cover proefschrift Tom Lormans

Inzicht in de vier dimensies van palliatieve zorg met het USD-4D

Palliatieve zorg richt zich op wat mensen nodig hebben wanneer zij leven met een ongeneeslijke ziekte. Dat gaat niet alleen over lichamelijke klachten, maar ook over wat mensen emotioneel, sociaal en spiritueel bezighoudt. Tom Lormans (UMC Utrecht/Zinzia Zorggroep) onderzocht hoe het Utrecht Symptoom Dagboek – 4 Dimensioneel (USD-4D) patiënten helpt om behoeften op deze vier vlakken te bespreken. Dit instrument maakt het makkelijker voor patiënten en zorgverleners om het gesprek aan te gaan over wat op dat moment het belangrijkste is.

De mens als geheel zien

In het eerste deel van zijn onderzoek keek Lormans naar hoe mensen hun sociale en spirituele behoeften ervaren in de laatste levensfase. Hoewel deze behoeften in de zorg vaak los van elkaar besproken worden, blijken patiënten ze juist in samenhang te beleven. Dat vraagt om een integrale aanpak, waarbij de zorg aansluit bij de mens als geheel. Daarna testte Lormans het USD-4D in de praktijk. Patiënten en zorgverleners beoordeelden het instrument op duidelijkheid, relevantie en volledigheid. Het instrument bleek hieraan te voldoen en hielp bij het voeren van gesprekken over wat er echt toe doet.

Voorwaarden voor succesvol gebruik: naar compassievolle, persoonlijke zorg

Tot slot onderzocht Lormans wat nodig is om het USD-4D goed toe te passen in de dagelijkse zorg. Patiënten willen zich uitgenodigd voelen om het in te vullen – niet verplicht – en willen merken dat hun input ertoe doet. Zorgverleners waarderen het instrument, maar ervaren ook knelpunten, zoals tijdsdruk en het bespreekbaar maken van socio-spirituele thema’s. Het USD-4D draagt bij aan werkelijk holistische zorg: zorg met ruimte voor autonomie, vertrouwen en compassie. Een zorgpraktijk waarin elke dimensie van het mens-zijn telt.

Sympal: inzicht in symptoomlast binnen hospices

Het USD-4D is een belangrijk onderdeel van Sympal – een project dat zich richt op symptoomlast in de palliatieve fase. Via een dashboard worden gegevens uit de dagelijkse zorgregistratie in hospices gebundeld en teruggekoppeld. Zo draagt Sympal bij aan het verbeteren van zorg en leren van de praktijk. Het dashboard toont gegevens over de fysieke, psychische, sociale en spirituele behoeften van patiënten. Deze worden automatisch opgehaald uit elektronische cliëntendossiers zonder extra registratielast. De inzichten helpen om:

  • passende zorg te verbeteren;
  • ervaringen tussen hospices te vergelijken (benchmarking);
  • de meerwaarde van hospicezorg zichtbaar te maken.

Sympal is een samenwerking tussen IKNL, UMC Utrecht (Expertisecentrum Palliatieve Zorg Utrecht), AHzN, Stichting PZNL en Madenco eZorg, en is onderdeel van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II (NPPZ II). In een pilot zijn de eerste resultaten zichtbaar. Sympal ontwikkelt zich daarmee tot een waardevol instrument voor praktijkgericht onderzoek en continue verbetering van palliatieve zorg op basis van geautomatiseerde data. Lees meer over Sympal.

Meer weten?

Tom Lormans promoveerde 2 juni op zijn onderzoek naar het USD-4D aan de Universiteit Utrecht. Zijn (co-)promotors waren prof. dr. Saskia Teunissen, prof dr. Carlo Leget en dr. Everlien de Graaf. Neem voor meer informatie contact op met Lormans. Lees ook het volledige proefschrift:

Gerelateerde projecten

Sympal: een dashboard voor hospices

Via het project Sympal, wat staat voor Symptoomlast in de palliatieve fase, is gewerkt aan een dashboard voor het bij elkaar brengen van gegevens die standaard worden vastgelegd binnen hospices. Het doel is om hiervan te leren en om de zorg voor patiënten te verbeteren. Dit project is onderdeel van het NPPZ II en is een duurzame samenwerking tussen IKNL, UMC Utrecht (Expertisecentrum Palliatieve Zorg Utrecht), Associatie Hospicezorg Nederland (AHzN), Stichting PZNL en Madenco eZorg.  lees verder
Medewerkers

Marlene Middelburg-Hebly

senior adviseur palliatieve zorg

lees verder
Gerelateerd nieuws

Tijdige palliatieve zorg: praktische handvatten voor goede oncologische zorg

Promotie Carly Heipon

Promotieonderzoek van Carly Heipon toont aan: proactieve, multidimensionale palliatieve zorg is haalbaar én waardevol in de oncologische praktijk. De zorg voor mensen met ongeneeslijke kanker vraagt om een benadering waarin ziektegerichte en symptoomgerichte behandeling en zorg hand in hand gaan. Tijdige palliatieve zorg – afgestemd op behoeften en wensen van patiënten – draagt bij aan kwaliteit van leven, vermindering van klachten en meer tevredenheid met de zorg.

lees verder

Nieuwe handreiking financiering palliatieve zorg 2025

stethoscoop op geldbiljetten van 50 De nieuwe versie van de Handreiking financiering palliatieve zorg voor 2025 is uitgebracht. De handreiking geeft een overzicht van de mogelijkheden van financiering van palliatieve zorg in de meest gebruikelijke zorgsettingen: thuis, een ziekenhuis, hospice, een verpleeghuis en een palliatieve terminale unit.  lees verder