OncoLokaal
samen sterk voor passende oncologische zorg in de regio Eemland
“Het zou niet van toeval moeten afhangen of iemand goede zorg krijgt.”
Vijf jaar geleden begon het met een gedeeld gevoel van frustratie bij fysiotherapeut Caspar Tittse, medeoprichter van OncoLokaal, en een van zijn patiënten, Désiré Paschedag. Te vaak hing het krijgen van goede aanvullende oncologische zorg af van toeval.
Patiënten wisten buiten het ziekenhuis hun weg niet en beschikbare informatie was versnipperd en lastig te vinden. Zorgverleners binnen en over de lijnen heen, kenden elkaar niet en werkten regelmatig langs elkaar heen. Vanuit deze gedeelde urgentie ontstond OncoLokaal: een regionaal zorgnetwerk voor zorgprofessionals, dat mensen met kanker ondersteunt in elke fase van hun ziekteproces – dichtbij huis, met de juiste zorg op het juiste moment.
Samen met Elise van Westerlaak, projectleider OncoLokaal bij Huisartsen Eemland bouwt Tittse aan een netwerk dat nu geldt als voorbeeld voor andere regio’s.
Zij werken samen aan het zichtbaar maken en verder verbeteren van de medische, paramedische en niet-medische oncologische zorg in regio Eemland, eerst met ondersteuning van Regionaal Ondersteuningsstructuur (ROS) Raedelijn. Nu is OncoLokaal geborgd binnen de netwerkorganisatie Samen Sterker Eemland.
Van persoonlijke ervaring naar professioneel netwerk
Wat begon als een idee voor een informatief platform, groeide uit tot een professioneel netwerk waarin meer dan 30 soorten eerstelijns- en tweedelijnszorgverleners samenwerken. Ziekenhuis Meander Medisch Centrum, huisartsen, oncologieverpleegkundigen, paramedici, en informele zorg zoals het Toon Hermans Huis: allen maken deel uit van OncoLokaal.
“Wat ons onderscheidt? We zijn gewoon gaan dóen, met een duidelijk doel en veel betrokkenheid.”
De kracht van het vaste aanspreekpunt
Centraal binnen OncoLokaal staat de inzet van het Vast Aanspreekpunt Oncologie (VAP) – meestal een wijkverpleegkundige. Deze persoon coördineert de zorg rond de patiënt, zorgt voor afstemming tussen de lijnen, schakelt indien nodig specialistische of palliatieve zorg in en ontlast de huisarts. “De wijkverpleegkundige als vast aanspreekpunt is de sleutel in onze netwerkzorg,” stelt Van Westerlaak. De VAP’s in de regio zijn verbonden aan drie zorgorganisaties en stemmen onderling af op basis van expertise, bijvoorbeeld in palliatieve zorg.
Samenwerking over domeinen en instellingen heen
OncoLokaal werkt intensief samen met andere netwerken, zoals Oncomid en het Netwerk Palliatieve Zorg. Deze verbindingen zorgen voor structurele afstemming, kennisdeling en een soepele overdracht tussen verschillende zorgdomeinen. “Door samen te werken over domeinen heen, zorgen we voor een zachte landing voor de patiënt – tussen eerste, tweede en nulde lijn,” zegt Tittse.
De samenwerking met ziekenhuis Meander Medisch Centrum is al vanaf de start stevig verankerd. Oncologen en verpleegkundigen denken actief mee, verwijzen patiënten door en verspreiden informatiemateriaal op de poli’s. Van Westerlaak vult aan: “Ook huisartsen weten OncoLokaal steeds beter te vinden, maar we merken dat huisartsen het netwerk nog niet altijd goed kennen of benutten. Onze wens is dat zij sneller en vaker doorverwijzen, met vertrouwen dat de patiënt in goede handen is én goede terugkoppeling krijgen”. Opvallend is dat ook patiënten zelf het netwerk steeds vaker weten te benaderen – rechtstreeks via de website.
Doelmatige zorg
OncoLokaal levert niet alleen betere, maar ook doelmatigere zorg. Door tijdige ondersteuning, triage volgens het step-care model en het voorkomen van onnodige verwijzingen, wordt verspilling voorkomen. “De zorg wordt beter én goedkoper als je eerder de juiste ondersteuning biedt,” aldus Tittse, “ook gaan we verkennen hoe mensen uiteindelijk kunnen doorstromen naar de nulde lijn – zoals leefstijl- en sportcentra – wanneer zorg geen medische indicatie meer vereist”.
Zichtbare resultaten en onderbouwing met data
De positieve impact van Oncolokaal wordt steeds zichtbaarder. Patiënten vinden sneller hun weg naar passende ondersteuning, waardoor intensievere – en duurdere – zorg vaak kan worden voorkomen. Om deze effecten structureel aan te tonen, zet het netwerk stevig in op datagedreven monitoring. OncoLokaal onderzoekt hoe verwijspatronen, afname in specialistische GGZ en inzet van VAP’s gemonitord kunnen worden. Zo kunnen we met PROMs, verwijspatronen en data toewerken naar een onderbouwd verhaal richting zorgverzekeraars en overheid. “We hebben inmiddels duidelijke voorbeelden, maar het is tijd om die ervaringen hard te maken met data,” benadrukt Tittse, “nu doen we het deels met transformatiegelden, maar dat moet structureel worden.”
Blik op de toekomst
De ambities zijn groot. In de komende jaren werkt OncoLokaal aan:
- verdere professionalisering van de VAP-structuur
- verdere ontwikkeling van triage mentale zorg met hulp van regionale verwijskaarten met samenwerking tussen de 1e, 2e en 3e lijn (Helen Dowling Instituut).
- en het opzetten van groepszorg via het centering-zorgmodel, geïnspireerd op zwangerschapszorg: groepsbijeenkomsten waarin lotgenotencontact, educatie en zelfzorg samenkomen.
- datagedreven monitoring.
Inspiratie voor andere regio’s
OncoLokaal laat zien dat regionale netwerkzorg écht werkt. Door daadkracht, betrokkenheid, samenwerking en het slim benutten van transformatiegelden is in Eemland een duurzaam model ontstaan. “Zichtbaarheid is essentieel. Samenwerking in netwerken en met andere netwerken is de toekomst van goede oncologische zorg,” stelt Van Westerlaak. En Tittse vult aan: “We hoeven niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden. Door kennis te delen, versnellen we elkaar.”
Meer weten? Bezoek OncoLokaal.nl
Wat is een oncologiezorgnetwerk?
Een oncologiezorgnetwerk is een netwerk van zorgverleners die mensen met kanker en hun naasten dichtbij huis ondersteunen. Denk hierbij aan huisartsen, fysiotherapeuten, psychologen, ergotherapeuten, diëtisten, logopedisten, thuiszorgorganisaties en andere gespecialiseerde zorgverleners. Zij bieden vanuit verschillende invalshoeken behandeling, ondersteuning en begeleiding tijdens en na de behandeling van kanker. De kracht ligt in de korte lijnen, kennisdeling en onderlinge afstemming. Alles met één doel: de patiënt centraal stellen in elke fase van het ziekteproces, van diagnose tot palliatieve zorg.
De zorgverleners in het netwerk kennen elkaar en zijn op de hoogte van elkaars werkwijze. Door de korte lijnen kunnen ze de behandelingen snel en goed op elkaar afstemmen. Het netwerk maakt ook afspraken met ziekenhuizen of revalidatiecentra over de ondersteunende en aanvullende zorg. Doel hiervan is dat de zorg die je thuis krijgt in samenhang is met de zorg in het ziekenhuis of het revalidatiecentrum.