Diagnoseziekenhuis bepaalt niet langer kans op operatie bij eierstokkanker

Chirurgische zorg voor patiënten met gevorderde epitheliaal ovariumcarcinoom (EOC) vindt in Nederland sinds 2012 plaats in gespecialiseerde centra. In deze studie is onderzocht of de kans dat patiënten een operatie krijgen aangeboden afhankelijk is van het ziekenhuis waar de initiële diagnose heeft plaatsgevonden, vóór en ná het centraliseren van deze chirurgische zorg.

Opzet en resultaten
De onderzoekers identificeerden om te beginnen alle patiënten in de databank van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) met epitheliaal ovariumcarcinoom (FIGO stadium IIB-IV) die tussen 2000 en 2015 in Nederland zijn gediagnosticeerd. Met behulp van multilevel multivariate logistische regressie werd de samenhang geanalyseerd tussen het ziekenhuis van diagnose en de kans op het krijgen van een operatie in perioden daarna. Ook werden veranderingen in de algehele overleving geanalyseerd met multivariabele Cox-regressiemodellen.

In totaal werden 15.314 patiënten met epitheliaal ovariumcarcinoom geselecteerd uit de NKR. Uit de analyses komt naar voren dat het ziekenhuis van diagnose tussen 2000 en 2005 een significante rol speelt bij de waarschijnlijkheid dat patiënten een operatie kregen (LR-test p <0,001), evenals in de periode 2006 - 2011 (LR-test p = 0,002), maar niet langer tussen 2012 en 2015 (LR test p = 0,127). Verder blijkt dat patiënten die tussen 2012 en 2015 een operatie kregen een betere overleving hadden in vergelijking met patiënten die tussen 2006 en 2011 zijn behandeld.

Conclusies en aanbevelingen
De centralisatie van de chirurgische zorg kende in Nederland meerdere stadia. Het begin van de centralisatie bestond, onder andere, uit het mee-opereren op locatie door gynaecoloog-oncologen. Deze eerste stappen zorgden al voor minder variatie tussen ziekenhuizen, maar het initiële ziekenhuis van diagnose was nog steeds een bepalende factor. Naast het ziekenhuis van diagnose waren leeftijd, hogere sociaal economische status en niet-gemetastaseerde ziekte belangrijke factoren die de kans op chirurgie bepaalden. 

Maite Timmermans en collega’s concluderen dat deze studie aantoont dat de eerder gevonden variatie tussen ziekenhuizen ten aanzien van het wel of niet aanbieden van chirurgie is verdwenen sinds de centralisatie van chirurgische zorg in 2012 voor patiënten met gevorderd epitheliaal ovariumcarcinoom. Sindsdien lijkt de beslissing om patiënten te opereren uitsluitend afhankelijk te zijn van patiënt- en tumorkenmerken. 

Dit duidt volgens de onderzoekers op toegenomen bewustzijn over het effect van cytoreductieve chirurgie op de prognose van patiënten, ook in niet-chirurgische centra waarbij de regionale multidisciplinaire overleggen (MDO’s) een belangrijke rol kunnen vervullen. De uitkomsten van deze studie ondersteunen tevens het groeiende bewijs dat centralisatie van (chirurgische) zorg gunstige effecten heeft op de behandeling van complexe en heterogene ziekten, zoals epitheliaal ovariumcarcinoom.

Aan deze studie werkten mee specialisten en onderzoekers van MUMC+ (Maastricht), IKNL, Radboudumc (Nijmegen), UMC Groningen, NKI-AvL (Amsterdam).
 

• Timmermans M, Schuurman MS, Ho VKY, Massuger LF, Nijman HW, van Gorp T, Sonke GS, Kruitwagen RFPM en van der Aa MA: ‘Centralization of ovarian cancer in the Netherlands: Hospital of diagnosis no longer determines patients' probability of undergoing surgery’. Gynecol Oncol. 2017 Nov 9. pii: S0090-8258(17)31505-6.

• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl