lymfekliermetastasen in de hals van onbekend primair plaveiselcelcarcinoom in de hals

a. nieuwe diagnoses

Sinds 2015 worden lymfekliermetastasen in de hals van plaveiselcelcarcinoom waarvan de primaire tumor niet gevonden wordt, vastgelegd in de NKR als een lokalisatie van hoofd-halskanker. Sindsdien zien we deze diagnose ongeveer 80 keer per jaar, vaker bij mannen dan bij vrouwen; 55 keer versus 25 keer per jaar. De gestandaardiseerde incidentie nam af met 2,5% per jaar. Bij mannen was dit een afname van 1,5% per jaar. De incidentie onder vrouwen nam statistisch significant af met 4,9% per jaar.

c. klinisch stadium

HPV-gerelateerde kanker wordt volgens de TNM-classificatie van HPV-positieve orofarynxkanker gestadiëerd. EBV-gerelateerde kanker wordt volgens de TNM-classificatie van EBV-positieve nasofarynxkanker gestadiëerd. Dus alleen HPV-gerelateerde kanker kan als stadium I geclassificeerd worden en zowel HPV- als EBV-gerelateerde kanker als stadium II geclassificeerd kunnen worden. In deze gevallen is er per definitie sprake regionale uitzaaiingen in de hals. Zonder virusrelatie is er per definitie sprake van tenminste stadium III. 54% wordt in stadium IV vastgesteld.

e. behandeling naar uitgebreidheid ziekte

Beperkte ziekte (meestal HPV-positieve kanker) wordt veelal behandeld met chirurgie en radiotherapie (31%), radiotherapie (31%) of radiotherapie en systemische therapie (27%). De behandeling van uitgebreide ziekte is meestal radiotherapie (30%) of chirurgie met radiotherapie (27%). Radiotherapie en systemische therapie (16%) wordt minder vaak ingezet dan bij beperkte (meestal HPV-positieve kanker) ziekte. Wanneer er afstandsmetastasen bij diagnose zijn vastgesteld wordt meestal geen tumorgerichte therapie gegeven (37%).

^*Definities

Tumorclassificatie volgens ICD-O-3 (Fritz et al., 2000)

Mondholte C00.3-C00.5, C02-C06 m.u.v. van C05.1 en C05.2
Orofarynx C01, C05.1, C05.2, C09-C10 m.u.v. C10.1
Nasofarynx C11
Hypofarynx C12-C13
Larynx C32, C10.1
Neus(bij)holte C30.0, C31
Grote speekselklieren C07-C08

Morfologiecodes volgens ICD-O-3 (Fritz et al., 2000)
Basis (specificatie gaat voor op basis):

Neoplasma, NOS 8000-8009, 9990
Epitheliaal carcinoom, NOS 8010-8049
Neuroendocrien carcinoom 8013, 8041-8045, 8240-8249
Plaveiselcelcarcinoom 8050-8089
Adenocarcinoom 8140-8389

Additioneel aangepast voor (gaat voor op basis):

Mondholte

Passend bij speekselkliercarcinoom 8140-8389, 8410, 8430, 8440-8499, 8500-8502,8525,8550,8551,8562,8940,8941,8980,8022,8982

Nasofarynx

Basaloïd carcinoom 8083
WHO type I, plaveiselcelcarcinoom, keratiniserend 8071
WHO type II, plaveiselcelcarcinoom, niet-keratiniserend 8072,8073,8085 in combinatie met differentiatiegraad 1,2 of 9
WHO type III, ongedifferentieerd carcinoom, niet-keratiniserend 8072,8073,8085 in combinatie met differentiatiegraad 3 of 4 of 8020,8021, 8082

Neus(bij)holte

Adenoïd cysteus carcinoom 8200,8201
Intestinaal type adenocarcinoom 8144
Sinonasaal ongedifferentieerd carcinoom 8020

Grote speekselklieren

Passend bij speekselkliercarcinoom 8140-8389, 8410, 8430, 8440-8499, 8500-8502,8525,8550,8551,8562,8940,8941,8980,8022,8982
Adenoïd cysteus carcinoom 8200,8201
Acinic cell carcinoom 8550,8551
Mucoepidermoïd carcinoom 8430
Carcinoma ex pleomorphic adenoma 8940,8941,8022
Myo-epitheliaal carcinoom 8562,8982
Salivary duct carcinoom 8500
Secretoir ca (MASC) 8502
Polymorphous adenoca 8525
Basaalcel adenoca 8147

Klinisch stadium volgens TNM8 (International Union Against, 2017)
*Classificatie uitgebreidheid ziekte

beperkte ziekte (stadium 0, I of II)
uitgebreide ziekte (stadium III, IVM0)
ziekte op afstand (M1)

Behandeling
Categorieën die we onderscheiden in deze publicatie

0 = Geen tumorgerichte therapie
1 = Alleen chirurgie
2 = Chirurgie en radiotherapie
3 = Chirurgie en systemische therapie
4 = Chirurgie en radiotherapie en systemische therapie
5 = Alleen radiotherapie
6 = Radiotherapie en systemische therapie
7 = Alleen systemische therapie
8 = Overig
9 = Onbekend

Excisiebiopt gevolgd door therapeutisch behandeling (radiotherapie/resectie) wordt als radiotherapie/resectie meegenomen in de classificatie

Wanneer uitsluitend HKD als chirurgische ingreep is gecodeerd, wordt dit voor CUP als chirurgie meegenomen

Doorlooptijd start behandeling

Aantal dagen tussen de eerste afspraak in het behandelend ziekenhuis en de dat van eerste behandeling, te weten chirurgie, radiotherapie danwel systeemtherapie o.b.v. DHNA data: landelijk dekkend vanaf 2019; 2023 betreft een half registratiejaar. Binnen de DHNA omvat neus(bij)holtekanker ook kanker van het middenoor.

Relatieve overleving

De relatieve 5-jaarsoverleving beschrijft het percentage patiënten met een ziekte dat in leven is, vijf jaar nadat de ziekte is gediagnosticeerd, gedeeld door het verwachte percentage mensen dat in leven is op basis van levensverwachting in de algemene bevolking met dezelfde leeftijd en geslacht.  

De relatieve 10-jaarsoverleving beschrijft het percentage patiënten met een ziekte dat in leven is, tien jaar nadat de ziekte is gediagnosticeerd, gedeeld door het verwachte percentage mensen dat in leven is op basis van levensverwachting in de algemene bevolking met dezelfde leeftijd en geslacht.

Leeftijdsstandaardisatie is toegepast volgens ICSS-indeling (Corazziari, Quinn, & Capocaccia, 2004)

Corazziari, I., Quinn, M., & Capocaccia, R. (2004). Standard cancer patient population for age standardising survival ratios. Eur J Cancer, 40(15), 2307-2316. doi:10.1016/j.ejca.2004.07.002

Fritz, A., Percy, C., Jack, A., Shanmugaratnam, K., Sobin, L., Parkin, D. M., & Whelan, S. (2000). International Classification of Diseases for Oncology (Vol. 3rd). Geneva: World Health Organization.

International Union Against, C. (2017). TNM Classification of Malignant Tumours (Vol. 8th edn). New York: John Wiley & Sons Ltd.

Kanker van het hoofd-halsgebied in Nederland