en er liggen grote uitdagingen

In het rapport Oncologienetwerken in beeld laten Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), het Citrienfondsprogramma ‘Naar regionale oncologienetwerken’, de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) en Platform Oncologie SONCOS van de Federatie Medisch Specialisten (FMS-SONCOS) zien dat er vooruitgang is geboekt sinds de eerste netwerkinventarisatie in 2018. Samenwerking in regionale netwerken tussen zorgorganisaties en professionals van verschillende disciplines is essentieel, wil de oncologische zorg in Nederland toekomstbestendig worden en tot de Europese top (blijven) behoren, stelt de Taskforce Oncologie.

Het aantal oncologische samenwerkingen is de afgelopen vier jaar ongeveer verdubbeld en er zijn goede ontwikkelingen binnen en tussen oncologienetwerken die de kwaliteit van zorg verbeteren. Het merendeel van de patiënten wordt besproken in een multidisciplinair expertise-overleg. Er is een web van verwijzingen en terugverwijzingen tussen de centra binnen een netwerk. Vooral voor minder vaak voorkomende kankersoorten en hoog complexe behandelingen zijn er nu meer verwijzingen tussen ziekenhuizen om de beste specialisaties bij de behandeling in te zetten. Het transparant delen van data in netwerken is toegenomen. Ook is er op netwerkniveau meer aandacht voor de ervaringen van patiënten rond hun gezondheid en de zorg die zij ontvangen. Daarnaast is er meer aandacht voor doelmatigheid en worden stappen gezet richting waardegedreven zorg. Het merendeel van de patiënten blijkt bereid te reizen als dat voor hun kankerbehandeling nodig is.

De minister benadrukte dat het nu echt tijd is om te kiezen. ‘Doe waar je goed in bent en laat wat een ander beter kan. Er moeten grote stappen gezet worden en dat betekent versterking van de netwerkvorming. Waar de patiënt ook binnenkomt we moeten garanderen dat de patiënt de beste zorg krijgt.’

Grote uitdagingen

Krachtiger samenwerken

Voor het doorontwikkelen van de oncologische netwerkzorg is het noodzakelijk om de afstemming en samenwerking in en tussen de regio’s en landelijk, veel krachtiger te organiseren. Zo kunnen er goede afspraken gemaakt worden over de juiste zorg op de juiste plaats en over wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleiding die daar sterk mee samenhangen. Voor alle kankersoorten zijn afspraken nodig over samenwerking tussen de ziekenhuizen, eerstelijns-, langdurige en palliatieve zorg in oncologienetwerken. Ook preventie zou regionaal aangepakt kunnen worden.

Meer transparantie

Mensen met kanker moeten kunnen rekenen op de best mogelijke zorg volgens de laatste medische inzichten, ongeacht het ziekenhuis waar ze met hun klachten binnenkomen. Daarvoor hebben patiënten informatie nodig om zo goed mogelijk keuzes te maken over hun gezondheid, ziekte en passende zorg. NFK dringt daarom aan op openbare, eenduidige en uniforme informatie over de kwaliteit en het functioneren van de netwerken. Cruciaal voor de ontwikkeling van waardegedreven zorg in oncologienetwerken is ook dat ziekenhuizen informatie over uitkomsten en kosten kunnen én mogen delen. Daarmee kunnen zij de zorg zo inrichten dat het netwerk de best mogelijke zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten levert.

Goede ICT-infrastructuur

Het ontbreken van een goede ICT-infrastructuur voor de digitale uitwisseling van gegevens is een groot struikelblok dat samenwerking in netwerken sterk belemmert. Het is anno 2022 nog steeds veel te omslachtig om de medische gegevens van de patiënt op tijd en op de juiste plek beschikbaar te hebben. Het adequaat kunnen delen van data is bovendien van groot belang om de medische kennis vooruit te brengen. De minister noemde elektronische gegevensuitwisseling als uitdaging die hij wil helpen oplossen.   

• rapport Oncologienetwerken in beeld
   

Over de Taskforce Oncologie

De Taskforce Oncologie is een bestuurlijk samenwerkingsverband van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK), het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), Platform Oncologie - SONCOS van de Federatie Medisch Specialisten (FMS), het Citrienfondsprogramma ‘Naar regionale oncologienetwerken', V&VN oncologie en IKNL.

Over het Citrienfondsprogramma Naar regionale oncologienetwerken

Naar regionale oncologienetwerken werkt aan Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker. Het programma stimuleert de netwerkvorming vanuit vier thema’s en met tientallen projecten in heel Nederland.

www.oncologienetwerken.nl

Over de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK)

De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) is de koepel van 19 kankerpatiëntenorganisaties. Samen komen zij op voor de belangen van álle mensen die kanker hebben (gehad), hun naasten en mensen met een erfelijke aanleg voor kanker. Door middel van Doneer Je Ervaring krijgen zij inzicht in de behoeften en meningen van patiënten en naasten. Deze inzichten delen zij met de politiek, media, zorg, wetenschap en verzekeraars.

www.nfk.nl

Over het Platform Oncologie SONCOS van de Federatie van Medisch Specialisten

De Federatie Medisch Specialisten en SONCOS hebben een gezamenlijke ambitie om de oncologische patiëntenzorg te verbeteren. Om te komen tot gezamenlijke agendavoering en beleidsontwikkeling, is het Platform Oncologie - SONCOS opgericht. Als onderdeel van de Federatie vertegenwoordigt het platform de wetenschappelijke verenigingen die zich bezighouden met oncologische zorg.

www.soncos.org

Over Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL)

Met de Nederlandse Kankerregistratie volgt IKNL al dertig jaar de zorg voor patiënten met kanker. Het levert een schat aan wetenschappelijk onderbouwde kennis en inzichten, die direct van waarde zijn voor de praktijk. Inzichten waarmee kanker kan worden voorkomen en de zorg voor patiënten en hun kwaliteit van leven kan worden verbeterd.