Cijfers over zaadbalkanker

Incidentie zaadbalkanker

Het aantal nieuwe patiënten met zaadbalkanker per jaar is de afgelopen dertig jaar meer dan verdubbeld. In 2023 kregen meer dan 900 mannen de diagnose zaadbalkanker.

Zaadbalkanker is de vaakst voorkomende kankersoort bij jongvolwassen mannen (18 t/m 39 jaar). We zien een sterke toename in het aantal mannen dat zaadbalkanker krijgt. Er is nog weinig bekend over de onderliggende oorzaken van deze toename.

Zaadbalkanker kent meerdere subtypen, maar het overgrote deel betreft een seminoom of een non-seminoom.

Om een trend in de tijd te kunnen volgen, wordt incidentie vaak weergegeven als het aantal nieuwe patiënten per 100.000 personen per jaar, gestandaardiseerd naar leeftijd. Omdat de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking de afgelopen decennia is veranderd (er zijn verhoudingsgewijs meer ouderen en hun levensverwachting is toegenomen) is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Dit wordt doorgaans gedaan door de incidentie te standaardiseren naar de Europese standaardbevolking (ESR). De naar leeftijd gestandaardiseerde incidentie van zaadbalkanker was 5 per 100.000 mannen in 2000 en is verdubbeld in 2022 tot 12 per 100.000 mannen.

De RESR (Revised European Standardized Rate) is een nieuwe maat voor correctie voor leeftijdsopbouw in de Europese bevolking, gebaseerd op de Europese bevolkingsopbouw in 2010.

Overleving zaadbalkanker

Ruim 90% van de mannen met zaadbalkanker is 10 jaar na diagnose nog in leven.

Overleving wordt vaak weergegeven als de relatieve overleving, wat een benadering is voor de kankerspecifieke overleving. Dit houdt in dat de overleving van patiënten met kanker gecorrigeerd is voor de verwachte sterfte in de Nederlandse bevolking op basis van geslacht, leeftijd en kalenderjaar. 

Hieronder is te zien hoeveel patiënten per jaar na de diagnose nog in leven zijn. In deze grafiek gaat het om drie groepen patiënten, namelijk mannen die de diagnose zaadbalkanker kregen tussen 1994 en 2004, tussen 2005 en 2014 en vanaf 2015. 

Onderstaande grafiek toont de overleving per stadium voor de TNM 7e editie (diagnosejaren 2010-2016).

Prevalentie zaadbalkanker

Het aantal mannen met zaadbalkanker dat 10 jaar na de diagnose nog in leven is (de 10-jaarsprevalentie), is de afgelopen 20 jaar bijna verdubbeld.

De 10-jaarsprevalentie steeg van bijna 4.000 mannen in 2000 naar ruim 7.700 mannen in 2023.

Sterfte zaadbalkanker

Het aantal mannen dat sterft aan zaadbalkanker lag de afgelopen 20 jaar tussen de 19 en 36. In 2022 ging het om 22 mannen.

Om een trend in de tijd te kunnen volgen, wordt sterfte vaak weergegeven als het aantal patiënten per 100.000 personen per jaar, gestandaardiseerd naar leeftijd. Omdat de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking de afgelopen decennia is veranderd (er zijn verhoudingsgewijs meer ouderen en hun levensverwachting is toegenomen) is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Dit wordt doorgaans gedaan door de incidentie te standaardiseren naar de Europese standaardbevolking (ESR). De naar leeftijd gestandaardiseerde sterfte van zaadbalkanker was minder dan 1 per 100.000 mannen gedurende de periode 2019-2022.

Zaadbalkanker in 2032

In oktober 2022 publiceerde IKNL het rapport 'Kanker in Nederland, trends en prognoses tot en met 2032', met daarin ook de prognoses voor zaadbalkanker.

Incidentie

Het risico op zaadbalkanker verdubbelde sinds begin jaren negentig ruim tot ongeveer 11 per 100.000 personen per jaar. De toename lijkt de afgelopen jaren af te vlakken en naar verwachting zet deze trend door. Er is weinig bekend over de onderliggende oorzaken voor het toegenomen risico. Bekende risicofactoren zijn het hebben van een niet ingedaalde zaadbal tijdens de puberteit, hypospadie (een onvolledig gevormde plasbuis), verminderde spermatogenese en zaadbalkanker in de familie. Het aantal diagnoses zaadbalkanker is de afgelopen decennia toegenomen tot 830 in 2019 en stijgt naar bijna 1.000 in 2032.

Overleving

De meeste mannen genezen van zaadbalkanker, zelfs als bij diagnose uitzaaiingen worden gevonden. De relatieve overleving van zaadbalkanker bleef stabiel over tijd. Van de mannen die zaadbalkanker krijgen, is ongeveer 95% vijf jaar na de diagnose nog in leven

Prevalentie

De gemiddelde overlevingskans van patiënten met zaadbalkanker is hoog en daardoor wordt de prevalentie vooral bepaald door de incidentie. De trend in prevalentie loopt daarom grotendeels gelijk met die van de incidentie. De 10-jaarsprevalentie van zaadbalkanker neemt toe van 7.266 mannen in 2019 tot ongeveer 8.900 mannen in 2032.

Sterfte

Het aantal mannen dat overlijdt aan zaadbalkanker is laag (22 in 2019) en blijft ondanks de toename in het aantal nieuwe diagnoses naar verwachting ongeveer gelijk in de komende jaren.